Qirghizistan Uyghurliri sherqiy türkistan jumhuriyet künini xatirilidi

Ixtiyariy muxbirimiz féruze
2020.11.13
ikki-jumhuriyet-qirghizistan-2.jpg Bishkek shehiride qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyitining uyushturghan ikki jumhuriyetni xatirilesh yighinidin körünüsh. 2018-Yili 12-noyabir, bishkek.
RFA/Féruze

12-Noyabir küni qirghizistan Uyghurliri sherqiy türkistan jumhuriyet künini xatirilidi. Bu pa'aliyetler qirghizistanning üch shehiride, yeni paytext bishkekte, chu wilayitide, jalal'abad shehiride we osh shehirining qeshqer qishlaq mehelliside ötküzüldi.

Qirghizistan paytexti bishkek shehiride ötküzülgen sherqiy türkistan jumhuriyet bayrimini tebriklesh murasimi qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyiti we dunya Uyghur qurultiyining qirghizistandiki wakaletchisi rozimuhemmet abdulbaqiyéfning hemkarliqida alamédin mehelliside uyushturuldi. Tebriklesh murasimi rozimuhemmet ependining riyasetchilikide élip bérildi. Mezkur murasimda qirghizistan jumhuriyet marshi bilen sherqiy türkistan milliy marshi orundaldi, andin Uyghur xelqining azadliqi yolida küresh qilip qurban bolghan shéhitlargha we xitay hökümitining irqiy qirghinchiliq siyasitidin qaza tapqan qérindashlargha atap qur'an tilawet qilindi. Epsuski, bu yilliq sherqiy türkistan jumhuriyet bayrimi mezgilide qirghizistan Uyghurliri arisida shu yillarning shahiti we milliy armiye jengchisidin peqetla bir kishi, yeni ablimit bekri ependi hayat qalghan idi. 1960-Yillarda qirghizistanda öz dewridiki sherqiy türkistan milliy azadliq inqilabigha qatnashqan ghazi-qehrimanlardin 200 artuq kishi bolghan idi.

Murasim dawamida “Ittipaq” gézitining bash muherriri, pelsepe penlirining kondidat namziti ekberjan bawudunof doklat berdi. U doklatida 1933-yili qeshqer shehiride qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyiti bilen 1944-yili ghulja shehiride qurulghan sherqiy türkistan jumhuriyiti toghrisida tepsiliy melumat berdi.

“Ittipaq” jem'iyitining sabiq re'isi dilmurat ekberof ixtiyariy sözge teklip qilinip, bügünki künlerde muhajirettiki Uyghurlarning heriketliri netijiside Uyghur mesilisi gherb elliride keng tonulushqa bashlighanliqi hemde köpligen ellerning Uyghurlarni qollawatqanliqini tilgha aldi. Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan dilmurat ekberof bügünki künlerde Uyghur mesilisige yashlarning aktipliq bilen kirishiwatqanliqini tilgha aldi, shundaqla 2021-yili kéliwatqan london sotida Uyghurlar utuqqa érishidu, dégen ümidi barliqini bildürdi.

Mezkur pa'aliyetke qatnashqan qara-balta shehiridin kelgen sha'ir mehemetjan yasin ependi uzun waqittin béri jama'etchilik bilen uchrishishqa purset bolmighanliqi, bu qétimliq ikki jumhuriyet bayrimini nishanlash pa'aliyitige alahide kélip qatnashqanliqini, shundaqla weten azadliqi yolida xizmet qiliwatqanlargha utuqlar tileydighanliqini bildürdi.

Bu qétimqi pa'aliyetke yene dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa ependi tor arqiliq qatnashti. D u q re'isining chaqiriqliri yighin qatnashquchilirigha qattiq tesir qilip, ularning wetenperwerlik rohini urghutti. Ziyaritimizni qobul qilghan “Ittipaq” jem'iyiti ayallar kéngishining re'isi tursun'ay islam xanim pütün Uyghurlarni jumhuriyet küni bilen tebriklidi.

Melum bolushiche, kéyinki waqitlarda qirghizistanda korona wirusi sewebidin bixeterlik tedbirliri yürgüzülüp, “Ittipaq” jem'iyiti bir qatar ammiwi pa'aliyetlirini ötküzelmey kelgen idi. Hazir qirghizistanda korona wirusi yuqumi qaytidin kücheymekte. Shu sewebtin qirghizistan Uyghurliri wirus yuqumidin mudapi'elinish üchün barliq belgilimilerge ri'aye qilghan asasta sherqiy türkistan jumhuriyet bayrimini xatirilidi.

Jalal'abad shehiride Uyghur ayallar bir birsige tor arqiliq tebrik sözlirini ewetishti, erlar bolsa meschitke jem bolup, sherqiy türkistan jumhuriyet bayrimini xatirilidi.

Qeshqer qishlaq mehellisidiki tebriklesh pa'aliyitige osh we qarasu sheherlerdiki Uyghur jama'itining aktip ezaliri qatniship, jumhuriyet bayrimini tebrikleshti, shundaqla weten azadliqi yolida qurban bolghan shéhitlarning rohigha atap qur'an tilawet qilishti.

Axirqi üch yil ichide qirghizistanning jenubidiki wilayetlerde yashawatqan Uyghurlarning milliy éngi we wetenperwerlik rohi küchiyip, Uyghur xelqining tarixidiki zor weqelerge bolghan qiziqishi ashmaqta. Ular qirghizistanda özlirining milliy kimlikini saqlap qélish üchün her xil pa'aliyetlerni uyushturup, Uyghur dewasigha aktipliq bilen awaz qoshmaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.