Amérika emgek ministirliqi yighinida “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ni qattiq ijra qilish kérekliki qayta tekitlendi

Xelq'ara emgek ishliri idarisi yéqinda 1013 betlik “2023-Yildiki balilar emgikining eng nachar shekli toghrisidiki bayqashlar” we 330 betlik “2024-Yilidiki ‛balilar emgiki yaki mejburiy emgek bilen ishlepchiqirilghan mehsulatlar tizimliki‚” ni élan qilghan. Bu munasiwet bilen 5-séntebir küni xelq'ara emgekchiler idarisining amérika shöbisi we amérika emgek ministirliqi birlikte “Tijaritingizge diqqet qiling: karxana mes'uliyitidiki dersler” namliq söhbet yighini ötküzgen.

Mezkur söhbette mejburiy emgekni tügitishtiki xirislar, shirketlerning mes'uliyitidiki exlaqi amillarni kücheytish we “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ning roli qatarliq témilar heqqide muzakire qilin'ghan. Söhbetke bu sahe bilen tonushluqi bolghan shexslerdin amérika Uyghur birleshmisining re'isi elfidar iltebir, “Ténday teshebbusi” (The Tendai Initiative) teshkilatining qurghuchisi jénnifér janké(Jennifer Jahnke) we “Karxana jawabkarliq tejribixanisi” (Corporate Accountability Lab)ning qurghuchisi cheriti reyérson (Charity Ryerson) qatarliqlar teklip qilin'ghan.

Söhbetke xelq'ara emgek idarisining mu'awin meslihetchisi tiya lé (Thea Lee) riyasetchilik qilghan bolup, u balilar emgikining eng nachar shekli, shuningdek balilar emgiki yaki mejburiy emgek bedilige ishlepchiqirilghan mehsulatlar tizimliki toghrisidiki eng yéngi bayqashlarni tonushturghan. Doklatning mezmunigha qarighanda, dunya miqyasida texminen 160 milyon bala balilar emgikige, 28 milyon adem mejburiy emgekke sélinmaqta iken.

Amérika emgek ministirliqi mezkur doklatning mezmunini töwendikidek üch nuqtigha yighinchaqlighan. Birinchi, dunya miqyasida balilar emgiki we mejburiy emgektin paydilinishning da'irisi kéngiyip barghan؛ ikkinchi, bu xil küchler arqiliq qéziliwatqan muhim minéral maddilarning tizimliki künséri éship barghan؛ üchinchi, mushu xil emgek küchi we shu küchlerdin paydilan'ghan sahelerning éship bérishi xitayning yer shari ishlepchiqirishtiki hökümranliq ornini kücheytken.

Amérika emgek ministirliqi xitay hökümitining 2016-yildin bashlap Uyghur élide Uyghur we bashqa az sanliq milletlerni dölet teripidin kontrol qilinidighan mejburiy emgekke séliwatqanliqini we bu yilqi xitaydiki mejburiy emgekke chétishliq mehsulatlar tizimlikige yene alte xil mehsulatni qoshulghanliqini alahide tekitligen.

Elfidar iltebir xanim bu heqte radiyomizning ziyaritini qobul qilip, bu yilqi tizimlikke kirgüzülgen mejburiy emgekke chétishliq mehsulatlar heqqide qisqiche toxtaldi. U yene söhbette némilerni otturigha qoyghanliqini qisqiche xulasilep berdi.

Mezkur söhbetke xelq'ara emgekchiler idarisining xelq'ara ishlirigha mes'ul mu'awin meslihetchisi tiya li (Thea Lee) xanim riyasetchilik qilghan bolup, u hökümetlerning ijra qilishni yaxshilashqa tirishiwatqanliqi, teminlesh zenjirining barghanséri taziliniwatqanliqi otturigha qoyghan.

Söhbet jeryanida jénnifér janké xanim shirketlerning mes'uliyiti heqqide söz qilghan bolup, u shirketlerning mejburiy emgek yaki balilar emgek küchige a'it ehwallarni perqlendürüsh méxanizmini kücheytish kéreklikini tekitligen. Cheriti reyérson xanim mejburiy emgekni tügitish üchün, xelq'araliq ishlepchiqirish liniyeside hemme ortaq emel qilidighan qa'ide-tüzümni yeni dunyawi sistémini berpa qilishning texirsizlikini körsetken.

Elfidar iltebir xanim riyasetchi teripidin soralghan so'algha jawaben emeli misallar arqiliq “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ni dawamliq qattiq ijra qilishning muhimliqini eskertken.

Doklatning axirida bu sahede saqliniwatqan mesililerni hel qilish üchün hökümet we karxanilarning ortaq tirishchanliqigha mohtaj ikenlikini tekitlep mundaq déyilgen: “Birinchi, hökümet emgek qanunini kücheytishi we ijra qilishi kérek؛ ikkinchi, shirketler barliq teminlesh zenjirini nazaret qilishi, mesile körülgende jawabkarliqni üstige élishi kérek؛ üchinchi, hökümet we karxanilar ortaq halda ishchi-xizmetchilerning xizmet shara'itini kéngishish hoquqigha kapaletlik qilishi kérek.”

Melum bolushiche, mejburiy emgek mesilisi izchil amérika tashqi soda sahesidiki eng éghir ötkellerdin boluwatqan bolup, bu sahede belgilik utuqlar qolgha keltürülgen. Emma uning chétilish da'irisi bek keng bolghanliqi, yene kélip amérika tamozhna da'irilirining hazirqi mewjut adem küchi amili tolimu cheklik bolghanliqi üchün bu jehettiki xizmetler “Wezipe éghir, yol yiraq” dégen shekilde dawam qilmaqta.