Edebiy terjiman, ilmiy mudir exmetjan jümening ikki yil “Terbiyelesh” te yatqandin kéyin 14 yilliq késilgenliki delillendi

Norwégiyediki “Uyghuryar” fondi turghuzghan tutqundiki ziyaliylar tizimlikide toqquzaq 1‏-ottura mektipining ilmiy mudiri, edebiy terjiman exmetjan jümening nami 70-qatardin orun alghan. Muxbirimizning bir yilgha yéqin sozulghan éniqlashliri dawamida, exmetjan jümening 2 yil “Terbiyelesh” te yatqandin kéyin 14 yilliq késiwétilgenliki delillendi. Exmetjan jüme radiyomiz Uyghur bölümining mu'awin diréktori memetjan jümening inisidur.

“Uyghuryar” fondining tutulghan ziyaliylar tizimlikide toqquzaq 1-ottura mektepning mudiri ablajan memet, ilmiy mudiri exmetjan jüme, jughrapiye oqutquchisi sajidigül ayup we tenterbiye oqutquchisi ablikim toxti qatarliqlarning isimliri orun alghan. Mezkur fondning qurghuchisi we tetqiqatchi abduweli ayupning ashkarilishiche, mezkur mektep2017-yili bashlan'ghan lagér tutqunida eng deslepki we nuqtiliq nishanlardin biri bolghan iken. Xitay da'irilirining neziride toqquzaqning méngisi dep qaralghan bu mektepke qarita tutqun bashlan'ghanda, qara xalta eng awwal exmetjan jümening béshigha kiydürülgen. Melum bolushiche, qara xalta exmetjan jüme üchün natonush bir “Bash kiyim” emes؛ u 2006- we 2009-yillirimu bir qétimdin tutqun qilin'ghan we eyni chaghda ilmiy xizmetliri we mektepke qoshqan töhpisi seweblik mektep rehberlikining arilishishi we kapaliti bilen qoyup bérilgen. Yene weziyettin xewerdar kishilerdin biri exmetjan jümening ene shu kechmishige asasen lagérgha élip kétilishte sabiq tutqunlar qatarida tutulghanliq éhtimalliqini ilgiri sürgen idi.

Téléfonimizni qobul qilghan toqquzaqtiki bir saqchi xadimi exmetjan jümening öyidin “Diniy esebiylik” ke a'it bir kitab chiqqanliqi we uning ene shu kitab seweplik tutqun qilin'ghanliqini ashkarilidi. Emma u shu kitabning naminimu dep bérelmidi.

Melum bolushiche, sabiq qeshqer pédagokgika institotining siyasiy ma'arip kesini püttürgen exmetjan jüme toqquzaqning opal “Terbiyelesh merkizi” de ikki yil “Terbiyelen'gen”. Özining mezkur “Terbiyelesh merkizi” de ikki yil wezipe ötigenlikini bayan qilighan mezkur xadim exmetjan jümening “Terbiyelesh” tiki mezgilidiki atalmish “Özgirish” ipadlirini medhiyelesh bilen birlikte uning 2019-yilning otturiliri 14 yilliq késiwétilgenlikini delillidi.

Exmetjan jüme bilen dostluq, yurtdashliq we sepdashliq munasiwiti bolghan pa'aliyetchi we tetqiqatchi abduweli ayupning bayan qilishiche, exmetjan jüme yaramliq bir oqutquchi bolushtin bashqa yene ijtima'iy pa'aliyerlerdiki aktipliqi we teshkilatchiliqi bilenmu tonulghan iken.

Mezkur saqchi xadimi exmetjan jümening tutulishigha yene bezi bir teshkilatchiliq ishlirigha ariliship qalghanliqidek atalmish “Xataliqi” ningmu seweb bolghanliqini tilgha élip ötti.

Melum bolushiche, exmetjan jüme edebiy terjime, ma'arip tetqiqati saheside kespdashliri arisida alahide közge körün'gen iken. Uning “Men we dunya”, “Men we tarix”, “Men we jem'iyet” qatarliq yürüshlük ottura mektep oqushluqliri aldinqi yili istanbulda neshir qilin'ghan. Qismiti seweblik uning bir terjime romani neshirge bérilishikimu ülgürmigen.

Yene melum bolushiche, ikkichi qétimliq sherqiy türkistan jumhuryiti rehberliridin abdukérim abbasopning qizi teripidin dadisigha béghishlap yézilghan “Cheksiz muhebbet” namliq kitab exmetjan jüme we uning inisi abduqadir jümening qelimide birlikte terjime qilin'ghan. Mezkur kitap 2013-yili 7-ayda, shinjang güzel sen'et we foto süret neshiryati hemde shinjang éléktron neshiriyati teripidin neshir qilin'ghan.