Shi jinpingning parixorluqqa zerbe bérish namida sezgür orunlardiki qarshi éqimdikilerni tazilap bolghanliqi ilgiri sürülmekte
2016.05.28

Melum bolushiche, yéqindin buyan xitay re'isi shi jinping bashlighan “Parixorluqqa zerbe bérish” herikiti heqqidiki xewer - munaziriler yene köpiyishke bashlighan. Munazirilerde ju yungkang we sabiq xitay re'isi xu jintawning bash katipi lin jixu'a qatarliq yuqiri derijilik emeldarlarning tutqun qilinishi, shi jinpingning “Parixorluqqa zerbe bérish” namida özige qarshi pikir éqimidikilerni asasen tazilap bolghanliqidin dérek béridighanliqi ilgiri sürülgen.
Xitay intizam tekshürüsh komitéti 24 - may seyshenbe küni uqturush chiqirip, “Xitay dölet mexpiyetlik idarisining bashliqi, xitay dölet kabinéti qanun ishliri ishxanisining mu'awin bashliqi sha yungning, ling jixu'aning ‛intizamgha éghir derijide xilapliq qilish délosi‚ heqqidiki tekshürüshke maslishiwatqan” liqini élan qildi.
Mezkur xewer xitay weziyiti közetküchilirining diqqitini qozghidi. Xongkongda chiqidighan “Mingbaw” gézitide 26 - may küni élan qilin'ghan xewer analizida, shi jinpingning parixorluqqa zerbe bérish namida xitay siyasiy qanun sahesini asasiy tazilash nishani qilghanliqi ilgiri sürülüp, “Hazirche xitay hökümet da'iriliri sha yungning xizmitidin resmiy qaldurulghanliqini éniq delillimidi, emma ilgiri dölet mexpiyetlik idarisining bashliqi bolghan sha yung nechche yil ilgiri xitay dölet kabinéti qanun ishliri ishxanisining mu'awin bashliqi qilip yötkeldi. Bu qétim sha yungning lin jixu'a délosigha chétilip tekshürülüshi uning téximu yaman aqiwetke duchar bolidighanliqini körsetmekte. Shi jinping hakimiyetni qoligha alghan 3 yildin buyan xitay merkizi hökümet ishxanisi, dölet intizam tekshürüsh komitéti, dölet bixeterlik ishxanisi we xitay jama'et xewpsizlik ministirliqi qatarliq sezgür orunlarda chong tazilash élip bardi” déyildi.
Mezkur xewer analizida 2013 - yili xitay siyasiy qanun sistémisida wezipe ötigen 7 neper ministir derijilik emeldardin hazir peqet xu'ang ming, méng xungwéy, chén jiming qatarliq 3 nepiriningla qalghanliqi, ilgiri j x ministirliqida mu'awin ministir bolghan li dungshéngning ju yungkang délosigha chétilip 15 yil sotlan'ghanliqi, qanun sahesidiki yene bir mu'awin ministir yang xu'enningning xizmitining yötkiwétilgenliki, xitay merkizi intizam tekshürüsh ishxanisining ilgiriki partkom sékrétari jang shinféngning awwal térrorluqqa zerbe bérish ishxanisigha yötkiwétilip, yéqinda pénsiyige chiqiriwétilgenliki tilgha élinip, nöwette shi jinpingning bu sezgür orunlardiki “Qarshi pikir éqimidikilerni asasen tazilap bolghanliqi” ilgiri sürüldi.
En'gliye b b s agéntliqining xewer analizida, nöwette xitay dölet kabinéti qanun ishliri ishxanisining mu'awin bashliqi wezipisini ötewatqan sha yungning tekshürülüshi, xitayda jang zémin terepdarliri dep teriplinip kéliwatqan xitay siyasiy qanun komitétining sabiq bashliqi ju yungkang xitay qanun sahesini tutup turghan mezgillerdiki emel tutqunlarning asasen tazilinip bolghanliqidin dérek béridighanliqi, bu emeldarlar arisida yene xu jintawning yéqinliridin ling jixu'a we sha yung qatarliqlarningmu barliqi tilgha élinip, shi jinpingning meyli jang zémin guruhidikiler bolsun yaki xu jintaw, wénjyabaw terepdarliri bolsun, ularning ichidiki özige qarshi pikir éqimidikilerni tazilash nishani qiliwatqanliqi otturigha qoyuldi.
Amérikidiki xitay weziyet analizchiliridin obzorchi chén pokung ependi mundaq dédi: “Shi jinping birnechche yildin buyan jang zémin terepdarlirigha zerbe bérishni asasiy nishan qilip kelgen idi. Mana hazir xu jintaw, wénjyabawlar wekillik qilidighan komsomollar terepdarliri arisidiki qarshi pikirdikilernimu tazilashqa bashlidi. Ehwaldin qarighanda shi jinping nöwette jang zémin terepdarlirigha wekillik qilidighan emeldarlarni parixorluqqa zerbe bérish namida asasen tazilap boldi, emdi u kéler yili échilidighan xitay kompartiyisining 19 - nöwetlik qurultiyidin ilgiri özige qarshi pikir éqimidikilerni tazilap özining hoquqini mustehkemlesh meqsitige yetmekchi.”
Chet'ellerdiki xitay démokratliri torliridin junggogha nezer torida 27 - may bérilgen xewer analizdimu shi jinpingning nöwette jang zémin guruhigha wekillik qilidighan qarshi pikir éqimidiki emeldarlardin siyasiy qanun sahesige oxshash sezgür orunlardikilerni asasen tazilap bolghanliqi otturigha qoyulghan.
Uningda mundaq déyilgen: “Jang zéminning yéqini ju yungkang 2000 - yildin bashlap siyasiy qanun saheside hakimiyet tutqan mezgillerde bu sahesidiki organlar barghanche kéngiyip mezkur sahediki maliye xamchoti xitayning herbiy chiqimidinmu éship ketken idi. Shi jinping ‛parixorluqqa zerbe bérish‚ namida élip barghan herikitide bu sahediki emeldarlarning asasiy tazilash nishani qilinip, 3 yildin buyan bu sahediki chong - kichik hökümet emeldarlirining zor bir qismi tazilinip boldi.”
Emma xitay hökümet taratqulirida shi jinping bashlighan parixorluqqa zerbe bérish herikiti medhiyelinip, mezkru heriket jeryanida “Xitay kompartiyesi ichidiki parixor chirik emeldarlar tazilinip, kompartiyening xitay xelqi qelbidiki obrazi we ornining yenimu yuqiri kötürülüp mustehkemlen'gen” liki tekitlenmekte.
Közetküchilerning qarishiche, nöwettiki murekkep xitay weziyiti nuqtisidin alghanda, mezkur zerbe bérish herikitini netijisini heqiqiy muddi'asini mölcherlesh yenila qéyin iken.