Uyghur ayal aktipliri: “Xitayning Uyghur ayalliri heqqidiki teshwiqati yalghanchiliq we nomussizliqtur”

2017-Yildin buyan xitay da'irilirining milyonlighan Uyghurni lagérgha qamap, Uyghurlargha qarita irqiy qirghinchiliq yürgüziwatqanliqi xelq'ara taratqularda barghanche köp ashkara bolmaqta. Shuning bilen bir waqitta, xitay hökümitining Uyghurlarni basturushigha yéqindin hemkarlashqan xitay emeldarliri we shirketlirige qarita jazalash tedbiri qollinish sadaliri xelq'arada barghanséri kücheymekte.

2021-Yili 1-aydin bashlap amérika, kanada, gollandiye qatarliq gherp démokratik döletliri xitayning Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq yürgüzüwatqanliqini jakarlidi. Bolupmu xelq'ara taratqularning bu heqtiki xewerliride Uyghur ayallirining eng qattiq ziyankeshlik we xorlinishqa uchrawatqanliqi lagér shahitlirining guwahliqi bilen xelqarada zilzile qozghidi we xitayni eyiblesh sadaliri barghanséri kücheydi.

Lagér shahiti zumret dawut xanim amérikadiki hökümet organliri we taratqularda özining lagérda uchrighan échinishliq qismiti we 2017-yildin kéyin Uyghurlar uchrawatqan qattiq basturulush weziyiti heqqide köp qétim ispat bergenliki we özi körgen ehwallarni anglatqanliqi üchün, xitay hökümitining hujum nishanigha aylan'ghan.

Radiyomiz ziyaritimizni qobul qilghan zumret xanim özining xitay hökümitining bu xil teshwiqat xewerlirige yéqindin diqqet qilip kéliwatqanliqini bildürdi.

Zumret xanim xitay hökümitining gherp taratqulirida ashkara boluwatqan Uyghurlargha da'ir xewer we maqalilarni izchil türde inkar qilip kelgenlikini؛ milyonlighan Uyghurning lagérlargha qamilishi, lagérdin qoyup bérilgen we lagér sirtidiki Uyghurlarning xitay shirketliride erzan emgek küchi yaki qul emgekchi süpitide mejburiy ishlitiliwatqanliqidek ré'alliqni perdazlap körsitiwatqanliqini tekitlep ötti. U yene xitay hökümitining Uyghurlarni mejburi teshkillep, amérika qatarliq gherb döletlirini tillashqa salghanliqini, Uyghurlar déyishni xalimighan sözlerni ulargha sözlitishke, éytishni xalimighan qizil naxshilarni éytishqa mejburlighanliqini bildürdi.

Zumret dawut xanim yene xitay taratquliridiki “Öz erkinliki boyiche xitay erliri bilen toylishiwatqan” Uyghur ayalliri heqqide ishlen'gen teshwiqat filimliri heqqidimu toxtilip ötti.

Uning bildürüshiche, Uyghur ayalliri xitay hökümitining mejburlishi bilen özlirining tutqun qilin'ghan uruq-tughqanlirini qutquzush üchün xitay erlirige yatliq bolushqa mejbur boluwatqan bolsa, xitay erliri hökümettin behriman boludighan türlük menpe'etler üchün Uyghur qiz-ayalliri bilen toylishidiken.

Zumret xanim yene xitay taratqulirida teshwiq qiliniwatqan atalmish “Qoshmaq tughqan” we “Uyghurlargha yardem” siyasitini Uyghurlarni öz öyidimu nazaret qilish üchün yürgüzüliwatqan bir waste dep qaraydighanliqini bildürdi. U buningda eng éghir ziyankeshlikke uchrighuchilarning ayallar ikenlikini bildürdi.

Amérikidiki “Uyghur herkiti” teshkilatining bashliqi zoshen abbas xanim, xitay hökümitining Uyghurlargha irqiy qirghinchiliq yürgüzüwatkqanliqini inkar qilishqa urunuwatqanliqini, emma xitay hökümitining bu yalghan teshwiqatining xel'arni aldiyalmighanliqini bildürdi.

Roshen abbas xanim xitay hökümitining Uyghur ayalliri heqqidiki teshwiqatlirida, “Uyghur ayalliri qatmal idiyedin qutulup, ayallar hoquqigha érishti”, “Tughut mashinisigha aylinish qismitidin qutulup, zawutlarda öz küchige tayinip pul tépip, bextlik yashimaqta” dégendek saxta teshiwiqat élip barghanliqini, emma bu yalghan teshwiqatlirining xelq'arada eks tesir peyda qilip, Uyghur ayallirining eng éghir irqiy qirghinchiliqning qurbanigha ayliniwatqanliqini dunyagha téximu roshen ashkarilap bergenlikini tekitlidi.

Roshen abbas xanimning qarishiche, xitayning Uyghurlargha qaratqan irqiy qirghinchiliqida Uyghur ayalliri eng éghir ziyankeshlikke we xorlinishqa uchrawatqan topluq iken. Emma xitay hökümiti türlük usullar arqiliq bezi döletler, teshkilatlar we meshhur shexslerning sükütte turushini qolgha keltüriwalghan. Shunga xitay hökümitining bu xil yalghan teshwiqatlirining mahiyitini échip tashlash nöwettiki eng jiddiy ishlarning biri iken. Uning qarishiche, xitay hökümitining Uyghurlargha qaratqan irqiy qirghinchiliq siyasitini dunyagha ashkarilashta, lagérlar heqqide pidakarliq bilen guwahliq bergen Uyghur ayal shahitlar heqiqetenmu teqdirlinishke munasip kishler iken.