Ürümchide turup xelq'ara jama'ettin yardem sorighan janargül jümetayning ishigha qazaqistan arilishishqa bashlighan

Ürümchide 3 yildin buyan nezerbend astida yashawatqan sabiq tutqun, qazaq sen'etkar janargül jümetay ötken hepte xelq'ara axbaratning ziyaritini qobul qilip xelq'ara jama'ettin yardem telep qilghanidi. Uni téléfon arqiliq ziyaret qilghan tetqiqatchi run sténbérg (Rune Stenberg) ependining melum qilishiche, lagérdin chiqqandin kéyin nezerbendtin qutulalmighan janargül jümetay, özining qazaqistanda chala qalghan tijaret ishlirini dawamlashturush üchün pasportqa iltimas qilip kéliwatqan we iltimasi ret boluwatqaniken. Janargül ehwalni xelq'aragha ashkarilighandin kéyin qazaqistanning béyjingdiki elchixanisi bu ishqa arilishishqa bashlighan.

Melum bolushiche, dangliq naxshichi janargül jümetay, 1999-yili qazaqistan'gha chiqip oqughan we oqush püttürgendin kéyin qazaqistan axbarat saheside melum mezgil xizmet qilghaniken. U, 2008-yili ürümchige qaytip kélip shirket qurghan we qazaq jem'iyitide sen'et saheside xizmet qilghan. Uning sen'et sahesidiki xizmetliri bir mehel xitayning her derijilik dölet organliri teripidin mu'eyyenleshtürülgen we uninggha mukapatlar bérilgen. Emma, u kéyinki yillarda yaylaqliridin ayrilip qalghan we yéterlik tölemge érishelmigen qazaq xelqining derd-shikayetlirini aptonom rayonluq we döletlik alaqidar organlargha yetküzgen. U bu seweblik 2017-yili küzde tutqun qilin'ghan. U 2, yil “Terbiye” len'gendin kéyin qoyup bérilgen؛ emma méngish-turushi qattiq nazaret astigha élin'ghan. Nezerbend uni, söygen sen'et sahesidinla emes, tijaret hayatidin, jümlidin tirikchilik hayatidinmu mehrum qaldurghan. Netijide u qazaqistanda chala qalghan tijaritini dawamlashturush we shexsiy turmush ishlirini orunlashturush üchün qazaqistan'gha chiqishni pilanlap pasportqa iltimas qilghan. Uning pasport telipi ret qilinipla qalmay, téximu qattiq nazaret astigha élin'ghan. Lagérda tartqan azabliri we nezerbend astida bashtin kechürüwatqanlirigha qarap teqdiridin endishe qilghan janargül ehwalini xelq'ara jama'etke ashkarilashqa qarar qilghan.

Chéx jumhuriyitidiki olomos palaky oniwérsitétining Uyghurche ismi yüsüpjan bolghan doktor ashti tetqiqatchisi, antroplog run sténbérg ependining radiyomizgha yollighan söhbet xatirisidin melum bolushiche, janargül jümetay, uning ziyaritini qobul qilghandin bügün'giche yeni 9-yanwarghiche xitay terepning téxi dexli-terüzige uchrimighan. Eksiche özige bolghan nazaret melum derijide boshighan. Melum bolushiche, qazaqistan elchixanisi janargülning ehwali heqqide xitay tashqi ishlar ministirliqi bilen körüshken.

Bu söhbet xatirisidin melum bolushiche, ürümchidiki alaqidar orunlar, janargülning pasport iltimasigha qarita bu nöwet ashkara ret pozitsiyede bolmighan bolsimu, emma da'iriler janargülge ilgiri köp qétim yalghan sözligen we wedisidin yéniwalghan bolghachqa, janargül bu qétimqi körünüshtiki ijabiy yüzlinishtin xatirjem bolalmighan. U taki pasportini qoligha almighiche we chégradin saq-salamet chiqimighiche, xelq'ara axbarattin alaqisini üzmeydighanliqi we mumkin bolsa, b d t ning kishilik hoquq xadimliri bilen körüshüshke teyyar ikenlikini tekitligen.

Biz, bügün 9-yanwar mezkur tereqqiyatning sewebkarliridin biri bolghan yüsüpjan ependidin janargülning ehwali we ishning tereqqiyati heqqide tesiratini soriduq. U janargülning nöwettiki ehwalidiki ijabiy we selbiy éhtimalliqlar heqqide texminlirini bayan qilghandin kéyin janargül jümetayning heqqaniyetchiliki we tiz pükmeslikige qarita qayilliqini bildürdi. Herqandaq bir tüzülmining ajiz-küchlük nuqtiliri bolidighanliqini eskertken yüsüpjan ependi, xitayning mewjut ehwaligha qarita tedbirlik bolghan ehwal astida, mesililerni tüptin bolmisimu qismen hel qilghini bolidighanliqini bayqighanliqini ilgiri sürdi.

Yuqirida, ürümchide turup xelq'ara jama'ettin yardem telep qilghan janargül jümetayning nöwettiki ehwali heqqide melumat berduq.