Düzje shehiride yéngi échilghan “Sherqiy türkistan baghchisi” gha köchet tikilgen

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2019.05.15
sherqiy-turkistan-baghchisi.jpg Düzje shehiride yéngi échilghan “Sherqiy türkistan baghchisi” toghrisidiki xewerdin süretke élin'ghan.
haberturk.com

Türkiyediki eng chong téléwiziye qanalliridin “Xaber türk” téléwiziyesining tor bétide ‏‏6-may küni élan qilin'ghan xewerge asaslan'ghanda düzje shehiridiki sa'etchigil kochisi boyigha yéngi yasalghan “Sherqiy türkistan baghchisi” gha köchet tikilgen. Xewerde düzje sheherlik hökümetning mezkur baghchigha xush puraq chachidighan derexlerni tikkenliki, buningdin kéyin baghchidin düzje shehirige xush puraqlar chéchilidighanliqi bayan qilin'ghan.

Türkler özlirining 1000 yil burun Uyghur diyaridin kelgenlikini, Uyghurlar bilen qérindash ikenlikini, Uyghur diyarining özlirining “Ata yurti” ikenlikini ilgiri sürishidu. Bu sewebtin türkler Uyghur tarixi, medeniyiti we örp-adetlirigimu qiziqidu. Türkler Uyghur diyarini xatirilesh, Uyghurlar bilen bolghan qérindashliq rishtini kücheytish üchün burun istanbul, qeyseri we qahramanmarash qatarliq nurghun sheherlerdiki baghche, kocha we mekteplerge eysa yüsüp aliptékin, osman batur, qeshqer we ürümchi qatarliq isimlarni bergen idi.

31-Mart küni türkiyede ötküzülgen sheher bashliqliri saylimidin kéyin tunji qétim türkiyening gherbige jaylashqan düzje shehiridiki bir baghchigha “Sherqiy türkistan baghchisi” nami bérilgen. Biz düzje sheherlik hökümet bashliqi faruq özlü ependige köp qétim téléfon qilghan bolsaqmu téléfonni almidi.

Biz baghchigha bérip aylan'ghan düzje uniwérsitéti xelq'ara munasiwetler kespi oqughuchisi hilal temür xanim bilen téléfon söhbiti élip barduq. U baghchini aylan'ghanliqini bayan qilip mundaq dédi: “Men düzjide sherqiy türkistan baghchisining échilghanliqini yéqinda anglapla, körüp baqay dep bügün baghchigha bardim. Düzje sheherlik hökümet binasining yénidiki kochidin töwen'ge qarap mangsingiz asar ériqi boyigha barisiz. U yerdiki dukanlarning xojayinliridin sorisam sherqiy türkistan baghchisini körsitip qoydi. Ular u yerde sherqiy türkistan baghchisining yasalghanliqini, nahayiti xursen bolghanliqini éytishti. ‛sherqiy türkistan baghchisi‚ asar ériqining köwrükidin ötkende ong terepte iken. Mezkur baghche yéngi yasalghan bolup, baghche ériqning boyidiki güzel menzirilik bir jayda iken”.

Sherqiy türkistan weqpining sabiq re'isi hamut göktürk ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, türkiyede ottura asiya türkiy jumhuriyetliri, bolupmu Uyghurlarning tonulghan shexs we yer isimlirini türkiyediki baghche, kocha, mekteplerge qoyush aditining burundin tartip barliqini bayan qildi.

Melum bolghinidek 3-ayning 31-küni türkiyede sheher, kentlerning bashliqliri qayta saylap chiqilghan idi. Saylamda sabiq sana'et we téxnologiye ministiri faruq özlü ependi düzje sheherlik hökümetning bashliqi bolup saylan'ghan idi. U, sheher bashliqi bolup saylan'ghandin kéyinki qisqa waqit ichide bu baghchini yasap “Sherqiy türkistan baghchisi” namini bergen. Hamut göktürk ependi buning Uyghur dewasini türk jama'etchilikige anglitish üchün zor ehmiyetke ige ikenlikini bayan qildi.

Türkiyede téximu köp Uyghur shexsning we tarixiy yerlerning ismini qoydurush üchün némilerni qilish kérek? istanbuldiki sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti re'isi hidayet oghuzxan ependi yüsüp xas hajip yaki mexmut qeshqirining namini bir uniwérsitétqa bergüzüsh üchün tirishiwatqanliqini, buning Uyghur dewasi üchün zor ehmiyetke ige ikenlikini bayan qildi.

Burun türkiye istanbudiki sayahet rayoni bolghan sultanexmet meydanida bir baghchigha eysa yüsüp aliptékin baghchisi, bir bashlan'ghuch mektepke eysa yüsüp aliptékin mektipi, qeyseride bir baghchigha eysa yüsüp aliptékin baghchisi, yene bir baghchigha bolsa ürümchi baghchisi nami bérilgen idi. Bulardin sirt türkiye qahramanmarashtiki bir kochigha eysa yüsüp aliptékin kochisi nami, izmirning salihli nahiyeside bir kochigha osman batur kochisi nami bérilgen idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.