Qeshqer chongbazarning chéqilghanliqi radiyomiz téxnik bölümining sün'iy hemrah tekshürüshidimu delillendi

Radiyomizning Uyghur bölümi qeshqer chongbazarning chéqilghanliqi heqqide bir yürüsh xewerlerni élan qilghandin kéyin, shinxu'a agéntliqi mezkur bazarning mewjutluqi we dawamliq tereqqiy qiliwatqanliqi heqqide xewer bergen idi. Yéqinda radiyomiz téxnik bölümi qeshqer chongbazar üstidin sün'iy hemrah tekshürüshi élip bérip, mezkur bazarning asasen chéqilip bolghanliqini yene bir qétim delillidi.

Jem'iyette yéngibazar we chongbazar dep ikki xil atilidighan, resmiy nami “Qeshqer ottura we gherbiy asiya soda merkizi” bolghan bu bazarning chéqilghanliqi eng awwal ijtima'iy taratqularin melum bolghan idi. Emma Uyghurlarning hayatida oniwérsal ehmiyetke ige bolghan bu bazarning chéqilishi heqqide Uyghur rayonidiki resmiy axbarat wastilirida we yaki höjjet-matériyallirida héchqandaq melumat bérelmey kelgen. Biz ijtima'iy taratqulardin mezkur bazardiki dukandarlarning shikayetlirini anglighandin kéyin, alaqidar idare-organlargha téléfon qilip, bu bazarning chéqilghanliqi toghrisidiki uchurni éniqlighan iduq. Gerche eyni chaghdiki éniqlashlirimizda bazarning chéqiliwatqanliqi delillinip bolghan bolsimu, lékin shinxu'a agéntliqi bu yil31 ‏-mart küni, yeni xewerlirimiz bérilip ikki heptidin kéyin, mezkur bazarning mewjutluqi we dawamliq tereqqiy qilduruliwatqanliqi heqqide xewer berdi.

Yéqinda radiyomizning téxnik bölümi mezkur bazar heqqidiki uchurni téximu aydinglashturush üchün mezkur bazarning qurulushi üstidin sün'iy hemrah téxnikisi bilen tekshürüsh élip bardi. Tekshürüsh netijiside, mezkur bazarning asasen dégüdek chéqilip bolghanliqi qaytidin delillendi sün'iy hemrah süretliridin melum bolushiche, mezkur bazarning arqa we yan qismi pütünley chéqilip bolghan. Bazarning aldi qismidiki qurulushlarning derwaza we bir qisim tamliri qep qalghan, shundaqla qangaltirliq ögizisi pütünley buzuwétilgen.

Ötken aydiki énqilashlirimizdimu qeshqerdiki bir sayahet shirkitining xadimi, bu bazarning bir xarabige aylan'ghanliqini pash qilghan bolsa, yene bir bazar bashqurush xadimi bu bazarning asasen dégüdek chéqilip bolghanliqini tilgha alghan idi.

Ilgiriki ziyaretlirimizde yene bu bazarda burun dukan achqan qasimjan abduréhim ependi, mezkur bazarning kölimi, keypiyati we ehmiyiti heqqide toxtilip, bu bazarni Uyghur milliy rohining janliq bir körgezmisi déyishke bolidighanliqini tekitligen idi.

Antropolog we Uyghurshunas derrén baylér ependimu so'allirimizgha élxet arqiliq jawap bérip, bu bazarni özining2018 ‏-yili ziyaret qilghanliqi, özining bu heqte untulmas tesiratliri barliqini bayan qildi. U xitay da'irilirining bu bazarni chéqish arqiliq, Uyghurlarni bir tereptin iqtisadiy küchidin ayrisa, yene bir jehettin öz'ara uchriship we körüshüp ötidighan bir sorundin ayrip ayrip tashlighanliqini, buning netijiside Uyghurlarni axiriqi qorghanidinmu mehrum qaldurup, xitaygha téximu béqindurush meqsitige yetmekchi ikenlikini eskertken.

Qasimjan abduréhimning bayan qilishiche, xitay mezkur meqsetke yétish üchün, buningdin 10-15 ‏yillar ilgirila qeshqer chongbazargha yandash heshemetlik yéngi bazarlarni salghan we bu bazardiki sodini tartiwélishqa urunup baqqan, emma Uyghur jem'iyiti özining tebi'iy qoghdinish fonkitsiyesi arqiliq, bu xiristin aman qalghan. Netijide Uyghur sodigerler chölderep qalghan xitay bazarlirini mal iskilati ornida ishletken.

Yoqurida qeshqer chongbazarning asasen dégüdek chéqilip bolghanliqining sün'iy hemrah süretliridimu delillen'genliki heqqide anglitish berduq.