Béyjingdiki qaramayliq anilar: qaramayda köchmenler ishqa élindi, balilirimiz öz yurtimizda ishsiz qaldi

Xitay ölkiliridin qaramaygha yötkep kélin'gen köchmenler.

Da'irilerning Uyghur yashlirini xizmetke orunlashturmighanliqi üstidin erz qilip béyjinggha kelgen qaramayliq ata-anilar ziyaritimizni qobul qilip, nöwette qaramaydiki ish pursetlirining ichki ölkilerdin kelgen xitay köchmenlirige bérilip, qaramayning özide tughulup herqaysi uniwérsitétlarda oqup kelgen Uyghur qatarliq yerlik milletlerdin 5000 din artuq yashning xizmetke orunlashturulmay, her xil paji'eler yüz bériwatqanliqini bildürdi. Ular yene bu xil tengsizlikni özlirining awazi arqiliq dunyagha anglitishni telep qildi.

“Biz sekkiz ana balilarning xizmet ishi toghriliq qaramaydin béyjinggha 2-qétim kélishimiz,kelginimizge 18 kün boldi. Emma bizning erzimizni qobul qilidighan orun chiqmidi. Balilirimiz hemmisi aliy mekteplerni tügetken studéntlar. Ishsiz yürüwatqili aldi 10 yil, keyni 3-4-yil boldi. Yashlirimiz chiqish yoli tapalmidi. Axiri biz ata-anilar bu ehwallargha chidimay isyan kötürüp chiqtuq. Bu yil 2-ayning 24-küni birinchi qétim kelgen iduq. Ular bizge ishinglarni qaramayning özide hel qilidu dep qayturuwetti. 40-50 Tek ata-ana her küni dégüdek qaramaydiki hökümet ishxanisigha barduq. Emma qaramayda erzimiz qobul bolmidi. Shunga bu qétim 7 Uyghur, bir qazaq sekkiz ana yene erz qilip béyjinggha kelduq.”

Mana bu, yéqinqi birnechche yildin buyan aliy mekteplerni tügitip, yurti qaramaygha qaytqandin kéyin ishqa orunlashturulmay uzun yil ishsiz qalghan Uyghur studéntlarning aniliridin bireylenning, 29-may küni radi'oyimizning ziyaritini qobul qilghan chéghida dégen sözliri.

Dilber xanimning bayan qilishiche, nöwette qaramayda ish kütüp turuwatqan Uyghur qatarliq yerlik milletlerning perzentliri texminen 5000din ashidighan bolup, eger bu yil oqush püttüridighan 1200 studént qoshulsa, bu balilarning sani 6000din ashidiken. Emma xitay ölkiliridin her yili türküm-türkümlep xitay köchmenliri qaramay néfitlikige orunlashturuluwatqan bolup, ularning ayliq ma'ashi 5000 som dep belgilinidiken, heqsiz olturaq öy bérilip resmiy ishchiliqqa qobul qilinidiken, bu ehwal qaramayning qurulushi üchün bedel töligen yerlik Uyghurlarning naraziliqini qozghighan.

Dilber xanim sözide, bu qétim kelgen 8 xanimning hemmisining 50 yashtin yuqiri, dem élishqa chiqqan anilar ikenlikini bildürüp, özlirining 2-qétim béyjinggha kelgendin buyan ularni élip kétish üchün qaramaydin kelgen qaramay erziyet idarisining xizmetchisi küresh, qaramay siyasiy qanun ishxanisining xizmetchisi abduréshit qatarliqlar teripidin tehditke uchrap, béyjingdiki dölet amanliqini qoghdash saqchiliri teripidin teqib qilinish, nazaret qilinish, hetta solap qoyulushtek qismetlerge yoluqqanliqini bildürdi.

Qaramaydin béyjinggha erz qilip kelgen ata-anilar heqqidiki xewer Uyghurbiz torida élan qilin'ghandin kéyin, ötken heptidin buyan xelq'ara metbu'atlardin erkin asiya radi'osi,türkiye, xongkong qatarliq dölet we rayonlar metbu'atlirining diqqitini qozghighan idi. Tünügün 29-may küni Uyghur biz tori, erkin asiya radi'osi qatarliqlarda qaramaydin kelgen ata-anilarning hökümet xadimliri teripidin nazaret qilin'ghanliqi heqqidiki xewerler bérilgendin kéyin qaramay da'irilirimu inkas qayturdi.

Uyghurbiz torining bügün yeni 30-may künidiki xewiride déyilishiche, qaramay sheher bashliqining yardemchisi abdusalam qaramaydin erz üchün béyjinggha barghan ata-anilarni nazaret qilish üchün sheherlik hökümetning xizmetchi ewetkenlikini inkar qilghan. U yene sheherlik hökümetning yérim yil ilgirila erzdarlargha ularning ishining hel qilinidighanliqi heqqide wede bergenlikini bildürgen.

Qaramaydin béyjinggha kelgen anilardin dilber xanim bolsa, da'irilerning ularning erzige nisbeten üzlüksiz étibarsiz mu'amilide bolushi, hetta teqib astigha élishi, ata-anilarni ümidsizlendürgenlikini bildürüp, nöwette özlirining peqet xelq'ara metbu'atlargha muraji'et qilish arqiliqla, Uyghur qatarliq yerlik milletler uchrawatqan tengsizliklerni dunya jama'etchilikige ashkarilashqa mejbur bolghanliqini bildürdi.