Ürümchidiki ot apiti xitay miqyasida yuqum qamaligha bolghan naraziliqlarni ulghaytti

24-Noyabir ürümchi ot apitide qaza qilghanlargha teziye bildüriwatqan shangxey ahalisi, 2022-yili 26-noyabir, shangxey.

24- Noyabir küni ürümchi tengritagh rayonidiki köp qewetlik ahaliler olturaq binasida   yüz bergen ot apiti xitay dölet ichi we dunyada zor inkas qozghidi.

  25- Noyabirdiki xitay hökümet xewiride ot kétish weqeside, 10 ademning ölgenliki, 9 ademning yarilan'ghanliqi, weqedin kéyin yarilan'ghuchilarning jiddiy qutquzuluwatqanliqi  xewer qilindi. Emma  ot apiti heqqide ijtima'iy alaqe munberliride  tarqalghan  sin filimlirida  ot  apiti yüz bergen binagha   barghan ot öchürüsh etritining otni waqtida öchürmigenliki pash qilin'ghan. Uchurlarda otta köyüp  ölgüchilerning  hökümet xewerliride déyilgendek 10 kishi bolmastin, emeliyette 40 tin  artuq ikenliki, ottin aman qalghan yaridarlarning doxturxanida  dawamliq ölüwatqanliqi tilgha élin'ghan. 

 Ürümchide yüz bergen   ot apiti Uyghurlarning xitay hökümitining bu qamal siyasitige bolghan ghezep-nepritini kücheytip, ijtima'iy alaqe wasitiliride  bu xil naraziliq keypiyati ipadilen'gendin bashqa, bu weqe ürümchi we bashqa sheherlerdiki xitay puqraliri arisidimu qattiq naraziliq  qozghighan.

  Xitaylar teripidin yollan'ghan sin körünüshlük inkaslarda,  paji'ening  yüz bérishigha rayonda dawam qiliniwatqinigha   100 kündin éship ketken yuqum  qamali seweb bolghanliqi tekitlinip, hökümetke  bolghan naraziliq ipadilen'gen.

Uningdin bashqa  yene, 24-noyabir kéchide  ürümchide yüz bergen   ot  apitidin kéyin,  pütkül xitay boyiche  atalmish “Yuqumni nölge chüshürüsh” tedbirini bikar qilish heqqide keng kölemlik naraziliq namayishliri qozghalghan.

Xitaylar tarqatqan  sin körünüshliridin melum bolushiche, 25- noyabirdin bashlap ürümchi, shangxey, chongching, wuxen, béyjing qatarliq sheherlerde  “Yuqumni nölge chüshürüsh” qamaligha qarshi naraziliq namayishliri  arqa-arqidin yüz bergen.

Sin körünüshliridin ashkarilinishiche,  ot apitidin kéyin,  ürümchidiki xitay ahaliliri da'irilerning qamal siyasitige qarshi naraziliq namayishi ötküzgen. Emma bu namayishqa Uyghur ahaliliriningmu qatnashqan yaki qatnashmighanliqi éniq emes.Xitaylarni asas qilghan  ghezeplen'gen namayishchilar ürümchi sheherlik hökümet  we bingtu'enning ürümchidiki bash qomandanliq shtabi qorusini qorshiwalghan. Namayishchilar tosuqlarni buzup, derwazilarni chéqish herikitide bolghan. Ular sho'ar towlap, hökümet da'irilirini, ot apitidiki jawabkarliqini sürüshtürüshni telep qilghan, shundaqla yuqum qamalining qachan bikar qilinidighanliqi heqqide xelqqe éniqlima bérishni telep qilghan.

 Sin körünüshige kirishtürülgen xetlik chüshendürüshtin  melum bolushiche,  ürümchi sheherlik partkom  sékrétari dep tonushturulghan bir xitay emeldar, ammini naraziliq namayishini toxtitishqa chaqirip, hökümetning“ Yuqumni nölge chüshürüsh tedbirliri”  heqqide  jiddiy yighin chaqiridighanliqini bildürgen.

 Ijtima'iy alaqe munberliridiki uchurlardin ashkarilinishiche, ürümchide yüz bergen naraziliq namayishida hökümet da'iriliri saqchi we qoralliq eskerlerni chiqirip, tutqun qilish arqiliq namayishni tizginlimekchi bolghan. Sin filimliridin melum bolushiche, namayish meydanida oq awazlirimu anglan'ghan. Emma, bizning  bu namayishlarni  téxi ayrim delillesh imkanimiz bolmidi.  Emma 25- noyabirdin bashlap,  naraziliq namayishi ulghiyip,  pütkül xitay boyiche keng kölemlik  naraziliqqa aylanmaqtiken.

