Heptilik xewerler (18-yanwardin 24-yanwarghiche)

Öy-mülük sodigiri ekber imin bilen bille 30 nechche kishining tutqun qilin'ghanliqi éniqlandi

Yéqinda xotendiki meshhur öy‏-mülük sodigiri ekber imin we uning qérindashliri, shérikliri we ishchi-xizmetchiliri bolup 30 nechche kishining tutqunda ikenliki heqqide uchur tarqalghan idi. Radiyomiz muxbirining ehwal éniqlishi dawamida bu ehwalning rast ikenliki delillendi.

Ekber iminning qamaqqa élinishigha u berpa qilghan olturaq rayonning modélida meschit we bashqa ammiwi eslihelerning Uyghur binakarliqi uslubida layihelen'genliki seweb bolghan.

Melum bolushiche, ekber imin xotende nechche milyon somluq mebleghge ige öy-mülük shirketlirini mangduruwatqan kishi bolup, ehwaldin xewerdar kishiler uning nöwettiki siyasiy basturushta “Qosh qurbanliq” qiliwétilgenlikini algha sürmekte.

“Qanunsiz kitab” qa köz yumghan yéza kadiri yette yilliq qamaqqa höküm qilin'ghan

Yéqinda xotenning lop nahiye sampul yézisining bashliqi ablikim mettursunning buningdin besh yil ilgiri “Qanunsiz diniy kitablarni saqlash qilmishigha köz yumghan” dégen jinayet bilen yette yilliq qamaqqa höküm qilin'ghanliqi ashkarilandi.

Melum bolushiche, 2012-yili ablikim mettursun bir qétimliq öy bésip kitab tekshürüsh pa'aliyitide bayqalghan “Hej qilish qollanmisi” ni “Diniy esebiylik terghib qilin'ghan kitab emes,” dep musadire qilmighan iken. 2015-Yiligha kelgende u mushu sewebtin qolgha élin'ghan.

Alaqidar éniqlashlar dawamida ablikim yasin we memet'éziz mettoxtining yillardin buyan “Ilghar xizmetchi” we “Munewwer kompartiye ezasi” bolup bahalan'ghan xizmet tariximu ularni qamaqqa höküm qilinishtin tosup qalalmighan.

En'gliye Uyghur rayonidiki kishilik hoquq depsendichiliklirige émbargo yürgüzüshni oylashmaqta

En'gliye parlaménti yuqiri palatasining 20‏-yanwar ötküzülgen yighinida Uyghurlarning weziyiti, xitayning ulargha tutuwatqan mu'amilisi otturigha qoyulup, en'gliyening buninggha qandaq inkas bildürüshi kérekliki munazire qilindi.

Munaziride en'gliye parlaméntidiki ministirlardin lord tariq ehmed, barone warisi qatarliq musulmanlar ewladidin bolghan yuqiri derijilik emeldarlar “Xitayning Uyghurlarni basturush qilmishigha qarita ‛magnétiski qanuni‚ chiqirish lazim” dégen mezmunda pikir bayan qilghan.

Melum bolushiche, amérika dölet mejlisi “Uyghur kishilik hoquq qanun layihesi” ni deslepki qedemde maqullighandin kéyin, bu dunyaning herqaysiy jayliridiki hökümetlerge Uyghurlar mesiliside heqqaniyetni qollashqa zor derijide türtke bolmaqta iken.

Xitaydin tarqalghan “Wuxen wirusi” zor endishe qozghimaqta

Xitayning wuxen shehiridin tarqiliwatqan tajsiman wirus nöwette xitay teweside köplep tarqalghandin bashqa, asiya we amérika qit'elirigimu tarqilip, yéngidin bir dunyawi wehime qozghashqa bashlidi.

“Wuxen wirusi”, yeni tajsiman wirus haywandin ademge, andin ademler ara uchrishishtin bashqilargha tarqilidighan bolup, nöwette bu késelliktin yuqumlinip ölgenlerning sani alliqachan 26 din ashqan. Bir qisim döletler, jümlidin amérika, yaponiye qatarliq döletler xitaydin kelgen sayahetchilerni ayrim tekshürüshtin ötküzüshni bashliwetken.

Nöwette bu wirusning Uyghur diyarighimu tarqalghanliqi melum. Bu bimarlar wuxen shehiridin kelgen ikki neper xitay bolup, ular hazir mexsus doxturxanida tekshürülmekte iken.

Lagérdin qoyup bérilgen polat ibrahimning jan üzgenliki ilgiri sürülmekte

Yéqinda muhajirettiki Uyghurlardin munewwer ablimit guwahliq bérip, yoldishi polat ibrahimning qaramaydiki lagérdin dawalinishqa qoyup bérilgen bolsimu, on kün ötkende wapat bolghanliqini bildürdi.

Melum bolushiche, munewwer xanim perzentlirini oqutush üchün 2015-yili türkiyege kelgen. Emma qaramayda qalghan yoldishi polat ibrahimni saqchilar “Diniy esebiylik” bahaniside tutqun qilghan. Lagérgha qamalghandin kéyin köpligen qiyin-qistaqlargha uchrighan polat ibrahim 2017-yilining béshida “Dawalinish” qa chiqirilghan hemde doxturxanida jan üzgen.

Munewwer ablimit türkiyege yerleshkendin kéyin gerche héchqandaq siyasiy pa'aliyetlerge qatnashmighan bolsimu, emma xitay da'iriliri uning aka-iniliri we singlisi bolup besh kishini lagérgha qamighan.

Yawropada xitaygha qarshi namayishlar boldi

Xitay hökümitining Uyghurlarni basturush herikiti köplep melum bolushi bilen dunyaning herqaysi jayliridiki adaletperwer kishiler Uyghurlar üchün kökrek kérip otturigha chüshüshke bashlidi hemde dunyani Uyghurlargha yardem bérishke chaqirdi.

Ötken hepte gérmaniyening hamburg we bérlin sheherliridiki türkler, erebler we gérmanlar Uyghurlar bilen birlikte zor kölemlik namayish teshkillep, xitay hökümitining Uyghurlargha séliwatqan zulumlirigha bolghan küchlük nepritini ipadilidi.

Türkiyening izmir we qehrimanmarash sheherliridiki üch ming kishilik zor namayishta türkler we Uyghurlar xitaylargha qarshi sho'arlarni towlighan bolsa, en'gliyening london shehiridiki xitay elchixanisi aldida zor kölemlik namayish ötküzülgen.