Қарақашниң ява йезисида яшанғанлардин йәнә икки кишигә 14 йиллиқтин қамақ җазаси берилгән

Өткән һәптә қарақашниң ява йезисида қейюм мәшрәп исимлик 70 яшлиқ пенсийонер оқутқучиниң 14 йиллиқ кесиветилгәнлики ашкариланған иди. Мухбиримизниң бу һәптидики ениқлашлири давамида мәзкур йезидики  пенсийонерлардин йәнә икки кишигә 14 йиллиқтин қамақ җазаси берилгәнлики ашкариланди. Бу әһвал һәққидә пикир баян қилған германийәдики тәтқиқатчи вә паалийәтчи таһир мутәллип қаһири, хитайниң яшанғанларғиму рәһим қилмаслиқиниң сиясий вә әхлақий амиллири үстидә тохталди. 

Қарақашниң ява йезисиға қарита елип барған телефон зиярәтлиримиз давамида мәзкур йезидики алақидар бир кәнт кадири, өз кәнтидә ечилған бир йиғинда пенсийонер қейюм мәшрәптин башқа йәнә икки нәпәр пенсийәгә чиққан тутқун үстидики һөкүмнаминиңму оқуп өтүлгәнликини ашкарилиди. Униң дейишичә, кесилгәнләрдин ява йезилиқ пиланлиқ туғут понкитиниң башлиқи  60 нәччә яшлиқ мәнсур сейит, йәнә бирси 70 яшлиқ кәнт аманлиқ мудири турди бақи икән. Бу һәр иккәйлән хитай қанунлирини иҗра қилишта алдинқи сәптә вәзипә өтигән кишиләр болсиму, әмма2018 ‏-йили3 ‏-айда тутқун қилинип, шу йили күздә 14 йиллиқтин кесиветилгән. Уларниң пәқәт бир қетимлиқ қатнишип қалған мейит намизи вә у йәрдә аңлап қалған аталмиш “қанунсиз тәблиғи” уларниң пенсийә пулиға тайинип туруп ахириқи өмрини хатирҗәм өткүзүш пиланини бәрбат қиливәткән. Уларниң 30 нәччә йилдин буян көрсәткән хизмәтлири нәзәрдә тутулмиған. 

Илгирики хәвәрлиримиздин мәлум болушичә, бу хитай һөкүмитиниң яшанғанларғиму рәһим қилмаслиқиниң йеңи бир пакити әмәс. 80 Нәччә яшлиқ әдип мирзаһид керимиму 11 йиллиқ җазаси муддитини өтәветип, түрмидә бу дуня билән видалашқан; 80 яштин һалқиған муһәммәд салиһ дамолламниңму җәсити лагердин чиққан; 68 яшлиқ тилшунас мутәллип сидиқ қаһири бир йилчә қамақта ятқандин кейин униң германийәдики оғли таһир мутәллип қаһириниң җиддий паалийәтлири нәтиҗисидә лагердин қутулуп қалған. Дадисиниң қисимити билән қарақаш ява йезисидики юқириқи икки пенсийонерниң ақивити һәққидә пикир баян қилған таһир мутәллип қаһири, бу әһвални ирқий қирғинчилиқтин башқа сәвәп билән изаһлашниң мумкинсизликини илгири сүрди. 

Униң дейишичә, адәттә қануний җаза хаталиқларниң яки җинайәтниң тәкрарланмаслиқи үчүн берилиду, адәттә яшанғанларниң қайта җинайәт өткүзүш мумкинчилики аз болғанлиқи үчүн пүтүн дөләтләрниң қанунлирида яшанғанларға җаза нисбәтән йәңгил берилиду. Таһир мутәллипниң әскәртишичә, нөвәттә уйғур районидики иҗраатлар ирқий қирғинчилиқ маһийитидә давам қиливатқини үчүн сәвәбни қанун вә әхлақ өлчәмлири билән изаһлаш мумкин әмәс икән. Уйғур районида яшанғанларниңму рәһимсизләрчә җазалиниватқанлиқиниң пакитлирини тилға елип өткән таһир мутәллип қаһири, уйғур районида дунядин видалишип кәткән кишиләрниңму мазарлири чеқилип, һәйкәллири өрөлүп, китаблири көйдүрүливатқан бир вәзийәттә, дуняда омумиййүзлүк һалда җәмийәтниң көңүл бөлүшигә тегишлик назук қатлими дәп қарилидиған яшанғанлар, балилар вә аялларниң рәһимсизләрчә җазалиниши әҗәблинәрлик бир әһвалму әмәс икән. 

Қарақаштики мәзкур хадим, өзлириниң бостанкөл түрмисигә берип, бу яшанған мәһкумларни йоқлап туруватқанлиқини, уларниң әһвалиниң яхши икәнликини илгири сүрүш билән бирликтә, бу 14 йил җазани йәңгил дәп қарайдиғанлиқи вә буни “партийәниң ғәмхорлуқи” дәп чүшинидиғанлиқини билдүрди. 

Уйғурларниң хитайға нисбәтән ят милләт болғанлиқи үчүнла җазалиниватқанлиқини тәкитлигән таһир мутәллип, хитайниң бу арқилиқ уйғур җәмийитиниң пүтүн қатламлириға қорқунучлуқ сигнал йоллаватқанлиқи вә уйғур җәмийитидә җисманий җәһәттинла әмәс, бәлки писихик җәһәттинму еғир бир бузулуш пәйда қилиш мәқситидә икәнликини оттуриға қойди. 

Буни бесиш арқилиқ, пикриңизни йезиң

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар