Qeshqer 6-ottura mektepning ximiye oqutquchisi ibrahim dawutning 2019-yili lagérda ölgenliki ashkarilandi

Washin'gtondin muxbirimiz méhriban teyyarlidi
2024.12.19
Ibrahim-dawut-lager-tiken-sim-1920 Qeshqer 6-ottura mektepning ximiye oqutquchisi ibrahim dawutning 2019-yili lagérda ölgenliki ashkarilandi
Photo: RFA

Qeshqer 6-ottura mektepning pénsiyege chiqqan ximiye oqutquchisi ibrahim dawut qeshqer teweside tonulghan Uyghur ziyaliyliridin biri bolup, uning 2019-yili 7-ayning 28-küni tutqun qilinip, shu yili 10-ayning 6-küni tutqun mezgilide ölgenliki heqqidiki xewer yéqinda ashkarilandi.

Eyni chaghda ibrahim dawutning tutqun qilinishi we tutqun mezgilide ölüp ketkenlikidin xewerdar bolghan, öz ismini ashkarilashni xalimaydighan bireylenning radiyomizgha ashkarilishiche, merhum ibrahim dawut 2019-yili qizining toyi bolush harpisida yeni 7-ayning 28-küni kéchide tutqun qilin'ghan. Bu küni del “Yeken élishqu weqesi” ning 5 yilliq xatire küni bolup, kéyin u saqchilardin ibrahim dawutning qeshqer teweside “Jem'iyetke xewp élip kelgüchiler” tizimlikidiki kishiler qatarida tutqun qilin'ghanliqini bilgen.

Uning bildürüshiche, saqchilar 3 aydin kéyin yeni 10-ayning 6-küni merhum ibrahim dawutning xitay ichkiri ölkiliride oquwatqan baliliri we bashqa uruq-tughqanlirigha uning ölüm xewirini yetküzgen we ulardin ibrahim dawutning yürek késili qozghilip ölgenliki heqqidiki ispatqa qol qoyushni telep qilghan. Lékin ibrahim dawutning jesitining baliliri we uruq-tughqanlirigha körsitilmey kömüwétilgen bolup, bu ish ularning qattiq naraziliqini qozghighaniken.

Melum bolushiche, ibrahim dawut xitay da'iriliri teripidin 2000-yillardin bashlap yolgha qoyulghan qosh tilliq ma'arip namidiki xitayche ma'aripqa qarshi naraziliq bildürgen we maqale yézip Uyghur tili ma'aripini teshebbus qilghanlardin biri iken. U qosh tilliq ma'arip yolgha qoyulghan bu yillarda qeshqerde Uyghur tilida oquwatqan toluq ottura mektep oqughuchiliri üchün xitay tilliq derslik matériyallirini Uyghur tiligha terjime qilip oqughuchilarni Uyghurche derslik matériyalliri bilen teminlesh, qeshqer 6-ottura mektep yénida we birqanche nahiyelerde “Meripet kitabxanisi” namida kitabxana échip, Uyghurche derslik kitablarni sétish, aliy mektep teyyarliq kursliri we til kursliri échish qatarliq pa'aliyetler bilen shughullan'ghan.

Ibrahim dawut yene yene ana til teshebbuschisi abduweli ayupning ottura mekteptiki oqutquchisi bolup, kéyinki chaghlarda oqughuchisi abduweli ayup bilen hemkarliship, qeshqerde Uyghur ana tili oqutushi üchün meblegh salghan iken.

Ana til teshebbuschisi abduweli ayupning bildürüshiche, u amérikadiki oqushini tamamlap, 2011- yili qeshqerge qaytip kelgendin kéyin, ilgiriki oqutquchisi ibrahim dawut bilen hemkarliship “Nurxan ma'arip terbiyelesh merkizi” de in'gliz we türk tili dersi ötken.Hemde abduweli ayup qeshqerde “Uyghur ana tili yeslisi” ni qurghan iken.

Abduweli ayup ependi, özining ottura mekteptiki ximiye oqutquchisi ibrahim dawutning qeshqer konasheher nahiyesi 1-ottura mektipi we qeshqer 6-otturida ishligen mezgilidiki ish-izlirini eslep ötti.

Yuqiridiki awaz ulinishidin tepsilatini anglaysiler.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.