“Kélechek” partiyesi re'isi exmet dawut'oghlu: “Sherqiy türkistan dewasini qollashni dawamlashturimiz”

“Kélechek” partiyesining re'isi, sabiq bash ministir exmet dawut'oghlu 14-yanwar küni enqerediki atatürk tenterbiye zalida ötküzülgen 2-nöwetlik wekiller qurultiyida sözlewatidu. 2024-Yili 14-yanwar, enqere

Türkiyediki bir qisim partiyelerning qurultay we yighinlirida Uyghur éli weziyiti, jümlidin Uyghurlar duch kéliwatqan kishilik hoquq we irqiy qirghinchiliqni öz ichige alghan mesililer da'imliq küntertiptin orun élip kelmekte. Türkiyediki asasliq öktichi partiyelerdin biri bolghan “Kélechek” partiyesining qurultiyidimu Uyghurlar mesilisi alahide tilgha élindi.

“Kélechek” partiyesining re'isi, sabiq bash ministir exmet dawut'oghlu 14-yanwar küni enqerede atatürk tenterbiye zalida ötküzülgen 2-nöwetlik wekiller qurultiyida söz qildi. U, Uyghur mesilisini tilgha élip ötkende, sherqiy türkistanda xitay zulumining dawamlishiwatqanliqini, sherqiy türkistan mesilisige burunqi yillardikige oxshashla ige chiqishni dawam qilidighanliqini tekitlidi. 

RFA/Erkin Tarim

“Kélechek” partiyesining 4 yilda bir qétim chaqirilidighan wekiller qurultiyining 2-nöwetlik qurultiyigha türkiyening 81 wilayitidin minglighan wekil qatnashti. Yighin'gha Uyghurlargha wakaliten dunya Uyghur qurultiyi wexpisining re'isi abduréshit abdulhemid ependi alahide teklip bilen  ishtirak qildi. “Kélechek” partiyesi 2019-yili qurulghan kündin tartip Uyghur mesilisige köngül bölüp kéliwatqan siyasiy partiye bolup, bu qurultaydimu Uyghur mesilisige alahide orun bérildi. Güldüras alqish sadasi ichide bashlan'ghan murasimda aldi bilen “Kélechek” partiyesi re'isi exmet dawut'oghlu  ependi musulman dunyasidiki pelestin mesilisi qatarida Uyghur mesilisinimu tilgha aldi. U, mundaq dédi: “Biz sherqiy türkistandiki kishilik hoquq depsendichilikini qattiq eyibliduq. Sherqiy türkistan mesilisi insanliq mesilisi, shunga hazir dunyaning küntertipide turmaqta. Bulardin sirt sherqiy türkistan bizning ata yurtimiz, Uyghurlar bizning jan qérindashlirimizdur. Uyghurlar éghir irqiy qirghinchiliq we assimilyatsiyege uchrimaqta. Biz ‛kélechek‚ partiyesi bolush süpitimiz bilen Uyghur türklirining körüshini qollap quwwetleydighanliqimizni, her da'im ularning yénida bolidighanliqimizni yene bir qétim tekitlimekchimen.”

RFA/Erkin Tarim

“Kélechek” partiyesining 2- nöwetlik wekiller qurultiyida qurultay ehlige türkiyediki dangliq sen'etchilerning konsért bérishi orunlashturulghan bolsimu, emma bu qurultay 9 neper türkiye eskiri shimaliy iraqta shéhit bolghan kün'ge toghra kelgen bolghachqa bikar qilin'ghan.

Merkizi istanbulda turushluq dunya Uyghur qurultiyi wexpisining re'isi abduréshit abdulhemit ependi ziyaritimizni qobul qilip, mundaq dédi: “Men dunya Uyghur qurultiyigha wakaliten teklip boyiche bu qurultaygha qatnashtim. Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa ependining qurultaygha bolghan tileklirini yetküzgen bolduq. Qurultayning échilish murasimigha ishtirak qilghan kishi dunya Uyghur qurultiyining wekilliriningmu qatnashqanliqini omumiy yighin ehlige jakarlighan boldi.”

Abduréshit abdulhemit ependi qurultayda “Kélechek” partiyesining re'isi exmet dawut'oghluning özining nutuqida Uyghurlarning éghir weziyiti toghrisida toxtalghanliqini tekitlidi. U, mundaq dédi: “‛kélechek‚ partiyesining re'isi exmet dawut'oghlu özining nutuqida sherqiy türkistan mesilisini alahide tilgha élip ötti. Sherqiy türkistan xelqini her da'im qollaydighanliqini, sherqiy türkistan xelqining heq we hoquqini qoghdash yolidiki qararlirini izchil halda dawamlashturidighanliqini bayan qildi. Bulardin bashqa partiyesining sherqiy türkistandiki kishilik hoquq depsendichiliki toghrisida teyyarlighan doklati toghrisidimu toxtalghan boldi. Bundin kéyinmu dunyaning her qaysi jayliridiki kishilik hoquq depsendichiliki toghrisida, bolupmu Uyghurlar duchar boluwatqan kishilik hoquq depsendichiliki toghrisida doklat teyyarlap tarqitishni dawam qilidighanliqini otturigha qoydi.”

RFA/Erkin Tarim

Abduréshit abdulhemit ependi qurultayda “Kélechek” partiyesining mu'awin re'isi selchuq özdagh ependige alahide rehmitini bildürgenlikini bayan qildi. U, mundaq dédi: “Biz parlamént ezasi selchuq özdagh ependige alahide rehmitimizni bildürduq. Chünki bu kishi meyli türkiyening ichide bolsun, meyli sirtida bolsun sherqiy türkistan ammiwiy teshkilatliri orunlashturghan barliq pa'aliyetlirige aktip qatniship kéliwatidu. Yighinlarning özining qimmetlik pikir-köz qarashlirini ortaqliship kelmekte. Bu kishige alahide rehmitimizni bildürüsh bilen birlikte re'isimiz dolqun eysaning salimini yetküzgen bolduq.”

“Kélechek” partiyesi 2019-yili qurulghan kündin bashlap, Uyghur mesilisige alahide köngül bölüp kelmekte. Jaza lagérliri mesilisi chiqqandin kéyinmu türkiye parlaméntida we öz partiyeside köp qétim muxbirlarni kütüwélish yighini, doklat bérish yighinliri chaqirip, Uyghurlarning hazirqi éghir weziyitini otturigha qoyush bilen birlikte Uyghur ammiwi teshkilatlirining pa'aliyetlirige izchil halda qatniship kelmekte. Mezkur partiye ötken yili 29-öktebir kechqurun tokyodiki yaponiye parlaméntida chaqirilghan  “Xelq'ara Uyghur munbiri: dunya parlaméntlar kéngishi” yighinighimu  özining bir neper parlamént ezasini mexsus ewetken idi.