Xelq'ara saqchi teshkilati idris hesen üstidiki tutush buyruqini emeldin qaldurdi

Bixeter bir döletke bérip orunlishish üchün istanbuldin uchup kasablanka xelq'araliq ayrodromigha barghanda marakesh da'iriliri teripidin tutqun qilghan idris hesen türkiyediki waqtida. (Waqti éniq emes)

19-Iyul küni xitayning telipi bilen marakesh da'iriliri teripidin kasabilankada qolgha élin'ghan idris hesen üstide xelq'ara saqchi teshkilati (intérpol) ning qizil renglik tutush buyruqi barliqi melum bolghan idi.

Xelq'ara kishilik hoquq organlirining tirishchanliqi netijiside xelq'ara saqchi teshkilati xitaygha qayturulush xewpige duch kelgen Uyghur pa'aliyetchi idris hesenning “Qizil renglik tutush buyruqi” ni tonglatqan idi. Intérpol mes'ulliri ipade bildürüp, idris hesen heqqide yéngi uchurlargha érishkenlikini, uning ehwalini éniqlash axirlashqan'gha qeder uning heqqidiki “Qizil renglik tutush buyruqi” tonglatqanliqini bildürgen idi.

22-Awghust küni xelq'ara saqchi teshkilati bayanat élan qilip, idris hesenning üstidiki qizil renglik tutush buyruqini resmi emeldin qaldurghanliqini jakarlighan. Shu küni mezkur qarar xelq'ara saqchi teshkilatigha eza 194 döletke yetküzülgen.

Idris hesen 2014-yilidin 2018-yilining axirighiche türkiye xewpsizlik tarmaqliri teripidin 4 qétim qolgha ilin'ghan bolup, ikki yilgha yéqin tutup turulghan.

Xelq'ara saqchi teshkilatining xitayning telipi boyiche eyiblen'gen kishilerge jinayet békitish imkaniyiti intayin cheklik bolup, toluq delil-ispat teminlep bérelmigenliki üchün türkiyediki sotlarda idrisning adwokatliri izchil utup chiqqan idi. Shundaqtimu xelq'ara saqchi teshkilatining qizil renglik tutush buyruqi tizimlikide ismi bolghanliqi üchün dawamliq xewpsizlik we edliye tarmaqliri teripidin parakendichilikke uchrap turghan idi.

Idris hesen üstidiki tutush buyruqning emeldin qélishi, idris hesenning délosida halqiliq rol oynapla qalmastin, bundin kéyin bu xil parakendichiliklerning qayta yüz bermeslikide intayin muhim ehmiyetke ige iken.

“Uyghur yar fondi” jiddiy qutquzush türining mes'ulliridin batur qaraxan ependi ziyaritimizni qubul qilip, nöwettiki ehwal heqqide melumat berdi.

Nöwette idris hesenning türkiye we marakesh qanunlirigha xilapliq qilghanliqigha a'it héchqandaq guman we delil yoq bolup, idrisning türkiyide we marakeshte qolgha élinishigha xelq'ara saqchi teshkilatining qizil renglik tutush buyruqi asasliq sewep bolghan. Közetküchiler mezkur tutush buyruqning emeldin qélishi, idris hesen üstide échilidighan sotning ehmiyitini yoqatqanliqining bir ipadisi dep qarimaqta.

Idris hesen üstidiki tutush buyruqning emeldin qélishi we xitay hökümitining idris hesen üstidiki eyibnamilerni téxiche tapshurup bermigenliki qatarliq sewebler tüpeyli idris hesenning 26-awghust küni qoyup bérilishi asasiy jehettin muqimliship qalghan.

Idris hesenning ayali buzeynur xanim ziyaritimizni qobul qilip, xelq'ara saqchi teshkilatining mezkur qararidin intayin söyün'genlikini éytti.

Közetküchilerning bildürüshiche, 26-awghust künidiki sot simowol xaraktérlik sot bolup, xelq'ara saqchi teshkilatining qarari idris hesen üstidiki eyibnamilerning toghra we toluq emeslikining delili hésablinidiken.

Xitay hökümiti diplomatik küchi we iqtisadiy tesirini qollinip, xelq'ara saqchi teshkilatining qizil renglik tutush buyruqi tizimlikige Uyghur pa'aliyetchilirining ismini kirgüzüsh üchün üzlüksiz tiriship kelmekte.

Türkiyediki Uyghurlardin abduqadir yapchan, enwer turdi qatarliq on'gha yéqin kishining xelq'ara saqchi teshkilatining qara tizimlikide ikenliki melum.

“Uyghur yar fondi” qolgha chüshürgen türkiye tashqiy ishlar ministirliqigha a'it bir mexpiy höjjette, xitay hökümiti idris hesen, enwer turdi, abduqadir yapchan, abduxewer jélil, nusrulla memet, abduréhim memet eli, eli ablet we memet yüsüp abdukérem qatarliq shexslerni qolgha chüshürüsh üchün türkiye hökümitige bésim qiliwatqanliqi melum bolghan.