Heptilik xewerler (2-féwraldin 8-féwralghiche)
2019.02.08
Uyghur tutqunlarning süyjyago türmisige yötkelgenliki delillendi
Yéqinda “Zimistan” tori Uyghurlar diyaridin xitay ölkilirige yötkelgen Uyghur tutqunlarning ehwali toghrisida bir qisim melumatlarni ashkarilighan bolup, uningda bir qisim Uyghur tutqunlarning shenshi ölkisidiki süyjyago türmisige yötkelgenliki éytilidu.
Muxbirimizning bu yip uchigha asasen ehwal igilishi jeryanida mezkur uchurning toghriliqi delillendi. Alaqidar xadimlar bu Uyghur tutqunlarning konkrét ehwali heqqide melumat bérishni ret qilghan bolsimu, ularning yötkelgenlikini ret qilmidi.
Xelq'arada lagérlar mesilisi bes-munazire qozghighandin buyan Uyghur diyaridin 500 mingche Uyghur tutqunning shenshi, gensu, ichki mongghul qatarliq jaylardiki türmilerge yötkelgenliki heqqide uchurlar otturigha chiqqan.
Uyghurlarning mejburiy halda chaghan bayrimini tebriklishi omumlashturulghan
Uyghurlar diyaridiki siyasiy kontrolluqning yene bir ipadisi xitay hökümitining Uyghur diyaridiki barliq Uyghurlarni chaghan bayrimini tebrikleshke orunlashturushida ipadilendi.
Herqaysi jaylardiki hökümetler musulmanlarni chaghanliq pa'aliyetlerge orunlashturup, musulmanlarni xitayche yosunda chaghanni tebrikleshke, shundaqla Uyghurlar tügre yéyish, xitayche en'eniwi kiyimlerni kiyip yanggér ussuli oynash, shir we ejdiha oynitish, ishiklerge xitayche mesniwi chaplashqa, panuslarni ésishqa mejburlighan.
Analizchilar bu heqte pikir qilip “Xitay hökümitining ezeldin chaghan ötküzmeydighan Uyghurlarni mejburiy yosunda bundaq pa'aliyetke teshkillishi noqul medeniyet jehettiki tazilash qilmishi” dédi.
Xitayning Uyghur rayonida chet'el ziyaretchilirini kütüwélish üchün yene saxta sehne hazirlawatqanliqi ashkarilandi
Türlük uchurlardin melum bolushiche, xitay hökümiti Uyghurlar diyaridiki siyasiy basturush herikitini xelq'aradin yoshurush meqsitide yéqindin buyan kélish éhtimali bolghan tekshürüsh guruppilirini aldash üchün saxta menzire hazirlimaqta iken.
Yéqinda radiyomizgha yétip kelgen bir parche inkasta xoten rayonidiki bir qisim jaylarda ottura mektep oqughuchiliri “Lagér tutqunliri” bolup yasandurulghan hemde ulargha tekshürüsh ömiki kélip qalsa özlirining “Terbiyilesh merkezliri” ge öz ixtiyarliqi bilen kelgenlikini éytish heqqide körsetme bérilgen.
Buningdin ilgiri bir qisim chet'el diplomatliridin teshkillen'gen tekshürüsh ömiki mushu xildiki “Terbiyilesh merkezliri” ni ziyaret qilghan bolup, ular bu jaydiki kursantlarning “Xushal-xuramliq ichide til we kespiy maharet öginiwatqanliqi” ni körgen idi.
Hebibulla muhemmet Uyghur milliy medeniyet buyumlirining muhajirettiki bazirini achti
Uyghurlar diyarida Uyghur milliy medeniyiti yoqitish nishanigha ayliniwatqanda türkiyediki Uyghur yash hebibulla muhemmed Uyghur en'eniwi qol hünerwenchilikini xelq'ara bazargha yüzlendürdi.
Melum bolushiche, hebibulla 2014-yili türkiyege kelgen bolup, u soda qilish jeryanida Uyghurlarning milliy en'eniwi medeniyitini tawarlashturush arqiliq téximu yaxshi saqlap qalghili bolidighanliqini tonup yetken. Shuning bilen bu sahege da'ir köp xil mehsulatlarni ishlep chiqirip bazargha salghan.
Hebibulla buningdin kéyin téximu köp mehsulatlarni ishlepchiqirishni, shuningdek téximu köp Uyghurlarning özi bilen hemkarlishishini arzu qilmaqta iken.
Xudson aqillar merkizide Uyghurlar heqqide muhakime yighini échildi
Yéqinda Uyghurlar duch kéliwatqan basturushning hazir Uyghurlardin halqip dunyagha kéngiyishi hemde uning selbiy tesiri toghrisida washin'gton shehiridiki xudson institutida mexsus muhakime yighini échildi.
Yighinda amérika kéngesh palatasining ezasi tom katton échilish nutqi sözlep “Kommunizmning bu xildiki ziyankeshliki we zulumini Uyghurlardinmu bekrek tartqan bashqa bir xelq yoq!” dep körsetti.
Yighinda amérikiliq mutexessisler we Uyghur pa'aliyetchiler xitay hökümitining Uyghurlargha qaratqan basturushlirining hazirqi ehwali hemde buning dunyagha körsitidighan tesiri heqqide oxshash bolmighan qarashlarni otturigha qoydi.
Dunyaning herqaysi jaylirida “5-Féwral ghulja weqesi” xatirilendi
5-Féwral küni muhajirettiki Uyghurlar dunyaning herqaysi jayliridiki xitay elchixaniliri we konsulxaniliri aldida naraziliq namayishi teshkillep, 1997-yilidiki ghulja “5-Féwral ghulja weqesi” ning 22 yilliqini xatirilidi.
Amérika, gérmaniye, türkiye, yaponiye, firansiye, shiwétsiye, qazaqistan qatarliq jaylardiki Uyghur jama'iti naraziliq namayishi we xatirilesh pa'aliyiti arqiliq eyni waqitta Uyghurlarning heq we hoquqliri üchün hayatidin ayrilghan shéhidlerge éhtiram bildürdi. Shuningdek xitay hökümitige qarshi sho'arlarni towlidi.
Melum bolushiche, bir qisim pa'aliyetchiler “Uyghurlarning milliy iradisini ipadileshte namayishtinmu küchlükrek usul yoq” dep qarimaqta iken.