Университет роһи вә бүгүнки уйғур алий маарипиниң тәхирсиз реаллиқи(1)

1980 - Йилларда уйғур аптоном районидики алий мәктәп оқуғучилириниң әркин пикир вә миллий ойғиниш һәрикитигә бөшүк болған университетләрниң нөвәттики әһвали көплигән кишиләрни җиддий ойландурмақта.

Мәлумки, инқилаб характерлиқ йеңи идийәләр вә һөр пикирләрниң көпинчиси әң бурун университетларда бих сүргән. Университет роһи йеқинқи замандин буян дунядики нурғун әлләрдә милләтпәрвәрлик, мәрипәтчилик һәмдә дунявийлиқ еқимлирини оттуриға чиқарған.

1924 - Йили үрүмчидә қурулған русчә сиясий қанун мәктипини асас қилип раваҗланған шинҗаң университети уйғурлар вәтинидики әң алий билим юрти сүпитидә көплигән иқтисас игилирини йетиштүрүп чиққан. 1930 - Йилларниң ахирилирида лутпулла мутәллип қатарлиқ бир әвлад уйғур зиялийлири бу йәрдә оқуған. 1940 - Йилларниң ахирилирида уйғур миллий қутулуш инқилабиниң мәшһур йетәкчилиридин бири болған муһәммәт имин буғра мәзкур университеттә уйғур тарихидин лексийиләр сөзлигән. 1950 - Йилларда абдушүкүр муһәммәт имин мәзкур университетниң илмий зһурнилида "уйғурларниң 11 - әсирдики икки бүйүк алими" дегән мақалисини елан қилған.

Һазир австралийидә яшаватқан һүсән әпәнди шинҗаң университетиниң 1974 - йиллиқ оқуғучилиридин биридур. У "мәдәнийәт инқилаби" ниң еғир күлпәтлирини бешидин кәчүрүп дәрвазисини бир мәһәл қайта тәрбийә көргән зиялий яшларға әмдила қия ачқан мәзкур билим юрти һәққидә өз әслимилирини баян қилди.

1980 - Йилларға кәлгәндә университетлар йеңи бир әвлад уйғур яшлирида демократик идийә вә әркин пикирләрниң ойғинишида муһим ролларни ойниған. Болупму шинҗаң университети әйни дәврдики уйғур аптоном райони сиясий вәзийитиниң термометириға айланған. Шу йилларда оқуғучилар һәрикитиниң актип йетәкчилиридин бири болған долқун әйса әпәнди өзиниң шинҗаң университетидики һаяти һәққидә тохталди һәмдә тәсиратлирини баян қилип өтти.

Долқун әйса 1985 - йили декабирда үрүмчидики һәрқайси алий мәктәп оқуғучилириниң кәң көләмлик қаршилиқ көрситиш намайишиниң өзигә охшаш миңлиған уйғур яшларниң идийәсидә кәскин бурулуш һасил қилғанлиқини тәкитлиди.

Узақ мәзгиллик бурухтумлуқтин кейин 1980 - йилларда нисбий һалда тәрәққият пурситигә еришкән уйғур алий маарипи җушқун кәйпияттики университет роһини ипадә қилған болуп, бир әвлад уйғур билим адәмлириниң әркин пикир сәһнисигә айланған. Долқун әйса өзиниң ашу йилларда шинҗаң университетида өткүзгән оқуғучилиқ һаятини әсләп әсләп өтти.

Тәпсилатини аваз улинишидин аңлиғайсиз.

Буни бесиш арқилиқ, пикриңизни йезиң

• Принт
• Һәмбәһр
• Әвәтиш

Барлиқ пикир - баянларни көрүш.

• Бүгүнки аңлитиш
• Илгирики аңлитишлар