“Ayallar hoquqi fronti” prézidénti: xitayning pilanliq tughut siyasitining qurbani boluwatqan Uyghurlarning ehwali bizge yenila qarangghu
2015.10.14

“Mejburiy hamile chüshürüsh tallash emes, xitay kommunist partiyisi pilanliq tughut siyasiti yürgüzüp kéliwatqan 35 yil jeryanida 400 milyon insan'gha qatilliq qildi, bu pütün amérikining nopusidinmu köp san, xitay hakimiyiti özining puqraliri üstidin qirghinchiliq yürgüzüp keldi dégen gep” bu sözlerni amérikidiki xelq'araliq kishilik hoquq we ayallar hoquqini qoghdash teshkilati bolghan “Ayallar hoquqi fronti” ning prézidénti réjji litéljon xanim, xitay pilanliq tughut siyasitining tesirliri heqqide washin'gtonda ötküzülgen ispat anglash we muhakime yighinida qilghan.
Yighinda yene, xitayning pilanliq tughut siyasitining qandaq shekilde yürgüzülüwatqanliqi hemde bu jeryanda mejburiy bala chüshürüshtin ibaret insan exlaqigha, kishilik hoquqqa qarshi qebih wasite arqiliq xitayda balilar we anilarning öltürülüwatqanliqi, uning a'ililerge, xitay jem'iyitige élip kéliwatqan échinishliq aqiwetliri heqqide dangliq xitay kishilik hoquq adwokati ema chéng gu'angching mexsus doklat berdi. Chéng gu'angching ispat bérip mundaq dédi:
-Xitaydiki kishilik hoquq weziyitini yaxshilashqa tirishchanliq körsitiwatqan barliq kishilerge teshekkür bildürimen, özümning xitayda kishilik hoquq adwokati bolush jeryanida toplighan tejribilirim we élip barghan tekshürüshlirimdin shunisi melumki, balisini chüshürgen we tughmasliq opératsiyisi qilin'ghan yüz nechche ming puqraning héch biri öz ixtiyarliqi bilen pilanliq tughut opératsiyisi qilghan emes, belki da'irilerning türlük qebih wasitiliri arqiliq mejburlishi, zulumi astida hayatini tehditke atqan. Xitayning nechche on yildin buyan mejburiy yosunda yürgüzüwatqan pilanliq tughut siyasiti puqralarni wehimige muptila qildi. Xitay kommunist hökümiti türlük wasitiler bilen shundaq bir weziyet yaratqan, puqralar pilanliq tughut siyasitining zulumigha, ziyankeshlikige uchrisimu erz qilalmaydu, naraziliq bildürelmeydu. Choqum shertsiz boysunush kérek. Qarshiliq körsetküchiler téximu qattiq jazagha uchraydu. Kommunist xitay zulumida xitay jem'iyiti qanunsiz, adaletsiz bir jem'iyetke aylandi, insanliq depsende qilin'ghan bir jem'iyetke aylandi.
Ching gu'angching yene pütün dunyani we kishilik hoquq himayichilirini xitayning pilanliq tughut siyasitidin ibaret qebih qirghinchiliqigha xatime bérish, xitay kommunistlirining déktatorliqini tarixqa aylandurush üchün küch chiqirishqa chaqirip mundaq dédi :
-Xitaydiki kishilik hoquq weziyiti intayin éghir bir halette, insanning qimmiti eng töwen derijide depsende qiliniwatqan bir weziyette, xitaylarda tarixtin tartip “Öy dégen özümning qorghani, shahmu bisoraq kirelmes” deydighan temsil bar, emma rehim-shepqetsiz kommunist xitay da'iriliri öyimizge zorluq bilen xalighan waqitta basturup kiripla qalmay, hetta ténimizning ichige kirip mejburiy balimizni sughurup alalaydu, hetta uni köz aldimizda öltüridu. Shunga bundaq bir weziyette biz xitay puqraliri terepte turushimiz, bu xil insaniyetke qarshi zulumgha xatime bérip, diktator kommunist xitay hakimiyitining hökümranliqini tarixqa aylandurushimiz kérek.
