RFA/Ekrem
15-Awghust dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining yighinini chaqirip, 6 chong pa'aliyet üchün qarar qobul qildi.
D u q ijra'iye komitéti 15-awghust jiddiy téléfon yighini chaqirip, bu yil séntebir, öktebir we noyabir aylirida élip bérilidighan pa'aliyetlerni muzakire qildi we 6 türlük muhim qarar qobul qildi.
Qurultay rehberlirining bergen melumatlirigha asaslan'ghanda, bu yil 11-ayning 6-künidin étibaren b d t kishilik hoquq kéngishi teripidin "Xitayning kishilik hoquq weziyitini omumyüzlük közdin köchürüsh" yighini jenwede bashlinidighan bolup, b d t gha eza 200 ge yéqin döletning elchiliri, yüzlerche xelq'araliq teshkilatlarning wekilliri bu yighin'gha qatnishidiken. Bu b d t da 8-ayning 6-küni bashlan'ghan "96-Nöwetlik irqiy ayrimichiliqqa qarshi turush" yighinidin kéyinki yene bir qétimliq xitayning kishilik hoquq weziyitini közdin köchürüsh yighini hésablinidiken.
D u q ijra'iye komitétining re'isi dolqun eysa bashchiliqida 15-awghust ötküzülgen téléfon yighinida 11-ayning 6-küni, yeni b d t da "Xitayning kishilik hoquq weziyitini omumyüzlük közdin köchürüsh" yighini bashlan'ghan küni yawropadiki Uyghurlarni asas qilghan halda b d t ning jenwediki bash shtabi aldida keng kölemlik namayish uyushturulidiken. Namayish bu yil 27-aprél yawropa ittipaqi aldida ötküzülgen "5 Ming kishilik namayish" qa oxshash kölimi zor namayish bolidiken. Namayish teyyarliq guruppisi bu pa'aliyet üchün seperwerlik xizmetlirini derhal bashlaydiken.
D u q qobul qilghan 2-qarar bolsa bu yil 11-ayning 7- we 8-künliri gérmaniyening myunxén shehiride "2-Nöwetlik ijra'iye komitétining kéngeytilgen yighini" ni chaqirish bolghan. Bu yighin'gha qurultay ijra'iye komitétining 30 gha yéqin azasi qatnashqandin sirt, muhajirette milliy mujadile élip bériwatqan barliq Uyghur teshkilatlirining re'isliri yaki wekilliri qatnishidiken. Yighinda muhajirettiki milliy heriketning bundin kéyinki pilan-programmiliri muzakire qilinidiken.
D u q ning mu'awin re'isi perhat muhemmidi ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilghanda, xitayning Uyghurlargha qaratqan nöwettiki basturush siyasiti we uning xeterlik aqiwetlirining jiddiy yighin chaqirip bu qararlarni qobul qilishqa türtke bolghanliqini tilgha aldi.
D u q bu yighinda qobul qilghan 3-chong qarar 11-ayning 8-künidin 10-künigiche myunxén shehiride "Sherqiy türkistan milliy kéngishi" yighini ötküzüshtin ibaret bolghan. Yighin'gha qurultay xadimliri we wekilliridin sirt, muhajirettiki milliy dewagha töhpe qoshqan Uyghur moysipitliri, ziyaliyliri, ölimaliri, yashlar we ayallar wekilliri shundaqla qazaq, qirghiz, özbék we tatar qatarliq qérindash milletler wekillirimu qatnishidiken. Yighin 3 kün dawamlishidiken. Uyghurlarning kélechek teqdirige munasiwetlik muhim mesililer muzakire qilinidiken.
4-Qarar yashlargha a'it bolup, "Uyghur yashlirining xelq'araliq uchrishishi" pa'aliyitimu 11-ayning 8-künidin 10-künigiche myunxén shehiride "Sherqiy türkistan milliy kéngishi" yighinigha parallél halda ötküzülidiken. Yighin'gha pütün dunyadiki Uyghur yashlirining wekilliri teklip qilinidiken we yashlarning Uyghur milliy herikitidiki rolini téximu ünümlük jari qildurushning chare-tedbirliri üstide izdinidiken.
D u q yashlar komitétining mudiri gheyur qurban ependi bu heqte toxtalghanda yighin meqsitining muhajirettiki yashlarning rolidin ünümlük paydilinish ikenlikini ilgiri sürdi. "Uyghur yashlirining xelq'araliq uchrishishi" pa'aliyiti teyyarliq guruppisining mes'ulliridin norwégiyediki qurultay ijra'iye komitétining mu'awin re'isi semet abla ependimu bu yighinning ehmiyiti heqqide toxtaldi.
D u q ijra'iye komitéti yighining 5- we 6-qararliri 11-ayning 10-küni chüshtin kéyin myunxén shehiride ötküzülidighan 1933-yili qurulghan sherqiy türkistan islam jumhuriyiti we 1944-yili qurulghan sherqiy türkistan jumhuriyitidin ibaret ikki jumhuriyetni birlikte xatirilesh, shuning bilen birge "Istiqlal marshi mukapati" murasimini bu pa'aliyet bilen birlikte ötküzüsh bolghan. Yüzlerche kishi qatnishidighan, bir hepte dawamlishidighan bu pa'aliyetke omumlashturup "Uyghur heptisi" dep nam bérilgen.
D u q ning bayanatchisi dilshat rishit bu qararlar toghrisida toxtalghanda muhajirettiki Uyghurlarning siyasiy we ijtima'iy pa'aliyetlirining küchiyishi Uyghur mesilisining yenimu xelq'aralishishini ilgiri süridu, dédi.
D u q rehberlirining bildürüshiche, mushu heptining axirliridin bashlap bu 6 pa'aliyetning chaqiriqliri, muraji'etliri, teklipliri qurultay tor sehipiliride we ijtima'iy taratqularda keng türde élan qilinidiken. B d t kishilik hoquq kéngishi teripidin 11-ayning 6-künidin étibaren jenwede bashlinidighan "Xitayning kishilik hoquq weziyitini omumyüzlük közdin köchürüsh" yighinigha qarita d u q ning teyyarliq xizmetliri 9-ayning 18-künidin bashlap jiddiy qanat yaydurulidiken.
