Aléksandir görlax: “Shi jinpingning kishilik hoquq depsendichilikining tarixi uzun”

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2022.12.20
shi-jinping-Mohammed-bin-Salman.jpg Déngiz qoltuqi hemkarliq kéngishi bashliqlar yighini mezgilide se'udi erebistan text warisi shahzade muhemmed bin salman xitay re'isi shi jinping bilen qizghin körüshti. 2022-Yili 9-dékabir, se'udi.
AP

Hazir oksford uniwérsitéti we nyu-york uniwérsitétining xizmetchisi bolghan gérmaniyelik tilshunas, ilahiyetshunas proféssor aléksandir görlax 16-dékabir küni gérmaniyede neshrdin chiqidighan “Fokus” axbarat qanilida “‛yoqalsun shi jinping‚ dégen sada bu mustebitning ajizliqini tosattin ashkarilap qoydi” namliq bir maqale élan qildi. Maqalida ürümchidiki ot apitidin kéyin peyda bolghan xitaydiki qozghilishlarning netijiside, shi jinpingning “Yuqumni nölge chüshürüsh” siyasitini yumshatqanliqi, “Yoqalsun shi jinping”, “Yoqalsun kommunistik partiye” dégen sadalarning hakimiyet qatlimida sarasime peyda qilghanliqi, bu sadaning özini hemmige qadir sanaydighan shi jinpingning emeliyette u qeder küchlük biri emeslikini ispatlap bergenliki bayan qilinidu.

Maqale mundaq ibariler bilen bashlinidu: “Xitayning koruna wirusigha qarshi qollan'ghan qattiq tedbirlirini emeldin qaldurushi, mustebitlerning ze'ipleshkenlikini körsitip béridu. Namayishchilar kochilarda ‛yoqalsun shi jinping‚, ‛yoqalsun kommunistik partiye‚ dégendek sho'arlarni towlashti. Buning wehimisi xitayning hakimiyet qatlimidikilerning arisigha yamrap qorqunch peyda qildi”.

Maqalida yene mundaq deydu: “Memliket ichidiki qarshiliq heriketlirige taqabil turush üchün, kommunistik partiye rehberliri birdinla 180 gradus özgirip, pütkül xitay teweside wirusqa qarshi tedbirlerni boshashturdi. Xitay rehberliri tejribilerdin kéyin, eslidinla bu qeder tedbirlerni yolgha qoyushning héch zörüriyiti yoqlighini axiri étirap qildi”.

Maqalida mundaq bayan qilinidu: “Bu yil 10-ayda 3-qétim re'islik ornigha olturghan shi jinping öz teqdirini ‛yuqumni nölge chüshürüsh‚ tedbirige baghlighanidi, xitaydiki emeliyet bu mustebitning ze'ipleshkenlikidin bashqa bir yekün chiqirishimizgha ijazet bermeydu. Nurghunlighan közetküchiler bu xil hoquq tartiwélishqa nisbeten ‛shi jinping hoquqning eng yuqiri pellisige chiqti‚ dep qarawatqan bir peytte, qarshiliq heriketlirining ulishipla peyda bolushini hetta mustebit hakimiyetning siyasiy qurulmisidikilermu heqiqiy menidin aldin perez qilishalmighanidi”.

Gérmaniyediki weziyet analizchisi gheyur qurbanning bildürüshiche, xitay hakimiyiti öz xelqining gheliyanliridin qattiq qorqidighan bir hakimiyet bolghachqa, nöwette yüz bériwatqan qarshiliq hadisilirining kölimining kéngiyip kétishidin endishide qilmaqtiken, buning üchün qattiq qolluq bilen ijra qiliwatqan bezi siyasetlirini boshitishqa yüzlenmektiken. Gérmaniyediki weziyet analizchisi enwer exmetmu bu xususta öz qarashlirini ipade qilip ötti.

Maqalining “Yaman shi jinping birdinla yawiship qaldi” namliq bölikide, xitayda chong-kichik namayishlarning hélimu dawamlishiwatqanliqi, xitay hakimiyitining namayish bashchilirini tekshürüwatqanliqi, intérnétlardiki qarshiliq chaqiriqlirini toxtimay öchürüp turuwatqanliqi, emma namayishchilar hetta “Yoqalsun shi jinping”, “Yoqalsun kommunistik partiye” dégendek sho'arlarni towlap chiqqan teqdirdimu, xitayning 1989-yilidikidek tankilarni ishqa sélip qanliq qirghinchiliq élip bérishqa jür'et qilalmaywatqanliqi ilgiri sürülidu hemde bu chaqiriqlarning eslide intayin qudretlik körün'gen shi jinpingning emeliyette u qeder küchlük biri bolmighanliqini, shi jinpingning hemmige qadir emeslikini ispatlap bergenliki tekitlinidu.

Maqalining “Shi jinpingning kishilik hoquq depsendichilikining tizimliki uzun” namliq bölikide mundaq bayan qilidu: “Namayishchilargha qarita bu soghuqqan pozitsiye shi jinpingning nami astida bu xil jinayetlerni sadir qilishni xalaydighan kadirlar qoshunining yéterlik derijide köp emeslikini delilleydu. Chünki, shi ning qilmishlirida éghip kétish yaki kishilik hoquqni nezerde tutush deydighan nerse yoq, buni uning herküni éziliwatqan Uyghurlargha tutuwatqan mu'amilisi ispatlap béridu. Shi ning kishilik hoquq depsendichilikining tizimliki nahayiti uzun”.

Maqalida yene mundaq ipade qilidu: “Uyghurlarning shinjang ölkiside, yuqumgha qarshi turush siyasiti seweblik öyge solap qoyulghan 10 Uyghurning jénigha zamin bolghan ot apiti bu dölette qarshiliq heriketlirini partlatti. Bu namayishchilarning shinjangliqlar bilen birlishiwalidighanliqini, ulargha hésdashliq qilidighanliqini xitay kommunistik partiyesining héchqachan tesewwurmu qilip baqmighanliqi melum bolmaqta. Shi jinping ötken birqanche yilda Uyghur musulmanlirini térrorist we apetlik xeterlik marka siyaqida gunahkar körsitip, ularning medeniyitini yimirip, xitaylashturush üchün qolidin kelgen hemme ishlarni qildi. Bundaq ish tarixta ötken impéri'alistlar we tajawuzchilarning héchbirining qolidin kelmigen idi. B d t buni insaniyetke qarshi jinayet dep atidi. Amérika we gollandiye parlaménti shi jinpingning jinayitini ‛irqiy qirghinchiliq‚ dep békitti”.

Maqalining dawamida xitaydiki iqtisadiy bohran, ishsizliq we adaletsizliklerning hakimiyetke tehdit peyda qilidighan téximu zor kölemlik qarshiliq heriketliri peyda qilidighanliqidin bésharetler bérilgen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.