Chén chüen'go qatarliq xitay emeldarlirining saxta maqale yaqlap ilmiy unwan alghanliqi pash bolmaqta

19-Féwral küni béyjing kino institutining mektep torida xitayda tonulghan kino artisi chi tyenlingning mezkur institutta 2018-yilliq doktorluq ilmiy unwani üchün yaqlighan disértatsiyeside saxtiliq ishletkini üchün uning ilmiy unwanining bikar qilin'ghanliqi we uning ustazi chén xawning doktor aspéranti terbiyelesh salahiyitining élip tashlan'ghanliqi élan qilin'ghan.

Mezkur weqedin kéyin ijtima'iy taratqulardiki munaziriler we xelq'ara taratqularning diqqiti yene bir qétim xitay emeldarlirida barghanche ewj éliwatqan ilmiy unwan saxtiliqigha merkezleshti.

En'gliyede chiqidighan “Maliye waqti géziti” ning 27-féwral künidiki sanida élan qilin'ghan “Yuqiri derijilik xitay emeldarlirining doktorluq désirtatsiyesidiki saxtiliqlar” serlewhelik maqalida xitay re'isi shi jingpingni öz ichige alghan nurghunlighan xitay emeldarlirining atalmish doktorluq unwanigha ular pütün künlük hökümet xizmiti ishlewatqan shara'it astida érishkenliki tilgha élin'ghan.

Maqalida bayan qilinishiche, nöwette Uyghur aptonom rayonida partkomning sékrétarliq wezipiside turuwatqan chén chüen'go xubéy ölkisining wuxen sana'et uniwérsitétidin alghan iqtisat penliridiki dokturluq ilmiy unwanini 2004-yili xénen ölkiside mu'awin partkom sékritari bolup pütün künlük xizmet qiliwatqan shara'itta alghan iken.

Maqalida chén chüen'goning doktorluq désértasiyesidiki köchürülgen mezmunlar heqqide xitayche ijtima'iy taratqularda tarqalghan uchurlar neqil qilip élin'ghan. Maqalida yene chén chüen'goning 2004-yili élan qilghan “Ottura junggodiki emgek kapitalining jughlinishi bilen iqtisadiy ereqqiyatning öz-ara munasiwiti” namliq dokturluq désértatsiyesidiki 13 pragrafning xitay ijtima'iy penler akadémiyesidiki proféssor mo jéxong 2002-yili élan qilghan “Iqtisadiy analiz we adem kapitali” namliq dokturluq désirtatsiyesi bilen pütünley oxshash ikenliki, 65 paragrafning ju jimin isimlik yene bireylenning 2002-yili jinen uniwérsitétida dokturluq disértatsiyesi üchün élan qilghan “Iqtisadiy ösüshte adem kapitali we uning teqsim qilinishi” namliq maqalidin köchürüp élin'ghanliqi, kirish söz qismining bolsa tetqiqatchi li linning 2000-yili “Xénen soda instituti ilmiy zhurnili” da élan qilghan xitayning ottura qismidiki besh ölkisining sekretme shekillik iqtisadiy tereqqiyati heqqidiki maqalisidin köchürülgenliki qeyt qilin'ghan.

Amérika klarémont mek kénna uniwérsitétining siyasiy penler proféssori péy minshinning “Maliye waqti géziti” muxbirigha bildürüshiche, 1990-yildin kéyinki xitay kompartiyesining yuqiri derijilik emeldarliri arisida özini her xil ilmiy unwanlar bilen perdazlash dolquni kötürülgen iken.

Uning bildürüshiche, shi jinpingni öz ichige alghan yuqiri derijilik xitay emeldarlirining zor köp qismi pütün künlük hökümet xizmiti bilen shughulliniwatqan shara'itta doktorluq unwanigha érishken bolup, ularning ilmiy unwan üchün yaqlighan désirtatsiyesilirining emeliyette bashqilarning emgigidin köchürüwélin'ghan saxta maqaliler ikenliki tamamen éniq iken.

Amérika Uyghur birleshmisining re'isi élshat hesen ependining qarishiche, xitay re'isi shi jinping we Uyghur aptonom rayonining partkom sékrétari chén chüen'gogha oxshash yuqiri derijilik xitay emeldarlirining diplom we unwan saxtiliqi xitay kompartiye emeldarliridiki omumlashqan keypiyat iken.

Élshat hesen ependi yene ilgiri shixenze shehiridiki institutta oqutquchi bolghan mezgilidiki ehwalni eslep, bingtu'endiki bashqarma derijilik xitay kadirlirining ikki ayliq yaki birnechche heptilik terbiyelesh kurslirigha qatnishish arqiliq ilmiy unwan alalaydighan ehwallirigha shahit bolghanliqini bildürdi.

Élshat hesen ependi yene shi jingping we chén chüen'gogha oxshash 2-ewlad xitay kommunist emeldarlirining xitayning “Medeniyet zor inqilabiy” dewrining mehsulatliri ikenlikini, bilim we ilmiy emgektin yiraq bolghan bu emeldarlarning bu atalmish doktorluq unwani bilen özini perdazlap, téximu yuqiri emel tutushni meqset qilghanliqini tekitlidi.

Xitay hökümiti teripidin üzlüksiz teqib astida turuwatqan kishilik hoquq pa'aliyetchiliridin shendung uniwérsitétining pénsiyege chiqqan proféssori sün wén'guwang ependi ilgiri radiyomiz xitay bölümining ziyaritini qobul qilghinida xitay emeldarlirining saxta unwanliri heqqide toxtilip, mundaq dégen idi: “Xitayning yuqiri derijilik emeldarliri özini perdazlash we téximu yuqiri mertiwige érishish üchün her xil yollar arqiliq dangliq uniwérsitétlardin diplom we unwanlargha érishishi xitayda omumliship ketken bir ehwal. Xitaydiki wezipe ötewatqan emeldarlar aldirash xizmet qiliwatqan shara'itlarda doktorluq unwani üchün oqushi intayin müshkül. Emma ular yenila her xil amallarni tépip chiqip öz meqsitige yétidu. Bu xitayda tamamen omumlashqan ehwal.”