Мәкитниң ғазкөл йезисидики бир кәнттин җаза муддитини түгәткән 36 кишиниң қайтидин кесилгәнлики ашкариланди

Хитай даирилириниң уйғур елидә 2017‏-йилдин илгири тутқун қилинип җазаланғанларни җаза муддити түгәткәндин кейинму қайтидин җазалаватқанлиқи вә бу арқилиқ дөләт хәвпсизликигә тәһдит дәп қариған кишилирини өмүр бойи түрмидә тутуп турушни қәстләватқанлиқи ашкариланмақта. Мухбиримизниң бу һәқтики ениқлашлири давамида мәкит наһийәсиниң ғазкөл йезисидики бир кәнттин 36 кишиниң йеқинқи 7 йил ичидә қайтидин җазаланғанлиқи ашкариланди.

Телефон зиярәтлиримиз давамида вәзийәттин хәвәрдар бир кишиниң инкас қилишичә, хитай даирилири 2017‏-йилидики чоң тутқунда тутулғанларниң мутләқ көпинчисини 10 йиллиқтин юқири кесивәткәндин кейин, 2017‏-йилидин бурун тутулуп кесилгәнләргә җазаниң “йәңгил” болуп қалғанлиқини һес қилишқан. Шуңа илгири кесилгәнләр түрмидин чиққан һаман уларни қайтидин тутқун қилған вә сотлиған. Даириләр бу арқилиқ бир тәрәптин җазада “тәңшәш” елип барған болса; йәнә бир тәрәптин, түрмидин җаза өтәп чиққанларниң техиму яманлашқан вәзийәтни көргәндин кейин, болупму кесиветилгән қериндашлири вә достлириниң хәвирини алғандин кейин, бирәр иш терип қоюшниң алдини алмақчи болған.

Хитай даирилириниң уйғур мәһбусларни қайта җазалаватқанлиқи һәққидики ениқлашлиримиз давамида, мәкит наһийәсиниң ғазкөл йезисидики бир кәнт сақчиси, нөвәттә қолида 20 нәччә дело барлиқи, буниң бир қисминиң җаза муддитини түгитип чиққан сабиқ мәһбуслар икәнликини ашкарилиди. Мәкит базарлиқ сақчиханидин телефонимизни қобул қилған йәнә бир сақчи хадими, мушу һәптә 30 нәччә киши үстидин мәхпий сот ечилғанлиқи, сотқа тәвәликтики сақчиларниму қатнаштурмиғанлиқи, сотланғанлар вә нөвәттә тутуп турулуватқанлар арисида җазасини түгитип болғанларниң бәлгилик нисбәттә мәвҗут икәнликини әскәртти. Ғазкөл йезилиқ сақчихана хадиминиң дейишичә, униң башқуруш тәвәликидики бир кәнттинла җәмий 36 киши қайтидин җазаланған икән.

Вәзийәттин хәвәрдар киши сабиқ мәһбусларни қайта җазалашниң юқиридин кәлгән җиддий вә кәскин бир буйруқ билән болуватқанлиқини тилға алған иди. Мәкит базарлиқ сақчиханиниң хадими, сабиқ мәһбусларни қайта җазалаш ишиға мәкит наһийәлик сот вә тәптиш арилашмиғанлиқи, бу делоларни қәшқәр вилайәтлик сот вә тәптиш бир тәрәп қилғанлиқини тәкитлиди.

Радийомиз обзорчиси асийә уйғур ханимниң радийомизда елан қилинған илгирики обзорлирида вә иҗтимаий таратқулардики уйғур мәһбусларни қайта җазалаш һәққидики муназиригә қайтурған инкасида, буниң хитай үчүн йеңи бир тәдбир әмәсликини, уйғур ели ишғал қилинғандин буян сиясий мәһбусларниң қайта-қайта җазалинип келингәнликини, нөвәттә уйғур елидә қайта җазаланғанларниң сани көп болғачқила көзәткүчиләрниң диққитини тартқанлиқини илгири сүргән иди. Илгирики ениқлашлиримизда, мәшһур диний зат керәм абдувәлиниң 1990‏-йилларда 12 йиллиқ кесилгәндин кейин, түрмә ичидә қайта сот ечилип җазасиниң 4 қетим узартилғанлиқи вә 20 нәччә йил җаза чәккәндин кейин, ахири түрмидә җан үзгәнлики мәлум болған иди.