 Ürümchidiki ot apiti paji'esidin kéyin,25- noyabirdin bashlap ürümchi  shangxey, wuxen, chongching, béyjing qatarliq xitayning chong sheherliride   yuqum qamaligha qarshi keng kölemlik naraziliq namayishliri yüz bergen.

Ijtima'iy alaqe munberliride tarqalghan  sin filimlirida 26- noyabir shangxeyning ürümchi kochisida  yüz bergen naraziliq namayishining neq meydan körünüshi ashkarilan'ghan. Oqughuchilarni asas qilghan namayishchilar  “Yuqum qamali bikar qilinsun! ürümchidiki qamal bikar qilinsun!” dégen sho'arlarni towlighan. Uningdin  bashqa, “Shi jinping texttin chüshsun! kompartiye texttin chüshsun!”, “Bizge mustebit hakimiyet kérek emes, démokratiye  kérek !” dégendek sho'arlarmu towlan'ghan.

Yutub qanilida tarqalghan sin filimliridin melum bolushiche, 27- noyabir künimu shangxey, wuxen, béyjing qatarliq sheherlerde oqughuchilar we  öylirige qamalghan sheher xelqi  ahale olturaq rayonlardiki tosuqlarni bösüp  chiqip, kocha aylinip naraziliq namayishliri qilghan.

Béyjingdiki namayish heqqide tarqalghan sin körünüshide oqughuchilar we sheher ahaliliridin terkib tapqan namayishchilar “Yuqum qamali bikar qilinsun! bizge mustebit hakimiyet emes,  erkinlik kérek!” dégendek sho'arlarni towlighan.

Sin körünüshliride yene  saqchilarning kochigha chiqip, namayishchilarning aldini tosup tertip saqlawatqanliqi, yoldin ötüwatqan aptomobillarning toxtimay signal bérip  kochining ikki teripidiki namayishchilargha medet bériwatqanliqi ashkarilan'ghan.

Ijtima'iy alaqe munberliridiki téxi delillenmigen uchurlardin melum bolushiche, 25-noyabir we 26-noyabir künliri  Uyghur diyarining bashqa jayliridimu naraziliq namayishliri yüz bergen.

 Xotende yüz bergen naraziliq namayishi heqqide tarqalghan sin filimlirida, xitaylardin terkib tapqan namayishchilarning “Yuqum qamali bikar qilinsun!” dégendek sho'arlarni towlighanliqi ashkarilan'ghan.

 Melum bolushiche,  ürümchidiki ot  apiti paji'esi we herqaysi jaylarda yüz bériwatqan   naraziliq namayishliridin kéyin, ürümchi shehiri we namayish yüz bergen  shangxey, béyjing, wuxen, chongching qatarliq  köpligen sheherlerdiki hökümet  da'iriliri yuqumning tizginliniwatqanliqini bildürüp: “Yuqumni nölge chüshürüsh” tedbirining  boshitilidighanliqi  heqqide bésharet bérishke bashlighan.

 Ot apitidin kéyin, ürümchi sheherlik hökümet bayanat bérip, 26- noyabirdin bashlap yuqum weziyiti yénik bolghan bir qisim rayonlarda kishilerning sirtqa chiqip normal pa'aliyet élip barsa bolidighanliqini, soda sarayliri we dukanlarning tijaret qilsa bolidighanliqini uqturghan.Emma,  ot apiti paji'esi we  jaylardiki naraziliq namayishliridin  kéyin,  hökümet da'irilirining yuqum qamalini boshitish heqqide bergen wedilirige nisbeten qayturulghan inkaslarda yenila naraziliq ipadilenmekte.

Uyghurlardin bashqa ürümchidiki xitay puqralirimu sin filimliri arqiliq inkas yollap, hökümet da'irilirining ürümchide yüz bergen ot apitidin kéyin, yuqum qamalini boshatqanliqi heqqidiki bu bayanatining tolimu kéchikken bir qarar ikenlikini bildürüp, yuqum qamali siyasitige bolghan qattiq naraziliqini ipadiligen.

Ürümchide yüz bergen ot apitidin kéyin, dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur jama'iti, Uyghur teshkilatlirining uyushturushida  ot apitide hayatidin ayrilghanlargha teziye bildürüsh we xitay hökümitige naraziliq bildürüsh  pa'aliyetliri élip bérilmaqta.  Uningdin bashqa, chet'ellerdiki xitay  oqughuchilirini asas qilghan bir qisim xitay puqlariningmu ijtima'iy alaqe munberliride naraziliq inkaslirini ipadilesh we naraziliq namayishliri uyushturush arqiliq, otta köyüp ketkenlerge hésdashliqini ipadilep, xitayda dawam qiliwatqan   yuqum qamali siyasitini bikar qilishni telep qiliwatqanliqi  melum bolmaqta.