Qirghizistan Uyghurliri korona wirusi tüpeylidin aqsaqalliridin mehrum qalmaqta

Korona aghriqi sewebidin qaza qilghan qirghizistan Uyghurlirining jumhuriyet boyiche bash yigit béshi mirzahakim abdulof ependim.

Maxmutjan kibirow ependi (ongdin ikkinchi kishi) Uyghur sinipining échilishida. 2019-Yili dikabir.

2019-Yilning axirida xitayning wuxen shehiride birinchi qétim körülgen korona wirus aghriqi pütün dunyagha tarqilip, chong bir apetke aylan'ghan. Mushu yilning mart éyidin tartip wirus ottura asiya döletlirige tarqilip, shu jümlidin qirghizistan'ghimu yétip kélip, bu dölette yashawatqan Uyghurlarghimu selbiy aqiwetlerni keltürüp chiqardi.

Iyun éyining axirlirida tajsiman wirus bishkek shehiri we uning etraplirida yéngidin yamrap qirghizistan hökümiti we sehiye sistémisining bu késelge qarshi toluq teyyarliqlarni yürgüzmigenlikini ashkarilidi. 

“Kaktus médi'a” axbaratining bildürüshiche qirghizistanda ötken kün ichide 57 kishi qaza tapti. Bularning ichide 13 kishi korona wirusidin, yene 44 kishi pnéwmoniye, yeni öpke yallughidin wapat bolghan. Ijtima'iy taratqularda kishilerning naraziliqi ösmekte. Bishkek shehirining turghuni ta'alaybék shayimbékof, “Azadliq” radiyosining ziyaritini qobul qilghanda, u aghriq singlisi bilen bir nechche doxturxanilargha bérip sehiye yardimige érishelmigenliki, uning 26yashliq singlisining pnéwmoniye aghriqidin nepes alalmastin qaza qilghanliqini éytqan. Ta'alaybék shayimbékofning déyishiche, hökümet we sehiye ministirliqi bu késilse qarshi turush üchün teyyarliq qilmighan. 

Igilinishiche iyun éyining axirliridin buyan bishkek shehiridiki doxturxanilarda yuqumlan'ghan kishilerni dawalash üchün jay yoq bolup köp kishiler doxturxanilarning ishiklirini aldida qaza qilishti. 

Sehiye ministirliqining élan qilishiche qirghizistanda ötken bir kün ichidila 80 doxtur we sehiye xadimi korona wirusi bilen yuqumlan'ghan. Mart éyidin tartip qirghizistanda yuqumghanlarning sani 9 ming 358 kishige yetken, 122 kishi qaza qilghan, yene 224 kishi öpke yallughidin wapat bolghan. 

Korona wirusining tarqilishi Uyghur jama'itige qattiq tesir körsetmekte. Korona aghriqi sewebidin qirghizistan Uyghurlirining jumhuriyet boyiche bash yigit béshi mirzahakim abdulof qaza qildi. Igilinishiche u issiq-ata nahiyelik doxturxanida pinéwmaniye, yeni öpke yallughidin qaza qilghan, uningdin bir kün burun mirzahakim hajimning qizi oxshash di'agnoz bilen köz yumghanidi.

Mirzahakim hajim abdulof 40 yildin buyan bishkek shehiridiki tökültash mehelliside yigit béshilik wezipisini atqurup, Uyghur xelqining örp-adetlirining saqlinishida we medeniyet-sen'itini rawajlandurushida, bolupmu Uyghur tilida neshr qilinidighan “Ittipaq” gézitining sanini köpeytishke chong töhpilirini qoshup kelgen wetenperwer adem idi. “Ittipaq” gézitining bash muherriri ekberjan ba'udunof mirzahakim abdulofning “Ittipaq” jem'iyitining qurulghanliqidin tartip janköyerlik bilen jama'et ishlirigha qatnashqanliqini tilgha élip, qirghizistan Uyghur jama'iti üchün chong yoqitish bolghanliqini éytip, merhumning a'ilisige chongqur teziye bildürdi. 

Mirzahakim hajim abdulof 2015-yili chaqirilghan qirghizistan Uyghurlirining 9-qurultiyida jumhuriyetlik bash yigit béshi bolup saylan'ghanidi. Mirzahakim abdulof xelq üchün qilghan xizmetliri sheripige “Ixsan” médali, shundaqla qirghizistan xelq kéngishining médali we teqdirnamilirige érishken. Ziyaritimizni qobul qilghan “Ittipaq” jem'iyitining sabiq re'isi artiq hajiyéf mirzahakim abdulofning pa'aliyetlirini yuqiri bahalap a'ilisige chongqur teziye bildürdi. 

Uningdin bashqa yene tökültash mehellisining yigit béshi hem ittipaq jem'iyitining mu'awin re'isi mexmetjan kibirof ependimu öpke yallughidin qaza qildi. 

Mirzahakim hajim abdulof we mexmetjan kibiroflar bishkek shehiride islamiy qa'idiler boyiche depne qilindi. Korona wirus aghriqi qattiq yamrap ketkenliki üchün köp kishiler jinaza namizigha qatnishalmay qaldi. 

Resmiy melumatlargha asaslan'ghanda qirghizistanda tajsiman wirusi bilen yuqumlan'ghanlarning sani toqquz mingdin ashti. 

Qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyitining re'isi esqer qasimof tor arqiliq jama'etni yene bir qétim wirustin mudapi'elinish charilirini qollinip, hökümetning permanliri boyiche ish qilishqa chaqirdi.

Igilinishiche bishkek shehiri we uning etrapidiki lébédinofka we nowopokrofka yéziliridiki Uyghur ahalisi ichide köp kishiler korona wirusi we öpke yallughisi késili bilen yuqumlan'ghan we beziliri qaza tapqan.