Dunya Uyghur qurultiyining 20 yilliq xatiriside uning ötmüshi we bügüni muhakime qilindi

Enqeredin ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim teyyarlidi
2024.05.10
duq-20-otmush-01 “Dunya Uyghur qurultiyining ötmüshi we bügüni” namliq mexsus muhakime yighini körünüshi. 2024-Yili 5-may, myunxén
Erkin asiya radiyosi, erkin tarim

Gérmaniyening myunxén shehiride dunya Uyghur qurultiyi qurulghanliqining 20 yilliqini xatirilesh munasiwiti bilen ötküzülgen pa'aliyetning üchinchi küni, yeni 5-may “Dunya Uyghur qurultiyining ötmüshi we bügüni” namliq mexsus muhakime bolup ötti. Muhakimide dunya Uyghur qurultiyining 2004-yili Uyghurlar zor éghir weziyetke duchar bolghan bir peytte qurulghanliqi, sherqiy türkistan mesilisining xelq'aralishishigha zor töhpe qoshqanliqini, kélechikining parlaq ikenliki tekitlendi.

Bu muhakime yighinigha kanada “Uyghur heqlirini qoghdash qurulushi” ning ijra'iye diréktori memet toxti, Uyghur tetqiqat merkizi mudiri abdulhakim idris, dunya Uyghur qurultiyining ezasi dilnur qasimowa, dunya Uyghur qurultiyi wexpisining re'isi abduréshit abdulhemid we ilham toxtini qollash guruppisining bashliqi enwerjan qatarliqlar ishtirak qildi.

Mezkur muhakimige riyasetchilik qilghan d u q mu'awin re'isi perhat muhemmidi ependi bu qétimliq muhakimining orunlashturulushi heqqide qisqiche melumat berdi. Andin yighin ishtirakchiliri dunya Uyghur qurultiyining qurulushi, tereqqiy qilish jeryani we bügünki ehwali toghrisidiki köz qarashlirini oxshash bolmighan nuqtidin bayan qildi. Jümlidin “Dunya Uyghur qurultiyining qolgha keltürgen muhim utuqliri”, “Dunya Uyghur qurultiyining kélechiki” qatarliq témilar boyiche pikir bayan qilip ötti.

Memet toxti ependi dunya Uyghur qurultiyining qurulush dewridiki weziyet toghrisida toxtilip mundaq dédi: “11-Séntebir weqesidin kéyin xitay hökümiti burunqining eksiche özini xelq'ara térrorizmning qurbani dep élan qilip, chet ellerdiki we sherqiy türkistandiki Uyghurlarning qarshiliq heriketlirini xelq'ara térrorizmning bir qismi dep körsitish dolquni bashlatti. Shuning bilen Uyghur teshkilatliridin tötni, Uyghur pa'aliyetchilerdin on neper kishini xelq'ara térrorchi tizimlikige kirgüzüp, Uyghurlarning heqqaniy kürishini térrorluqqa chétip turup yoq qilishqa urundi. Dunya Uyghur qurultiyi del mana mushundaq weziyette quruldi” .

Memet toxti ependi dunya Uyghur qurultiyining 20 yildin buyan qolgha keltürgen eng muhim utuqliri toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Mana mushundaq weziyette, dunya Uyghur qurultiyi sherqiy türkistan dewasini xelq'aragha tonutti, yeni Uyghurlarning bir wetinining bolghanliqini, ismining sherqiy türkistan ikenlikini, sherqiy türkistanning xitay teripidin bésiwélin'ghan we munqerz qilin'ghan zémin ikenlikini, we Uyghurlarning heqqaniy dewasining öz wetinide erkin, bashqa milletlerge oxshash öz-özige xoja we musteqil yashash arzusi barliqini dunyagha bildürdi. Mana hazir gherb döletliride, nurghun döletler Uyghurlarning dewasining barliqini bilidu, bezi döletler bu mesilini dölet siyasitining bir qismigha aylandurdi. ”

Memet toxti ependi sözini mundaq axirlashturdi: “Uyghur dewasi mushu sewiyege kelgen bolsa, irqiy qirghinchiliqni bügün ondin artuq parlamént étirap qilghan bolsa, birleshken döletler teshkilati, yawropa parlaménti hem bezi döletlerdiki parlamént, hökümet yighinlirida Uyghurlar mesilisi tilgha éliniwatqan bolsa, mana bularni dunya Uyghur qurultiyining diplomatiye jehettin qolgha keltürgen utuqliridin biri déyishke bolidu” .

Dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining mu'awin re'isi semet abla ependi, “Dunya Uyghur qurultiyining kélechiki” toghrisida sözlidi.

, dunya Uyghur qurultiyi wexpisining re'isi abduréshit abdulhemid 7-nöwetlik wekiller qurultiyidin kéyinla istanbulda dunya Uyghur qurultiyi wexpisining qurulghanliqini, buni qurushtiki meqsetning d u q ni xelq bilen yéqinlashturush ikenlikini, bu jehette zor utuqlarni qolgha keltürgenlikini ilgiri sürdi.

Yighin qatnashchilirining hemmisi birdek, dunya Uyghur qurultiyining zor utuqlarni qolgha keltürgenlikini, uni küchlendürüshning zörüriyet we mejburiyet ikenlikini, shunga Uyghur xelqining dunya Uyghur qurultiyini bashtin axir qollishi kéreklikini tekitleshti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.