Qirghizistanda Uyghur tili mu'ellimlirini terbiyelesh dersi bashlandi

Qirghizistandiki “Ittipaq” jem'iyiti terbiyelesh kursi teshkillep, Uyghur tili oqutquchilirini terbiyelewatqan körünüsh, 2023-yili 23-séntebir, bishkek

Qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyitining teshebbusi we tirishchanliqi bilen Uyghurlar zich olturaqlashqan mehellilerdiki mekteplerde Uyghur tili kursliri échilmaqta. Uyghur tili oqutquchilirini yétishtürüsh üchün “Ittipaq” jem'iyiti terbiyelesh kursi teshkillep oqutquchilargha hem “Ittipaq” jem'iyitining idariside hem tor arqiliq ders uyushturmaqta.

RFA/Feruze

1989-Yili qirghizistan Uyghurlirining “Ittipaq” jem'iyiti qurulghandin buyan jem'iyetning eng asasliq mesilisi Uyghur tilini saqlash we rawajlandurushidur. Shu sahede “Ittipaq” jem'iyiti teripidin bir nechche tedbir élin'ghan: 1994-yildin buyan ta bügün'giche “Ittipaq” géziti Uyghur tilida neshr qilinidu, türlük til musabiqiliri we bashqa tenteniler uyushturulmaqta. Uyghurlar zich olturaqlashqan mehellilerdiki mekteplerde Uyghur tili sinipliri dawam qilghan, lékin u siniplar 2010-yili namelum sewebler bilen taqalghan. 1994-Yili merhum proféssor isra'il ibrahimofning teshebbusida qirghizistan milliy uniwérsitétida Uyghur filologiyesi bölümi échilghan, epsuski 2005-yil oqughuchilar kemchil bolghachqa bölüm taqilishqa mejbur boldi.

2023-Yili 12 mart qirghizistan Uyghurliri “Ittipaq” jem'iyitining re'islikige tursuntay selimof saylandi. Shu peyttin tartip tursuntay selimof we uning mu'awini tursun nazarof we sepdashliri qirghizistan qanunlirigha asaslinip qirghizistan hökümitige we ma'arip ministirliqigha muraji'etnamilerni yollap, köpligen uchrishishlarni ötküzüp, özlirining ésil iradisige érishken. Radiyo ziyaritimizni qobul qilghan tursun nazarof mektep mudirliri bilen uchriship ortaq kélishimler tüzülgenlikini tilgha élip, Uyghurlar zich olturaqlashqan mehellilerdiki 15 mektepte Uyghur tili sinipliri échiliwatqanliqini sözlep ötti.

RFA/Feruze

Terbiyelesh pa'aliyiti dawamida tursuntay salimof nutuq sözlep mu'ellimlerning wetenperwerlikidin pexirlinip, balilargha peqetla Uyghur tili emes, belki yene Uyghur medeniyiti, sen'iti we en'eniliri ögitilidighanliqini tekitlidi.

Uyghur tili oqutquchilirini terbiyelesh kursliri her shenbe “Ittipaq” jem'iyitining idariside dawam qilidiken. Bashqa künliri mu'ellimler tor arqiliq bilim alidiken. Ders pilani we programmisi Uyghur akadémiyesi mu'awin re'isi ekberjan bawudunof teripidin yézilip, mu'ellimlerni terbiyelesh kurslirighimu ekberjan ependi yétekchilik qilmaqta. Mezkur derslerge qatnashqan bélowodsk yézisidiki mu'ellim ziyaritimizni qobul qilip, öz tuyghuliri bilen ortaqlashti.

Ayallar komitéti re'isi peride nizamidinowa ziyaritimizni qobul qilip, qirghizistan Uyghurliri üchün bu kurslar alahide muhimliqini tilgha élip, Uyghur ata-anilargha ballirini Uyghur siniplirigha bérishni tewsiye qildi.

RFA/Feruze

Qirghizistanning resmiy melumatlargha asaslan'ghanda, shu dölette 60 ming etrapida Uyghur ahalisi yashaydu, ularning xéli köp qismini 1959-1963 yilliri Uyghur diyaridin köchüp chiqqan Uyghurlar we ularning ewladliri teshkil qilidu. Uyghurlar yene qirghizistanning jenubi wilayetliri we issiq köldiki qaraqol shehiride olturaqlashqan. Qirghizistan Uyghurliri özlirining til, medeniyet sen'et we tarixini saqlap kélechek ewladlargha yetküzüsh üchün tirishchanliq körsitip, bu sahede nurghun pa'aliyetlerni élip barmaqta.