Dunya Uyghurlirining nöwettiki qurultay rohi qazaqistanliq Uyghurlargha yetküzüldi

Ixtiyariy muxbirimiz oyghan
2016.07.28
duq-qazaqistan-doklat.jpg D u q siyasiy kéngishining ezasi qehriman ghojamberdi ependi d u q 5-nöwetlik omumiy wekiller qurultiyining rohini qazaqistandiki Uyghurlargha yetküzmekte. 2016-Yili 24-iyul, almata.
RFA/Oyghan

24-Iyulda almata shehirining zarya-wostoka mehellisidiki “ Bilal nazim” kaféyxanisida firansiye paytexti parizh shehiride 11-iyuldin 13-iyulghiche chaqirilghan dunya Uyghur qurultiyining 5-nöwetlik omumiy wekiller qurultiyining rohini yetküzüsh pa'aliyiti bolup ötti. Mezkur pa'aliyetke almata shehiri we uning etrapidiki hemde almata wilayitining panfilof, Uyghur, emgekchiqazaq, talghir, qarasay we jambul nahiyilirining mehelle-yéziliridin kelgen wekiller, ziyaliylar, yashlar bolup 200din oshuq kishi qatnashti.

Sözge chiqqan dunya Uyghur qurultiyi siyasiy kéngishining ezasi, tonulghan siyasetshunas qehriman ghojamberdi parizhda üch kün mabeynide ötken dunya Uyghurlirining nöwettiki qurultiyi qarighan we muhakime qilghan mesililer, alghan qararlar, shundaqla mezkur qurultayning Uyghur milliy herikitining bügünki kündiki mahiyiti, pütkül dunya Uyghurlirining milliy lidéri rabiye qadir xanim hem uning etrapidiki milletperwer, xelqperwer shexslerning pa'aliyetliri heqqide tepsiliy doklat qildi.

Bu murasimda sözge chiqqan Uyghur ziyaliyliridin tilshunas doktor dilnur qasimowa ottura asiya we bolupmu qazaqistandiki, shundaqla Uyghur élidiki milliy ma'arip teqdiri heqqide öz pikirlirini ilgiri sürse, sha'ir abdughopur qutluqof bolsa, qehriman ghojamberdining bu qétimliq qurultay heqqide tepsiliy sözlep bergenlikini, uning wetenperwerlik rohining yuqiri ikenlikini, shundaqla bu qurultaygha her qandaq bir Uyghurning, shu jümlidin öziningmu Uyghur bolghanliqi üchün qatnashqanliqini, rabiye qadirning bir pütün xelqqe ana süpitide wekillik qiliwatqanliqini otturigha qoydi. Buningdin tashqiri tarixchi qasim mesimi, talghir nahiyisi tuzdibastaw yézisining aqsaqallar kéngishi re'isi almasxan, almata shehiri gorniy gigant mehellisi turghuni tiliwaldi qurbanof, qazaqistan Uyghur yashliri birliki re'isining orunbasari ilshat iminof, sabiq sherqiy türkistan jumhuriyiti hökümet re'isi abdurup mexsumning oghli aztékin ibrahimof we bashqilar rabiye qadir bashliq dunya Uyghur qurultiyining élip bériwatqan pa'aliyiti, Uyghurlar aldida turghan til, din, ma'arip we bashqimu muhim mesililer, birlik we ittipaqliq heqqide öz pikirlirini otturigha qoydi.

Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan almata shehiri turghuni asimjan qemberof mezkur bash qoshushta qurultay qatnashquchiliridin köpligen yaxshi xewerlerni alghanliqini, qurultay jeryaniningmu utuqluq bolghanliqini we uning ehmiyitini mundaq dep chüshendürdi: “Erkin aliptékin otturigha qoyghan her türlük teshkilatlarni yighip, rabiye qadirning etrapigha yighilayli dep éytqan pikrige, bashqilarmu erkin aliptékinning pikrige qoshulup, rabiye qadirni milliy lidérimiz dep élan qilghanliqigha biz nahayiti xursen bolduq. Biz erkin aliptékin'ge rehmet éytish bilen birlikte rabiye qadirni tebrikleymiz.”

A. Qemberof rabiye qadirning dunya Uyghur qurultiyi re'isi bolup qalghanliqini pütkül ottura asiya Uyghurlirining qollap-quwetleydighanliqini, rabiye qadirning heqiqetenmu Uyghurlarning bügünki hal-ehwalini chüshen'gen, Uyghurlarning milliy herikitige rehberlik qilish iqtidarigha ige birdin-bir rehber ikenlikini ilgiri sürdi. U shundaqla q. Ghojamberdini ottura asiyadiki Uyghur lidéri süpitide tonuydighanliqini, ottura asiyadiki Uyghurlarning ene shu q. Ghojamberdidek shexslerning etrapigha yighilishqa chaqiridighanliqini, bügünki künde birlik we ittipaqliqning hel qilghuchi rol oynaydighanliqini bildürdi. Uning pikriche, bu qétimliq qurultay Uyghurlarning eng ghelibilik qurultiyidur.

Ziyaritimizni qobul qilghan qazaqistan Uyghur yashliri birliki re'isining orunbasari ilshat iminof bu qétimqi pa'aliyettin köp tesirlen'genlikini bildürüp, mundaq dédi: “Bügün dunya Uyghur qurultiyining parizhda ötken beshinchi nöwetlik yighini toghriliq bay melumatlarni alduq. Mushu yighin'gha bérip kelgen bizning wekillirimiz dunya Uyghur qurultiyining öz aldigha qoyghan wezipilirini bizge yetküzdi. Bu wezipilerning ichide medeniyet, ma'arip, ilim-pen, edebiyat, yashlar we bashqimu mesililer bar. Bu qétimda ene shu dunya Uyghur qurultiyi re'isining, yeni Uyghurlarning milliy lidéri rabiye qadir xanimning ottura asiyadiki orunbasari bolup erkin exmetofning saylan'ghanliqini biz, yashlar, alahide xushalliq bilen qarshi alduq. Men bu yerdiki qazaqistan Uyghurlirining jumhuriyetlik étno-medeniyet merkizi yénidiki qazaqistan yashlar birliki re'isining orunbasari bolup xizmet qiliwatimen. Bizmu mushu qazaqistan hökümitining biz oxshash milletlerge bergen hoquqliridin paydilan'ghan halda, yashlarni wetenperwerlik rohida terbiyilesh, ularda öz xelqining hem bashqimu xelqlerning, birinchi nöwette qérindash qazaq xelqining tarixigha, medeniyitige bolghan hörmet sézimlirini, ana tilini saqlash, örp-adetlirimizni rawajlandurush oxshash ulugh peziletlerni, dostluq, birlik, razimenlik oxshash aliy qedriyetlerni shekillendürüshni meqset qiliwatimiz.”

I. Iminof shundaqla kélechekte ene shu erkin exmetof hem dunya Uyghur qurultiyining qazaqistandiki bashqimu wekilliri bilen, shundaqla bashqimu memliketlerde yashawatqan Uyghur qérindashlar bilen birlikte ishlep, Uyghur millitining aldida turghan muhim mesililerni hel qilishqa bar küchini chiqirishqa ümid qilidighanliqini, barliq qazaqistanliq yashlar namidin pütkül dunyadiki Uyghur yashlirini birlikke, ittipaqliqqa chaqiridighanliqini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.