Ghulja nahiyeside chingxu'a énérgiye shirkiti teripidin öyidin köchürülgenlerning sersanliqi dawamlashmaqta

Washin'gtondin muxbirimiz shöhret hoshur teyyarlidi
2023.12.06
mejburiy-cheqiliwatqan-Uyghur-qoro-jay-oy-1.jpg Mejburiy chéqiliwatqan Uyghur ahalilirining olturaq oy-jayliri. 2008-Yil, ürümchi.
RFA/Qutlan

Ötken hepte ijtima'iy taratqularda ghuljadiki bir a'ilining öyi mejburiy chéqiwétilgenliki, a'ile ezalirining qishning bu soghuq künliride talada qalghanliqi heqqide uchur tarqaldi.

Muxbirimizning éniqlashliri dawamida, bu weqening ghulja nahiyesining qarayaghach yéza qarayaghach kentide yüz bergenliki, oxshash weqening bashqa yézilardimu yüz bériwatqanliqi, bu sersanliqqa ghulja nahiyeside 2009‏-yildin bashlap meshghulat élip bériwatqan xitayning chingxu'a énérgiye shirkitining seweb bolghanliqi aydinglashti.

Matériyallarda körsitilishiche, xitayning chingxu'a énérgiye shirkiti 2009‏-yili ghulja nahiyesining chuluqay yézisida bir éliktur istansisi qurghan, 2018‏-yili bu nahiyening qarayaghach yézisida bir kömürkan achqan. Jem'iyet uchurliri we ilgiriki éniqlashlirimizdin melum bolushiche, xitayning bu shirkitining ghulja nahiyesige makanlishishi we meshghulati etraptiki köp sandiki ahalilerning öyidin köchürülüshige, bezilirining bolsa öysiz qélishigha seweb bolghan. Ijtima'iy taratqularda chiqqan eng yéqinqi bir sin uchurida körsitilishiche, ghuljadiki bir ahalining öyi ötken ayning 24‏-küni da'iriler teripidin mejburiy chéqiwétilgen. Netijide bir a'ile kishiliri qishning bu soghuq künliride talada qalghandin sirt, bu a'ilining mewjut mal-bisatimu weyran bolghan.

Téléfonimizni qobul qilghan ghulja nahiyesining qarayaghach yéziliq saqchi ponkitining bir xadimi, bu xil öy chéqish weqelirining etrapida yüz bérip turuwatqanliqini tilgha aldi we ehwaldin xewerdar alaqidar kent amanliq mudirining téléfon nomurini teminlidi. Mezkur amanliq mudirining ashkarilishiche, chingxu'a énérgiye shirkiti 2018‏-yili bu yézida kan achqan waqtida qarayaghach kentidiki 500 din artuq a'ile öylirini terk étishke we qash yézisidiki chipar térek dégen yerge yerlishishke buyrulghan. Ahaliler chipar térekte tirikchilik qilishning mumkinsizlikini bayqighandin kéyin, u yerge köchüshni ret qilghan. Da'iriler ularni etraptiki bir binemlikke yötkigen. Emma bir türküm kishiler u yergimu yötkilishni ret qilip, eslidiki öy-makanida tirikchilikini dawamlashturghan.

Déyilishiche, öyi örüwétilgen kishi jélil ömer isimlik bir charwichi bolup, u chipar térekke köchüshnimu, binemlikke köchüshnimu ret qilip, özining turmushi we tirikchilikige qulay bolghan hem charwichiliqqa mas kelgen qarayaghach kentidiki özining esli öyide hayatini dawamlashturghan iken. Aridin 4 yil ötkende, da'iriler mezkur a'ilining öyini mejburiy halda chéqiwetken. Öy chéqilghanda, a'ilining asasliq kirim menbesi bolghan qoy-kaliliri we toxulirimu éghir zexmetke uchrighan.

Éniqlashlirimizdin yene melum bolushiche, chingxu'a shirkitining ziyankeshlikige uchrighan we téxiche sersanliqta yashawatqanlar chuluqay yézisidimu mewjut iken. Bu yézining zor bir qisim yerliri mezkur shirket teripidin igiliniwélin'ghan bolghachqa, yézidiki yéngi öy-ochaqliq bolghan yashlargha jayliq yer bérilmigen. Bu yashlar yézining chet-yaqa jaylirigha özliri öy sélip makanlashqan, emma da'iriler bu öylerni “Sotsiyalistik zamaniwi yéza qurulush pilanigha uyghun emes” dep qarap, bundaq öylerni chéqiwétishke buyrughan. Bu teweliktiki turghan tursun dégen kishining öyi bu yil 5‏-ayda bir kéchidila buzup tüzliwétilgen.

Bu yil etiyazda chingxu'a énérgiye shirkitining igidarchiliqidiki bir altun kan örülüp chüshüp, mutleq kop qismi Uyghur bolghan 18 kishi hayatidin ayrilghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.