Öy-jay we yer-zéminliri tartiwélin'ghan Uyghur erzdarlar waqtinche süküt qilishqa mejbur bolghan

Muxbirimiz qutlan
2016.07.07
mejburi-oy-cheqish-1.jpg Da'iriler saqchilarni ishqa sélip yamaliq téghidiki yerlik ahalilerning oy-jaylirini mejburiy chéqip tülimekte. 2010-Yili, ürümchi.
RFA/Qutlan

Yéqinqi yillardin buyan, Uyghur élidiki yerlik ahalilerning shexsiy öy we yer-zéminlirining intayin erzan bahada mejburiy tartiwélinishi xelq'ara jama'etchilikning diqqitini qozghimaqta.

Igilinishiche, Uyghur aptonom rayonidiki yerlik hökümetler xitay öy-mülük shirketliri we yéngidin quruluwatqan tereqqiyat rayonliri bilen ichki qisimda sodiliship, öz tewesidiki yerlik ahalilerning shexsiy öy jay we zéminlirini erzan bahada sétip bérishke mejburlighan. Buni ret qilghan yaki bazar bahasida heq bérishni telep qilghan bir qisim ahaliler yerlik da'irilerning küchlük bésimigha, teqib qilishigha, hetta jismaniy jehettin zorluq-zumbuliqigha uchrighan.

Ötken bir yil ichide radiyomiz ziyaritini qobul qilghan Uyghur erzdarlardin guma nahiye bazirining eng awat kochiliridin biri bolghan gülqazma mehelliside olturushluq bir neper Uyghur bowayning qismetliri bu nuqtini yenimu delillimekte.

Melum bolushiche, mezkur Uyghur bowayning shexsiy öy-qorusi bilen birqanche éghiz dukan hemde dukanliridiki may tartish mashinisi, ishik-dérize yasash üsküniliri bolup 200 ming yüendin artuq mal-mülki sheher qurulush idarisi teripidin bir kéchidila traktor bilen ittirip tüzliwétilgen.

Ötken bir yil ichide yene turpan shehirige tutash yar yézisining yuqiri sür'etlik tashyol boyida olturushluq Uyghur déhqanliri yerlik da'irilerning qistishi bilen shexsiy öy-jay we térilghu zéminlirini erzan bahada sétip bérishke mejburlan'ghan. Ulardin radi'omiz ziyaritini qobul qilghan bir Uyghur déhqan ata-bowiliridin tartip yashap kelgen öy-jayliri bilen üzümlük baghliridin mejburiy rewishte ayriliwatqanliqini, hökümet tereptin bérilgen erzan bahadiki tölemge héchqachan razi bolmighanliqini bildürgen idi.

Aridin bir yil ötken bügünki künde biz öy-jay we térilghu yerliridin ayrilghan Uyghur erzdarlirining hazirqi ehwalini sürüshtürüp téléfon qilduq.

Atush shehirige qarashliq shoruq kentining bazargha tutash jayida shexsiy öy-jayi we béghi bolghan abdurehim akining qimmiti birqanche milyon yüen'ge yaraydighan zémin jayi buningdin birqanche yil ilgiri 450 ming yüen tölem bilen mejburiy tartiwélin'ghan bolup, taki yéqinqi mezgilgiche bu dewa hel qilinmighan idi.

Bügün abdurehim akining qizi radi'omiz ziyaritini qobul qilip, yer-zéminliridin ayrilghan yashan'ghan dadisining qattiq uwalchiliq destidin késel bolup yétip qalghanliqini, hazirqi éghir bésim astida akisining yer sétish qeghizige mejburiy imza qoyushqa mejbur bolghanliqini bayan qildi.

Atush shehirining shoruq kentidiki yene bir erzdar semi niyazmu bügün radi'omiz ziyaritini qobul qilip, özining yillarche toxtatmighan erzini nöwette toxtitishqa mejbur bolghanliqini, hazirche özining süküt qilmaqtin bashqa amalining yoqluqini bildürdi.

Biz bu heqte yerlik hökümet orunlirining inkasini élish üchün téléfon qilghan bolsaqmu, lékin ular so'allirimizgha jawab bérishni ret qildi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.