Xitay hökümiti yalghuz perzent körüshke ruxset qilidighan pilanliq tughut siyasitini dölet siyasiti süpitide 1980-yillardin bashlap xitay miqyasida omumlashturup yürgüzüshke bashlighan. Gerche Uyghur qatarliq xitaydin bashqa milletlerge birdin artuq perzentlik bolushni nispiy yolgha qoyghan bolsimu, Uyghurlarning oxshashla pilandin artuq hamilini chüshürüshke mejburlinishtek charilerning ziyankeshlikige uchrap kelgenliki kishilik hoquq teshkilatlirining közitishi astidiki bir mesile, dunya miqyasida Uyghur kishilik hoquqi üchün pa'aliyet élip bériwatqan Uyghur teshkilatlirining dunyagha ashkarilighan doklatlirida xitay da'irilirining Uyghurlar nopusigha qaratqan kontrolluqi barghanche ashuruluwatqan yéqinqi 10 nechche yilda mejburiy bala chüshürüsh, mejburiy tughmasliq opératsiyisi qildurush bolsa téximu éghirlishiwatqanliqi körsitilmekte. Radiyomizghimu bu heqte nurghun inkaslar keldi. Ilgiri xitay kommunist partiyisining Uyghur aptonom rayonigha qoyghan sékrétari wang léchu'enmu pilanliq tughut siyasitining Uyghurlarghimu oxshash qattiq qolluq bilen yürgüzülgenlikini öz éghzi bilen étirap qilip “Uyghur élida pilanliq tughut siyasiti yolgha qoyulghandin buyan az dégende 3 milyon bowaq az tughuldi” dégen idi.
Ziyaritimizni qobul qilghan ayallar hoquqi fronti teshkilatining prézidénti réjji litéljon xanim Uyghur éli dunyagha yépiq we qarangghu bir weziyette xitayning pilanliq tughut siyasitining qurbani bolup kéliwatqan Uyghur ayallirining ehwalidin bekrek endishe qiliwatqanliqini tekitlidi :
-Gerche az sanliq milletlerge birdin artuq perzent körüsh mumkin bolsimu, Uyghur ayallar oxshashla xitay hakimiyitining bu insanperwerlikke qarshi siyasitining rehimsiz ziyankeshlikidin qéchip qutulalmaydu, emma u jayda xitayning qattiq kontrolluqida, tekshürüsh élip bérishimizge yol qoyulmighanliqi we shundaqla bizge bu heqte melumat bergenlerning xeterge uchraydighanliqi seweblik zadi qanchilik ayallarning hamile chüshürüshke mejburlan'ghanliqi, qanchilik balilarning öltürülgenliki qatarliqlar heqqide éniq we toluq melumatqa ige bolalmaywatimiz, shunga bu qarangghu weziyette Uyghur ayallirining ehwali bizni téximu endishilendüridu.
Réjji xanim xitayning pilanliq tughut siyasitining tüptin xata we derhal toxtitishqa tégishlik bir siyaset ikenlikini jiddiy tekitlep mundaq dédi :
-Xitay hökümitining pilanliq tughutqa mes'ul tarmaqliri özliri doklatida yiligha 13 milyon balining mejburiy chüshürülidighanliqini körsetken. Bu démek künige 35 ming bowaq qetli'am qilinidu dégen gep, meyli xitay yalghuz perzentlik siyasitini ikki perzentlik yaki 3 perzentlik qilip özgertken tughutqa chek qoyghan bu siyaset beribir qirghinchiliq mahiyitini özgertmeydu, dawamliq türde insanlargha ziyankeshlik qilidu. Bu yerdiki eng nuqtiliq mesile xitayning pilanliq tughut siyasitining balilargha we anilargha qatilliq qilishi yeni xitay tughulmighan hamililerni mejburiy chüshürüsh we pilandin sirt bolghan balilarni öltürüshtek insaniyetke qarshi jinayetni toxtitish kérek ! hemde derhal!