Aqsu ayköl saqchi xadimi: héyt namizigha qanunsiz qatnashqan 170 nechche kishi soraqta

Muxbirimiz shöhret hoshur
2021.07.28
xitay-saqchi-meschit-charlash.jpg Xitay qoralliq saqchiliri jüme namizidin burun meschit etrapini charlawatqan körünüsh. 2009-Yili 10-iyul, ürümchi.
AFP

Ötken heptidiki éniqlashlirimiz dawamida, Uyghur rayonining sheher we nahiye merkezliridiki az birqisim nuqtiliq meschitlerning héyt mezgilide jama'etke échilghanliqi, köpinchisining taqaq halitining dawam qiliwatqanliqi heqqide xewer bergen iduq. Bu heptidiki éniqlashlirimiz dawamida aqsuning ayköl bazirida 50 yashtin yuqirilarningla héyt namizigha qatnishishigha yol qoyulghanliqi, bu qa'idini buzghan 170 nechche kishining saqchixanida soraq qiliniwatqanliqi saqchi xadimliri teripidin ashkarilandi.

Biz otken hepte Uyghur rayonining nahiye we sheher merkezliridiki ahalilerning héyt namizigha qatnishish ehwali heqqide éniqlash élip barghaniduq. Bügün yéza-bazarlardiki saqchixanilargha téléfon qilip, héytliq qa'ide-tüzümler heqqide melumat soriduq. Kucha nahiyesining gülbagh saqchixanisi, bu heqtiki so'alimizgha jawab bermidi. Weziyettin xewerdar kishining radiyomizgha inkas qilishiche, bu yilqi ikki qétimliq héyt mezgilide, sheher we nahiye merkezliride diniy cheklimiler, belgilik derijide yumshighan bolsimu, emma yéza-bazarlarda yenila aldinqi yillardikidek qattiq halette dawamlashqan. Köpinche yéza-bazarlarda, burunqigha oxshashla, herbir a'ilidin bir we birqanche kishi tutqunda bolghachqa, héyt keypiyati we héyt ötküzüsh zörüriyitinimu hés qilmighan.

Weziyettin xewerdar kishining yene eskertishiche, xitay merkizi hökümitining orunlashturushi boyiche, herqaysi wilayetler, we hetta yéza bazarlar, bu héyt mezgilide öz shara'itigha qarap birqisim alahide tüzümlernimu chiqarghan. Bu tüzümlerde muqimliqni ching saqlash, atalmish aldinqi 4 yilliq weqe chiqmasliq halitige képillik qilishni birinchi orunda tekitlen'gen bolsa, bu tedbirlerning jem'iyette talmish selbiy selbiy tesir peyda qilishining aldini élish eskertilgen.

Téléfonimizni qobul qilghan yéza bazar saqchi xadimliri, weziyet heqqide herqandaq bir uchur bérishni izchil halda ret qildi.

Téléfonimizni qobul qilghan, aqsuning ayköl bazarliq saqchi xadimi, bu bazarda héyt munasiwiti bilen, héytliq bixeterlik tedbirlirining, kocha charlash, dukan arilash, öy axturush sheklide dawam qilghanliqini bildürüsh bilen birlikte, bu yilliq qurban héytta 50 yashtin ashqanlarning héyt namizigha qatnishishigha ruxset bérilgenliki, emma 50 yashtin töwenlerning bolsa cheklen'genlikini ashkarilidi.

Ayköldiki ahalilerdin birining inkas qilishiche, saqchilar héyt namizidin kéyin, shu héyt namizigha qatnashqan barliq kishilerning öy we kimlik resmiyetlirini axturup, uning yéshi'ining rastinila 50 yashtin yuqiri yaki emeslikini sürüshte qilghan. Kimlikliride ikki xil yézilip qalghan, yaki 50 yashtin yuqiri dep yézilghan bolsimu, toghriliqi gumanliq dep qaralghan birqisim kishiler soraq we tekshürüsh üchün saqchixanigha ekétilgen.

Yene bezi ahalilerning inkas qilishiche, saqchilar, mehellilerdiki on a'ile bashliqi namidiki paylaqchiliri arqiliq meschitke barmay, öyliride xupiyane héyt namizi oqughanlarni sürüshte qilghan we bu xil guman bilenmu mehellidin birqisim kishiler béshigha qara xalta kiydürülüp élip kétilgen. Ayköl bazarliq saqchixanining yuqiriqi xadimi, aykölde 50 yashtin töwenler héyt namizi oqumasliqtek, bu qa'idini buzghan 170 nechche kishining nöwette qamaqta ikenlikini ashkarilidi.

Mezkur xadim, nöwette üstidin soraq we tekshürüsh dawam qiliwatqan bu 170 nechche kishining nede tutup turuluwatqanliqi, yeni qamaqxana yaki lagérda ikenliki heqqide melumat bérelmidi.

Ilgiriki éniqlashlirimiz dawamida atushta, yashta 65 yashtin ashqanlarningla namaz oqushigha ruxset ikenliki we bu qa'idini buzghanlarning lagérgha ekétiliwatqanliqi ashkarilan'ghanidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.