Saqchi bashliqi: “Üch xil tonushturushi bolmighan jenubluq Uyghurlarning hemmisi yurtigha qayturuldi”

Aldinqi aylarda xitay saqchi da'iriliri Uyghur élidiki olturaq ahalilerge, bolupmu yerlik Uyghurlargha mexsus jedwel tarqitip, ularning a'ile ezaliri bilen uruq-tughqanlirini éniqlash we tizimlash ishini élip barghan idi.

Biz bu heqte yenimu ilgiriligen halda melumat igilesh üchün Uyghur élidiki saqchixanilargha téléfon qilduq.

Toqsun nahiyesige qarashliq ilanliq yéziliq saqchixanining bashliqi ziyaritimizni qobul qilip, bu qétimliq “Nopus éniqlash” jeryanida toqsun teweside tirikchilik qiliwatqan jenubtin kelgen Uyghur hünerwen-kasiplarning hemmisining öz yurtlirigha qayturulghanliqini bildürdi.

U, “Üch xil tonushturushi”, yeni “Öz yurtidiki kent ishxanisi, yéziliq saqchixana we nahiyelik dölet amanliqini qoghdash bash etritining tonushturushi bolmighan jenubluq Uyghurlarning hemmisi yurtlirigha qayturuldi”, dédi.

Guma nahiyesining mokuyla yéziliq saqchixanisidin téléfonimizni qobul qilghan bir neper nöwetchi saqchi yerlik da'irilerning bu yil yazliq tetil mezgilide oqutquchilarni seperwer qilip yéza-kentlerde “Nopus éniqlash” élip barghanliqini, olturaq ahalilerning a'ile ehwali bilen shexsiy uchurlirining kompyutérgha kirgüzülüwatqanliqini ashkara qildi.

U, “Saqchilarning asasliq wezipisi hazir muqimliqni saqlash bolghachqa, bizning adem küchimiz nopus éniqlash qatarliq ishlargha yétishmeydu. Yéziliq partkom bu ehwalni közde tutup, mekteptiki oqutquchilarni seperwer qilip, ularning yazliq tetil waqtidin paydilinip bu wezipini tamamlidi”, dédi.

Biz bu heqte xotendiki ottura-bashlan'ghuch mekteplerdin yenimu ichkirilep ehwal igileshke tirishtuq. Guma nahiyesining melum yézisidiki bir bashlan'ghuch mektepte oqutquchiliq qilidighan bir xanim munularni bayan qildi:

“Bu yil yazliq tetil mezgilide dem alalmiduq. Chünki yéziliq partkom yash oqutquchilarni öymu-öy bérip nopus éniqlash ishigha orunlashturdi. Bu eslide saqchixanining ishi bolsimu, emma tetilde oqutquchilar bikar qalmisun dégendek bizge yüklidi. Biz öymu-öy yürüp, her bir a'ilide qanche jan bar, kim ölüp ketti, yéngi tughulghan bowaq barmu-yoq, uruq-tughqanliri kimler dégendek uchurlarni toplap, saqchixanining eslidiki nopus royxéti bilen sélishturup chiqtuq. Bu uchurlarning hemmisi hazir kompyutérgha kirgüzülüwatidu. Men özüm bu tetilde melum kenttiki yüzdin artuq a'ilining shexsiy uchurini toplap chiqtim. Bu uchurlar saqchixanining kompyutér sistémisigha yollinip, tordin ötkende andin wezipimiz axirlashqan bolidu.”

Xitay hökümitining Uyghur élidiki olturaq ahalilerning a'ile we shexsiy uchurini toplishi muhajirettiki Uyghur közetküchilerning diqqitini qozghidi. Amérika Uyghur birleshmisining hey'et ezasi, méditsina penliri doxturi jür'et obul ependi bu heqte inkas qayturup, “Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan bu éghir teqib tarixtiki herqandaq bir dewrdikidin éship ketti”, dédi.