Chégrisiz muxbirlar teshkilati: Uyghur diyari dunyadin ayriwétilmekte

Chégrisiz muxbirlar teshkilati Uyghurlarning paydilinishi üchün échilghan Uyghurche, xitayche we bezi in'glizche tor betliri üstidin tekshürüsh élip barghan bolup, ular bu heqtiki doklatida mundaq deydu: nechche on yillardin béri pikir erkinliki, diniy erkinliki we iqtisadiy erkinliki kemstilip kéliwatqan Uyghurlar emdi intérnét ishlitishtimu kemsitilishke uchrimaqta. Ürümchi weqesi bolup aridin 4 ay ötken bügünki kündimu, xitay Uyghur diyarini dunyadin pinhan tutushqa tirishmaqta. Biz hergiz xitayning "hemme ish normalgha qaytti" dégen oyunigha aldanmasliqimiz kérek. Uyghurlar hazirghiche intérnétke chiqalmaydu, qisqa uchur yazalmaydu hetta téléfonmu uralmaydu.

Doklatta yene, axbarat erkinliki teshkilatining bayanighimu yer bérilgen bolup uningda mundaq déyilgen: xitay da'irilirining özining bu qilmishini aqlash üchün "térorrchilar intérnét we qisqa uchurdin paydilan'ghan" dep körsetken bahanisini qobul qilish mumkin emes. Pakistan we afghanistan hökümet da'iriliri intérnétni térrorchilar ishlitiwalidu dep tosap baqtimu? yaq. Xitay da'iriliri bu yerde Uyghur diyarining weziyiti bolupmu 5 - iyul weqesining heqiqiy yüzige a'it köplep uchurning sirtqa chiqip kétishidin ensirigendek körünüwatidu.

Chégrisiz muxbirlar teshkilati doklatida, da'irilerni Uyghur diyarining intérnét we téléfon alaqlirini derhal eslige keltürüshi heqqide agahlanduridu we tor betlerning qaytidin échilishi, bu tor betlerni bashquridighanlarningmu erkin heriket qilish hoquqi bolushi kéreklikini tekitleydu.

Igilinishiche, chégrisiz muxbirlar teshkilati Uyghur diyaridiki 100 dek tor bet üstidin tekshürüsh élip barghan bolup, diyarim, shebnem we ulinish qatarliq tor betlermu buning ichide iken. Tekshürüsh netjisidin melum bolushiche, intayin az bir qisim muzika we kino tor betliri échilghanning sirtida 85 pirsenttin köp tor béti tamamen taqiwétilgen iken.