Рабийә қадир: уйғурни булаң-талаң қилиш тохтимай туруп муқимлиқ болмайду

Хитай дөләт ишлири кабинети бүгүн үрүмчидә мәхсус йиғин чақирип, шинҗаң хизмәт йиғинидин кейин уйғур елигә мәбләғ салған дөләт ишлири кабинети дөләт мәбләғ комитети тармиқидики хитай карханилири вә 19 өлкә, шәһәрләрниң нишанлиқ ярдәм беридиған кархана, ширкәтлири мәсуллирини уйғур елиниң мурәккәп вәзийитини тоғра тонуп, хитай һөкүмитиниң шинҗаңниң муқимлиқини, тәрәққиятини, милләтләр иттипақлиқини ишқа ашуруш йолидики йолйоруқлириға шәртсиз маслишип, үч хил күчләргә қарши турушта бирликтә күрәш қилишқа чақирған. Бу мунасивәт билән радиомизда мәхсус баянат бәргән уйғур миллий һәрикити рәһбири рабийә қадир ханим, “шәрқий түркистанда арқиму-арқа йүзбәргән наразилиқ һуҗумлири вә қан төкүлүшләргә уйғурларниң байлиқини булаң-талаң қиливатқан хитай кархана, ширкәтлириниңму еғир мәсулийити бар, уйғур елигә киргән дөләт карханилири әмәлийәттә әскири карханилар, улар чиқип кәтмәй туруп уйғур елидә муқимлиқ болмайду” дәп көрсәтти.

Тәңритағ ториниң бүгүнки баш хәвиригә қариғанда, 10-июл чүштин бурун үрүмчидә хитай дөләт ишлири кабинетиниң дөләт мәбләғ комитети уйғур елигә орунлашқан дөләт башқурушидики карханиларниң муқимлиқ хизмәт йиғини ечилған. Йиғинға хитай дөләт ишлири кабинети мәбләғ комитети мудири ду, мәркәзниң йолйоруқини йәткүзүп “шинҗаңға мәбләғ салған дөләт кархана, ширкәтлири, шинҗаңниң муқимлиқ вә тәрәққият истратегийисини ишқа ашуруштики әң асаслиқ күч, һәр қайси ширкәт, карханилар вәзийәтниң җиддий вақтида мәсулийитимизни техиму айдиңлаштуруп, мәркәзниң муқимлиқ хизмити орунлаштурушлириға җиддий маслишип, үч хил күчләргә зәрбә беришни, муқимлиқни барлиқ хизмәтләрниң алдиға қоюп, муқимлиқ хизмитигә актип қатнишиши керәк вә шуниң билән бирликтә шинҗаңға нишанлиқ ярдәм беришни йәниму күчәйтип, һәр саһәләр бойичә мәбләғ селишни йәниму юқири сәвийигә көтүрүп, шинҗаңниң мәнбә әвзәлликини иқтисадий әвзәлликкә айландурушқа йәниму чоңқур йилтиз тартип, шинҗаңда террорлуққа қарши муқимлиқ сепилини бирликтә бәрпа қилишимиз зөрүр...” дәп сөзлигән.

Хитайниң тарқатқан учурлиридики статистикилардин ашкарилинишичә, 2010-йилидики шинҗаң хизмәт йиғинидин кейин “нишанлиқ ярдәм бериш” шоари астида уйғур елигә кирип орунлашқан, хитай нефит баш ширкити, җуңхе рәңлик метал гуруһи, хитай електр тори ширкити, хитай төмүрйол қурулуш гуруһи қатарлиқ хитай дөләт карханилириниң сани һазир 53 кә йәткән болуп, уйғур елидики асаслиқ йәр асти вә йәр үсти байлиқлирини ечиш вә йөткәш вә башқа һәр қайси саһәләр болуп мәбләғ селиш түри 548 гә йәткән. Бу әслидики пиландин 64 түр артуқ икән. Булардин башқа дөләт карханилири башламчи болуп хитайниң 19 өлкә, шәһәрлиридин уйғур елигә башлап киргән карханиларниң мәбләғ түрлириму 507 гә йәткән.

Хитай һөкүмитиниң уйғур елидә шинҗаң хизмәт йиғинидин кейин “нишанлиқ ярдәм” баһанисидә хитай шеркәтлириниң районда елип бериватқан байлиқ ечиш, уйғур елиниң йәр земин байлиқлирини игиләш, хам әшялирини йөткәш қатарлиқ һәрикәтлириниң уйғурларда күчлүк наразилиқ пәйда қиливатқанлиқи мәлум, уйғур миллий һәрикити рәһбири рабийә қадир ханим хитайниң нишанлиқ ярдәм истратегийисини “хитайниң уйғурларни, уйғурларниң земинини вә байлиқлирини очуқ-ашкара талан-тараҗ қилиш сиясити” дәп тәнқидләп кәлгән иди, рабийә қадир ханим хитай һөкүмитиниң уйғур елидики дөләт карханилирини муқимлиқ хизмитидики актипчанлиқини ашурушқа чақиришиға қарши радиомизда баянат берип, “уйғур елиниң муқимлиқини, йәрлик хәлқләрниң хатирҗәмликини бузуватқан хитай карханилириниң байлиқ булаңчилиқи, йүз бериватқан вәқәләрдә уларниң еғир мәсулийити бар, улар шәрқий түркистандин чиқип кәтмәй туруп, уйғурларниң наразилиқи бесилмайду, муқимлиқму ишқа ашмайду....” деди.