Türkiyede bir Uyghur oqughuchi uniwérsitét boyiche eng ela netije bilen oqush püttürdi

Ixtiyariy muxbirimiz arslan
2021.08.03
Türkiyede bir Uyghur oqughuchi uniwérsitét boyiche eng ela netije bilen oqush püttürdi Istanbul sabahattin za'im uniwérsitétida uniwérsitét boyiche birinchi bolup oqush püttürgen Uyghur oqughuchi abdulla muhiddin'oghli sözge qilmaqta. 2021-Yili 2-awghust, türkiye.
RFA/Arslan

2-Awghust düshenbe küni istanbul sabahattin za'im uniwérsitétida 2021-yilliq oqush püttürüsh murasimi ötküzülgen bolup, bu murasimda abdulla muhiddin'oghli isimlik Uyghur yashning uniwérsitét boyiche birinchi bolup oqush püttürgenliki élan qilindi we mukapat bérildi. Mukapatni türkiye jumhuriyitining re'isi rejep tayyip erdoghanning oghli bilal erdoghan teqdim qildi. Uningdin bashqa yene mektep boyiche 2-we 3-bolghan oqughuchilarghimu mukapat teqdim qilindi.

Oqush püttürüsh murasimida abdulla muhiddin'oghligha 15 minutluq söz qilish pursiti bérilgen bolup, u sehnige chiqip aldi bilen ata-anisi we oqutquchiliri shundaqla özi oqughan uniwérsitétqa teshekkür éytti, kéyin turpandiki ata-anisigha salam yollash bilen birge ikki ewlad a'ilisining qandaq zulumgha uchrighanliqi toghrisida qisqiche toxtilip ötti.

U, mundaq dédi: “Méning bu xushalliq künimde sherqiy türkistandiki a'ilem, méni we manga oxshash oqughuchilarni yétishtürgen oqutquchilirim hem yighiwélish lagérliridiki sawaqdashlirimni esleymen”.

Istanbul sabahattin za'im uniwérsitétida uniwérsitét boyiche birinchi bolup oqush püttürgen Uyghur oqughuchi abdulla muhiddin'oghligha türkiye jumhuriyitining re'isi rejep tayyip erdoghanning oghli bilal erdoghan teqdim qildi. 2021-Yili 2-awghust, türkiye.
Istanbul sabahattin za'im uniwérsitétida uniwérsitét boyiche birinchi bolup oqush püttürgen Uyghur oqughuchi abdulla muhiddin'oghligha türkiye jumhuriyitining re'isi rejep tayyip erdoghanning oghli bilal erdoghan teqdim qildi. 2021-Yili 2-awghust, türkiye.

U sözide yene türkiyede oqush jeryanida özini héch qachan chet'elliktek hés qilip baqmighanliqini, oqutquchi we oqughuchilarning qérindashliq, dostluq méhri muhebbiti bilen bilim alghanliqini ipadilep mundaq dédi: “Men oqush jeryanida sherqiy türkistan bilen türkiyening bir anidin tughulghan qoshkézekke oxshash qérindash ikenlikini hés qildim. Türkistan xelqi bilen anatoliye xelqi gösh bilen söngektek bir jisimning ezalirigha oxshash iken. Türk-islam ilim meripitining bir teripide mehmut qeshqiri we yüsüp xas hajip bolsa yene bir teripide yünüs emre we jalalidin rumiy bar iken. Istanbul asiminida sherep bilen lepildigen türk bayriqining, qeshqer asminida ay yultuzluq kök bayraqning zeper quchup lepildishini kütüwatqanliqini hés qildim”.

Abdulla muhiddin'oghli istanbul sabahattin za'im uniwérsitétida oxshash waqitta ikki fakultétta bilim éliwatqan bolup, u bu yil islami bilimler fakultétidin oqush püttürgen bolsimu, lékin u yene tarix fakultétidiki oqushini dawamlashturidiken.

Oqush püttürüsh murasimida söz qilghan abdulla muhiddin'oghli sözining axirida Uyghurlarning irqiy qirghinchiliqqa uchrawatqanliqini tekitlidi we dunya jama'itini Uyghurlargha köngül bölüshke chaqirip mundaq dédi: “Méning sherqiy türkistan xelqim bügünki künde peqet musulman we türk bolghanliqi üchünla rehimsizlerche irqiy qirghinchiliqqa uchrimaqta, bügün heriketke ötmisek ete kéchikip qalghan bolimiz, shuning üchün pütkül dunya jama'itini bu irqiy qirghinchiliqqa qarshi inkas bildürüshke we qarshiliq körsitishke chaqiriq qilimen”.

Istanbul sabahattin za'im uniwérsitéti 2010-yili ilim tarqitish jem'iyiti teripidin qurulghan bolup, uning diplomi türkiye jumhuriyiti milliy ma'arip ministirliqi teripidin étirap qilinidiken. Bu uniwérsitétta 57 dölet we rayondin kelgen oqughuchilar bolup, bu mektepte Uyghurlardin 200 etrapida oghul-qiz oqughuchi oqumaqta.

Sutuq bughraxan ilim we medeniyet wexpining tor sehipiside bildürülüshiche, istanbul sabahattin za'im uniwérsitétida oquwatqan Uyghur oqughuchilardin bu yil qiz-oghul bolup 60 etrapida oqughuchi her kesipler boyiche oqush püttürgen.

Uyghur oqughuchilarning aliy mekteplerde, jümlidin türkiyediki aliy mekteplerde köplep oqushi we oqush püttürüshining muhim ehmiyetke ige ikenliki tekitlenmekte.

Enqerediki hajiteppe uniwérsitéti dotsénti, istratégiye mutexessisi doktor erkin ekrem mezkur Uyghur yashning aliy mektepni eng ela netije bilen tamamlap, mektepning we oqutquchi-oqughuchilarning alqishigha érishishining Uyghurlar üchün shan-sherep we paydiliq ikenlikini körsetti. Shuningdek u yene Uyghur xelqining, jümlidin hazirqi Uyghur mesilisining yalghuz pa'aliyet, diplomatiye we siyaset bilenla cheklinip qalmaydighanliqini, belki xelq arisidin yétiship chiqqan bilimlik kishilergimu éhtiyajliq ikenlikini tekitlidi.

U yene bir milletning tereqqiyati we mewjudiyiti bilim we pen-téxnikighimu éhtiyajliq ikenlikini ipadilidi.

Igilishimizche, türkiyening köpligen uniwérsitétlirida Uyghur élidin kélip bakalawrliq, magistirliq we doktorluq unwanliri üchün oquwatqan Uyghur oqughuchilar bar. Ularning köpi hökümet we mekteplerning oqush mukapatlirigha érishken, beziliri özlirining shexsiy xirajetliri bilen oqughan. Hazirghiche türkiye aliy mektepliride nechche onlighan Uyghur magistir we doktorluq unwanlirigha érishti.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.