Heptilik xewerler (2-séntebirdin 8-séntebirgiche)

Muxbirimiz qutlan
2017.09.08
erkin-asiya-radiosi-yengi.jpg Erkin asiya radi'osi Uyghur bölümi heptilik xewerliri
Photo: RFA

Ilham toxti yawropa parlaméntining “Erkinlik mukapati” gha érishti

Xitay teripidin muddetsiz qamaqqa höküm qilin'ghan Uyghur ziyaliysi ilham toxti yéqinda yawropa parlaméntining xelq'ara kishilik hoquq mukapatliridin biri bolghan “Erkinlik mukapati” gha érishti.

Igilinishiche, yawropa parlaméntidiki xelq'ara libérallar birleshmisi 2017-yilliq “Erkinlik mukapati” ni türmidiki Uyghur ziyaliysi ilham toxtigha bérishni qarar qilghan. Mukapat tarqitish murasimini 11-ayning 30-küni gollandiye ötküzidiken.

“Ilham toxti guruppisi” ning re'isi enwerjan ependi bu munasiwet bilen radiyomiz ziyaritini qobul qilip, “Mezkur mukapatning ilham toxtigha bérilishi Uyghur mesilisining xelq'aralishishida muhim ehmiyetke ige”, dédi.

Uyghur diyaridiki bir qisim meschitlerning köngül échish sorunigha özgertilishi inkas qozghimaqta

Xitay hökümiti ötken yilning axirliridin bashlap Uyghur diyaridiki “Meschitlerni elalashturush” namida meschitlerni qisqartish herikiti élip barghan idi.

Melum bolushiche, bu heriket hélihem dawamlishiwatqan bolup, bezi jaylardiki meschitler chéqiwétilgen, beziliri quluplan'ghan, yene beziliri bolsa her xil pa'aliyet sorunlirigha özgertilmektiken.

Radiyomizning bu heqtiki éniqlashliri dawamida lop nahiyesining chaharbagh yéza monek kentidiki meschitning köngül échish pa'aliyet öyige özgertilgenliki ashkara boldi.

Saqchi bashliqi: “Üch xil tonushturushi bolmighan jenubluq Uyghurlarning hemmisi yurtigha qayturuldi”

Yéqindin buyan Uyghur élining jenub we shimalida “Nopus éniqlash” dégen namda keng kölemde tekshürüsh élip bérilmaqtiken.

Igilinishiche, qeshqer we xoten wilayetliridin shimaldiki nahiyelerge bérip tirikchilik qiliwatqan Uyghur hünerwen-kasiplar birdek öz yurtlirigha qayturulghan.

Toqsun nahiyesining ilanliq yéziliq saqchixanisi, “Üch xil tonushturushi” bolmighan jenubluq Uyghurlarning hemmisini öz yurtigha qayturghanliqini bildürdi.

Muhajirettiki Uyghurlarning qelem kürishi xitayning sezgürlükni ashurmaqta

Yéqinqi yillardin buyan, muhajirettiki bir qisim Uyghur serxilliri özlirining qelem küchige tayinip Uyghur mesilisini dunyawi taratqular bilen ijtima'iy uchur ustilirida anglatmaqta we belgilik tesir peyda qilmaqta.

Kanadadiki Uyghur pa'aliyetchilerdin ruqiye turdush xanim yazghan “Xitayning bérlin témi” namliq maqale ijtima'iy taratqularda tarqilishtin sirt, “Bügünki pakistan” gézitining 30-awghusttiki sanida élan qilin'ghan idi.

Igilinishiche, pakistandiki xitay elchixanisi mezkur gézitke shu künila inkas qayturup, özining diniy siyasitini aqlap maqale élan qilghan.

Uyghurlarda körülüwatqan rak késelliki nisbitining yuqiriliqi diqqet qozghimaqta

Xitayda chiqidighan tébbiy sahege a'it ilmiy zhurnallarda élan qilin'ghan Uyghur élidiki rak késellikige da'ir bir qisim uchurlar diqqet qozghimaqta.

Mezkur tetqiqat uchurlirida Uyghurlarda körülüwatqan rak késelliki nisbitining etraptiki bashqa milletlerge sélishturghanda körünerlik yuqiriliqi ilgiri sürülmekte.

Muhajirette yashawatqan tébbiy sahediki Uyghur mutexessisler bu heqte inkas qayturup, xitayning tarim oymanliqida élip barghan 46 qétimliq yadro siniqining yerlik Uyghurlarning salametlikige éghir derijide xiris élip kelgenlikini tekitlidi.

Uyghur élining jenubidiki bezi jaylarda her ikki a'ilidin bir kishining qamalghanliqi melum bolmaqta

Uyghur élida 2014-yilidin taki hazirghiche dawamlishiwatqan “Qattiq zerbe bérish” herikiti dawamida minglighan Uyghurlarning yoqilang sewebler bilen qamalghanliqi yaki késiwétilgenliki melum bolmaqta.

Radiyomizning bu heqtiki éniqlashliri dawamida, yéngisarning 13 ming nopusluq topuluq yézisidinla az dégende 2 ming kishining qamalghanliqi melum boldi.

Undin bashqa xoten shehirige qarashliq shorbagh yéza gazon kentidiki 419 a'ilidin 205 kishining qamaqta ikenliki ashkarilandi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.