Heptilik xewerler (23-apréldin 29-aprélghiche)

Muxbirimiz jüme
2011.04.29

Sherqiy türkistan Uyghur aliy kéngishi 2-maydin 8-mayghiche amérika paytexti washin'gtonda bir hepte dawam qilidu

Yighinning kün tertipini békitilip, yighin qatnashquchiliri dunyaning herqaysi jayliridin washin'gton'gha kélishke bashlidi.

Mezkur yighin chet'ellerdiki Uyghurlar uyushturghan muhim yighinlarning biri dep qaralmaqta. 

Yighin erkin asiya radi'osi we  tor téléwiziyisi arqiliq neq meydandin xewer qilinmaqchi.

Dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanim bu nöwetlik kéngeshtin kütidighan ümidliri heqqide toxtaldi.

Pakistanliq Uyghur ayalning, yurti korligha qaytqandin kéyinki ehwali

Bir pakistanliqqa toy qilish bilen bir qatar awarichiliklerge  yoluqqan Uyghur ayal asiye qurban, yurtigha qaytqandin kéyinmu ongushsizliqlargha duch kelgen.

Asiye qurban ötken yilning axiri yurti korligha qaytip barghanda, pakistanliq yoldishining xéro'in etkeschiliki bilen eyiblinip 14 yil késilgenlikini uqqan. Özi chong bolghan Uyghur mehellisini xitay köchmenlirining qaplap ketkenlikini körgen.

A'ilisidiki 6 qérindishi tirikchilik üchün korlini tashlap bashqa sheherlerge ketken bolup, uning achisi qutquzush puli bilen hayat kechüridiken. Asiye nöwette 4 balisi bilen ene ashu qutquzush puli bilen yashawatqan achisining himayiside yashimaqta.

Enqerede “Sherqiy türkistandin xewiring barmu?” mawzuluq yighin ötküzüldi

4-Ayning 21-küni enqere yaqajiq toluq ottura mektipi oqughuchiliri “Sherqiy türkistandin xewiring barmu?” namliq pa'aliyet ötküzdi.

Pa'aliyetni toluq ottura mektep 2-yilliqidiki bir qisim  oqughuchilar teshkilligen. Pa'aliyetke oqutquchi -oqughuchilardin bolup 500 etrapida kishi qatnashti.

Yighinda “5-Iyul ürümchi weqesi” ning kélip chiqish sewebliri, “5-Iyul ürümchi weqesi” we weqedin kéyinki weziyet bayan qilin'ghan höjjetlik filim körsitildi. Höjjetlik filimni körgen oqughuchilar özini tutalmay köz yéshi qilishti.

Xitaydiki kishilik hoquq teshkilati: “Üch xil küch” ke zerbe bérish Uyghurlarni nishan qilghan

Xitaydiki kishilik hoquq teshkilati shangxey hemkarliq teshkilatining térrorluqqa qarshi turush tedbirliri we uning kishilik hoquqqa körsetken tesiri heqqide élan qilghan aq tashliq kitabta xitay teshebbus qilip kéliwatqan “Üch xil küch” ke zerbe bérish herikitining Uyghur we tibetlerni asasiy nishan qilghanliqi körsitilgen.

Kitabta, shangxey hemkarliq teshkilatining öz teqdirini özi belgilesh üchün küresh qiliwatqan guruppilarni térrorluqqa baghlap, xelq'ara jem'iyetke bergen kishilik hoquq wedilirige xilapliq qiliwatqanliqi ilgiri sürülgen.

Yekende saqchixanida urup öltürülgen memettursun tashning qéyin atisi toxti hoshur dawasini dawamlashturmaqta

Biz igiligen uchurlargha qarighanda, memettursun tash 2006-yili 2-ayning 6-küni, yeken nahiyisi gülbagh yéziliq saqchixanining tutup turush ornida urup öltürülgen.

Halbuki, hökümet da'iriliri memettursunning ölümige seweb bolghan xitay saqchilarni qanuniy jaza tartmighanning üstige, memettursunning a'ilisige bérishke wede qilin'ghan tölem pulinimu toluq bermigen.

Memettursun tashning qéyini atisi toxti hoshur radi'omiz ziyaritini qobul qilip, xun dawasini netijige érishkiche dawamlashturidighanliqini bildürdi.

Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitéti yilliq doklatida xitayni Uyghurlarning diniy étiqad erkinlikini éghir depsende qilish bilen eyiblidi

Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitétining yilda bir qétim élan qilinidighan bu yilliq doklati peyshenbe küni élan qilindi. Doklatta dunyadiki bir qisim döletlerning 2010-yildiki diniy erkinlik weziyitige baha bérilgen.

Xelq'ara diniy erkinlik komitéti doklatida Uyghur aptonom rayonining 2010-yilidiki diniy erkinlik weziyiti dawamliq nacharlashqanliqini, atalmish “Üch xil küch” ke qarshi turush herikiti Uyghurlardiki naraziliqning muhim menbesi bolup qalghanliqini ilgiri sürgen.

Qeshqerde xetme qur'an pa'aliyiti amanliq xadimlirining nazariti astida ötküzülmekte

Qeshqerde ahaliler xetme qur'an ötküzüshte, alaqidar orunlardin ruxset élishtin bashqa yene, xetme qur'an qilish üchün bir amanliq xadimining sorunda hazir bolushi shert qilinmaqta.

Qeshqerdiki ahaliler xitayning Uyghur élide diniy sorunlarni bashqurushta bezi diniy qa'ide we ehkamlarni éghir derijide depsende qiliwatqanliqini inkas qilghan idi.

Biz buni delillesh üchün qeshqerdiki héytgah meschitige téléfon qilduq. Meschit hey'etliridin biri yuqiriqi inkasning toghriliqini ispatlidi.

Xitay Uyghurlarning diniy hoquqtin erkin behrimen boluwatqanliqini tekitlep kéliwatqan idi.

Amérika Uyghur birleshmisi amérika kishilik hoquq söhbet ömikidin Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan mesililerni otturigha qoyushni telep qildi

Amérika Uyghur birleshmisi amérika-xitay kishilik hoquq di'alogigha qatnishidighan amérika söhbet ömikidin, Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan mesililerni otturigha qoyushni telep qildi.

Amérika Uyghur birleshmisi bu heqte élan qilghan axbaratqa qarighanda, amérika söhbet ömikidin 2009-yilidiki “5-Iyul weqesi” din kéyin türmige tashlan'ghanlar mesilisini xitayning semige sélish we rabiye qadir xanimning xitay türmisidiki perzentliri bilen körüshüshini qolgha keltürüsh telep qilin'ghan.

Amérika-xitay kishilik hoquq söhbiti charshenbe we peyshenbe künliri xitayning béyjing shehiride élip bérilghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.