Türkiyede chaqirilghan “13-Nöwetlik islam dunyasi yashliri yighini” gha Uyghurlarmu qatnashti

“13-Nöwetlik islam dunyasi yashliri yighini” da türkiye ichki ishlar ministiri efgan ela ependi söz qilmaqta. 2016-Yili 19-awghust, türkiye.

Türkiyede chaqirilghan 13-nöwetlik islam döletliri yashliri ilmiy muhakime yighinigha Uyghur yashlirigha wakaliten sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti yashlar komitéti mes'uli abdusalam teklimakan ependi qatnashti.

8-Ayning 19-küni enqerede bashlan'ghan yighinning échilish murasimigha islam dunyasi ammiwi teshkilatlar birliki re'isi ali qurt ependi, türkiye ichki ishlar ministiri efgan ela ependi we parlamént ezaliri qatnashti we söz qildi. Türkiye ichki ishlar ministiri efgan ela ependi qilghan nutqida, islam dunyasining mesililiri we uni hel qilish yolliri toghrisida toxtalghan.

4 Kün dawamlashqan yighinda 50 islam dölitidin kelgen yashlar öz döletlirining mesililiri toghrisida doklat berdi. Yighinning yépilish murasimi türkiyening konya wilayitide ötküzüldi. Yighinning yépilish murasimida söz qilghan türkiyening sabiq bash ministiri exmet dawut'oghlu türkiye hökümitining bésim astida yashawatqan musulmanlargha ige chiqiwatqanliqini we ularning du'asi bilen 15-iyul türkiyede yüz bergen herbiy özgirishke urunush herikitini basturalighanliqini bayan qildi. U, türkiye jumhuriyitining dunyaning qaysi yéride ézilgen musulman bolsa ulargha ige chiqish siyasitining özgermeydighanliqini bayan qildi.

Biz 13-nöwetlik islam dunyasi yashliri yighini toghrisida téximu tepsiliy melumat igilesh üchün bu yighin'gha qatnashqan abdusalam teklimakan ependige mikrofonimizni uzattuq.

U, 19-awghust künidin 22-awghust künigiche dawamlashqan yighin'gha 50 etrapida islam dölitidin 200 etrapida yashning ishtirak qilghanliqini bayan qildi.

Abdusalam teklimakan ependi yighinda Uyghurlar toghrisida bergen 20 minutluq doklatida nuqtiliq halda xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan diniy bésimi toghrisida toxtalghanliqini bayan qildi.

Abdusalam teklimakan ependi yighin jeryanida 50 dölettin kelgen musulman yashlargha Uyghurlarning hazirqi weziyiti toghrisida melumat bergenlikini, ulardin yaxshi inkaslarni alghanliqini bayan qildi.

Süriyelik musulmanlargha wakaliten 13-nöwetlik islam yashliri yighinigha qatnishiwatqan nizam ömer ependi, yighinning yaxshi ötkenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Men tunji qétim qatnishiwatimen. Yighin nahayiti yaxshi ötüwatidu. Pütün islam dunyasining mesililiri toghrisida muzakire élip bériwatimiz. Öz ‏- ara chüshinishke tirishiwatimiz. Derdlirimizni ortaqlishiwatimiz. Xudayim buyrusa kélechikimiz yaxshi bolidu.”

Nizam ömer ependi süriyening weziyitining wehim ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Téléwiziyedin körüwatqan bolushingiz mumkin, süriyening weziyiti intayin nachar. Xudayim buyrusa eng qisqa waqit ichide süriye xelqi buningdin qutular. Men doklatimda 50 dölettin kelgen 200 etrapida yashqa süriyening weziyitini anglattim.”

Islam döletliri ammiwi teshkilatlar birliki 2005-yili 5-ayning 1-küni istanbulda 40 islam dölitide pa'aliyet élip bériwatqan 300 ammiwi teshkilatning ezaliqida qurulghan bolup, her yili ikki qétim islam dunyasi yashliri yighinini ötküzüp kelmekte. Uyghurlar 2013 yili shimaliy séprusta chaqirilghan yighin'gha, 2014-yili bolsa türkiyening sakarya shehiride ötküzülgen yashlar yighinigha, 2015-yili malayshiyada chaqirilghan yashlar yighinigha ishtirak qilip, Uyghur mesilisi toghrida doklat bergen.