En'giliye yuqiri palatasida Uyghur mejburiy emgikini meblegh bilen teminlewatqan shirketler heqqidiki doklat anglap ötülgen

22-Noyabir küni xongkong közitish teshkilati en'giliye yuqiri palatasida “Insaniyetke qarshi jinayetlerni meblegh bilen teminlesh: sizning yighqan pulliringiz xitaydiki jaza lagérliri we mejburiy emgekni meblegh bilen teminlishi mumkin” serlewhilik doklatni élan qilish yighini ötküzgen.

Mezkur doklat élan qilish yighin'gha en'giliye yuqiri palata ezasi lord alton riyasetchilik qilghan. Yighin jeryanida doklatning ikki neper qelem tewretküchisi, yeni shéfild xallam uniwérsitéti héléna kénnidé xelq'ara edliye merkizining kishilik hoquq we zamaniwi qulluq sahesidiki proféssori lawra mérfiy xanim bilen xongkong közitish teshkilatning qurghuchiliridin biri bolghan tetqiqatchi jonniy pattérson ikkeylen mezkur doklatning tepsilatini anglatqan.

Doklatqa asaslan'ghanda, en'giliyediki 11 yerlik kütünüsh fondining puli Uyghur mejburiy emgikige we yéghiwélish lagérlirigha chétishliqi bolghan az dégende 13 xitay shirkitige meblegh sélin'ghan. Doklatta tilgha élin'ghan 11 yerlik kütünüsh fondi 4 rayon xaraktérlik yashan'ghanda kütünüsh pilanini öz ichige alghan yerlik hökümet tarmaqliridiki ishchi-xizmetchilerning yashan'ghanda kütünüsh puli bolup, bu pullarning mejburiy emgek we insaniyetke qarshi jinayetlerge chétishliqi bolghan shirketlerge meblegh silin'ghanliqi ashkarilan'ghan.

Jonniy pattérson mezkur doklat heqqide radiyomizning ziyaritini élxet arqiliq qobul qildi. U xétide mundaq dep yazghan: “Dunyadiki nurghunlighan aldinqi qatardiki mülük bashqurghuchilarning kem dégende 13 shirkette péyi bar. U shirketlerning beziliri mejburiy emgekke chétishliq shirketler, beziliri bolsa shinjangdiki yuqiri derijilik nazaret sistémisigha chétishliq bolghan shirketler. Buni qobul qilishqa bolmaydu. Karxana rehberliri kishilik hoquqqa téximu estayidil mu'amile qilishi, biz éniqlighan shirketlerni ularning meblesh sélish tizimlikidin chiqiriwétishi kérek. Hökümet mesile bar shirketlerni perqlendüridighan bir qara tizimlik turghuzup chéqishi we meblegh salghuchilarning kishilik hoquq mejburiyitini ada qilishta érishishke tigishlik barliq uchurlargha ige bolushigha kapaletlik qilishi kérek”.

Mezkur yighin'gha en'giliye emgek partiyesining wekili afzal xan (Afzal Khan), Uyghur rayonidiki mejburiy emgekni axirlashturush birleshmisining bashlamchisi patirisiya kariyir (Patricia Carrier) we dunya Uyghur qurultiyi london ishxanisining mudiri rehime mehmut qatarliqlarmu qatnashqan. Ular ayrim-ayrim söz qilip, pa'aliyetchiler, meblegh salghuchilar we parlamént ezalirining mezkur doklattiki pakitlargha asasen némilerni qilalaydighanliqi üstide toxtalghan.

Rehime mehmut xanim bu heqte radiyomiznng mexsus ziyaritini qobul qildi. U mezkur yighinning mejburiy emgek mesilisi heqqidiki nahayiti muhim bir qétimliq yighin bolghanliqini tekitlidi.

Jonniy pattérson ularning mezkur yingi doklatni ilan qilishtiki meqsiti heqqide toxtilip, mundaq dep yazghan: “Bizning meqsitimiz xelq'ara pul-mu'amile organlirining Uyghur rayonidiki kishilik hoquq depsendichilikige yéterlik derijide ehmiyet bermigenlikini ashkarilashtur”.

Mezkur doklatta mejburiy emgekke we yighiwélish lagérlirigha chétishliq ikenliki ishenchilik pakitlar bilen delillen'gen 13 shirketning tizimliki birilgen. Amérikadiki dölet halqighan meblegh bashqurush we pul-mu'amile mulazimet shirkiti-morgan stenléyning Uyghur mejburiy emgikige we yighiwélish lagérlirigha chétishliq ikenliki éniq bolghan xitay shirketliride péyi barliqini bayqighan.

Mezkur doklatta en'giliye, amérika we bashqa döletlerdiki meblegh salghan shirketler we xitaydiki mejburiy emgekke, yighiwélish lagérlirigha chétishliq ikenliki ishenchilik pakitlar bilen delillen'gen shirketler heqqide nahayiti tepsliy uchurlar bérilgen. Doklatta otturigha qoyulghan mezmunlar heqqide kéyinki pirogrammizda tepsiliy toxtilimiz.