Mehbus gülmire imin “Kengchilikke ériship” jaza mudditi muddetsizdin 19 yil 8 aygha chüshürülgen

Muxbirimiz shöhret hoshur
2021.06.17
gulmire-imin-dolet-mejlisi.jpg Gülmire imin amérika dölet mejlisige qarashliq xitay ishliri komitétining “Xitaydiki qehrimanlargha erkinlik!” tizimlikige kirdi.
ppdcecc.gov

Qeshqerdiki bir saqchi xadimining ashkarilishiche, Uyghur rayonidiki türme we lagérlarda 5-iyul namayishining yétekchiliridin biri, mehbus gülmire iminning atalmish pushayman bayanati teshwiq qilin'ghan we uning jaza mudditining muddetsizdin 19 yil 8 aygha chüshürülgenliki uqturulghan. Nöwette norwégiyede yashawatqan pa'aliyetchi abduweli ayup, öz tejribilirige asasen, türmide muhim mehbuslarning pushayman bayanatigha mejburlinidighanliqi we hetta bezilirining qiyin-qistaqqa élinidighanliqini bildürüp, gülmire iminningmu del shundaq qiyin-qistaqqa duch kelgenlik éhtimalliqini otturigha qoydi. Sabiq saqchi yolwas ependi 19 yilliq késilish bilen muddetsiz késlishining mahiyet jehettin perqsiz ikenlikini ilgiri sürdi.

“5‏-Iyul” weqesige chétilip éghir jazagha uchrighan we délosi xelq'arada keng-kölemde bilin'gen mehbuslardin biri gülmire imindur. Gülmire imin b d t ning alaqidar organliri teripidin iz-dériki sürüshte qilin'ghan, emma xitay terep qana'etlinerlik jawab bermigenidi. Biz Uyghur rayonidiki saqchi xadimlirigha qarita élip barghan téléfon ziyaretlirimiz dawamida, mehbus gülmire iminning ehwali heqqidimu izchil halda melumat soriduq. Bir mezgil qeshqer yanbulaq qamaqxanisida, yene bir mezgil opal lagérida wezipe ötigen bir saqchi xadimining ashkarilishiche, xitay da'iriliri 2017-yili mehbus gülmire iminning atalmish pushayman bayanatini sin'gha élip türme we lagérlarda teshwiq qilghan. Déyilishiche, mezkur filimda, gülmire imin partiye we hökümetning ghemxorluqida jaza mudiditining muddetsizdin 19 yil 8 aygha chüshürülgenlikini tilgha alghan.

Norwégiyede yashawatqan pa'aliyetchi abduweli ayup özining bir yérim yilliq tutqun hayatida körgenlirige asaslinip turup, gülmire iminning éghir bir qiyin-qistaqqa élin'ghanliq éhtimalliqini otturigha qoydi. Uning déyishiche, xitay da'iriliri mehbuslar ichidiki eng meshhur we nopuzluq kishilerni ammiwi sorunlarda towa qildurush arqiliq bir tereptin, shu mehbusning izzet-hörmitige hujum qilsa, yene bir tereptin bashqa mehbuslarning iradisini sundurushqa we rohini chüshürüshke urunidiken.

Abduweli ayup gülmire iminning aliy melumatliq bir ziyaliy ikenliki, siyasiy közqarashlirining qisqa mezgil ichide, bolupmu türmidiki heqsizliq-wehshiyliklerni körüp turghan mezgilde özgirishining insan tebi'iti nuqtisidin mümkinsizlikini otturigha qoyidu.

Shiwétsiyede yashawatqan sabiq saqchi yolwas ependi, jaza mudditining muddetsizdin 19 yilgha chüshürülüshning ehmiyetsiz ikenlikini tekitlesh bilen birge, bu nuqtini gülmire iminningmu yaxshi chüshnidighanliqini ilgiri sürdi. Yolwas ependining déyishiche, siyasiy mehbuslarning qisqa we uzun muddetlik késilishining arisida chong perq yoq. Chünki u jaza mudditini tügetken teqdirdimu yene her qétimliq chiqqan siyasiy boranda qaytidin tutulidu.

Yolwas ependi, gülmire imin heqqidiki bu yéngi uchurning meyli gülmirening özi we yaki Uyghur weziyiti nuqtisidin bir yaxshiliq yaki ilgirileshtin bésharet emesliki, bu peqet xitayning gheyriy insaniy türme bashqurush tüzümining oxshash halda dawam qiliwatqanliqining ispati ikenlikini eskertti.

2000‏-Yili shinjang uniwérsitétini püttürgen gülmire imin, tutqun qilinishtin ilgiri ürümchi shehiridiki 10 nechche ming nopusluq bir ahaliler rayonining mudiri we “Selkin” tor bétining tehriri idi. U, 2009-yilidiki 5-iyul namayishini teshkilligen besh shexsning biri dep qarilip, mezkur namayishtin 9 kün kéyin aqsuda qolgha élin'ghan. Gülmirening ish-izliridin tesirlen'gen we teqdirige échin'ghan amérika diniy erkinlik komitétining sabiq mu'awin bashliqi sandra joléy xanim, uni “Meniwi qizi” süpitide qobul qilghan we dawamliq iz-dérikini qilip turuwatqanidi.

Yuqirida mehbus gülmire iminning ja'a zmudditining muddetsizdin 19 yilgha chüshürülgenliki we uning türmide éghir bir qiyin-qistaqqa uchrighanliq éhtimalliqi heqqide melumat berduq.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.