Qaramaydiki ishsiz yashlar mesilisi ata-anilargha éghir bésim élip kelmekte

Ishsiz qalghan perzentlirining xizmet mesilisini hel qilishni telep qilip, 2013-yili qaramaydin béyjinggha erzge barghan 11 ana eyni chaghda qaramaygha mejburiy qayturup kétilgen idi. Radi'omiz yéngidin igiligen ehwallardin melum bolushiche, qaramay da'iriliri 2013-yili 6-ay mezgilide béyjinggha erz qilip barghan 11 neper anini mejburiy qaramaygha qayturup kélip, ularning perzentlirini ishqa orunlashturushqa wede bergen bolsimu, emma bu 11 neper anining perzentliri we qaramayda ish kütüp turuwatqan Uyghur qatarliq milletlerdin terkib tapqan yashlarning xizmet mesilisi 2015-yilimu hel bolmighan.

Radi'omiz ziyaritini qobul qilghan qaramayliq anilardin bireylenning bildürüshiche, uning 4 perzenti yenila ishsiz bolup, tekliplik oqutquchi bolup ishlewatqan chong qizining bu yil 9- ayda ishtin boshitilidighanliqi heqqidiki xewer bu a'ile kishilirining béshini qaturghan.

Qaramayda 1995-yildin buyan, aliy mekteplerni tügitip yurti qaramaygha qaytip kelgen Uyghur qatarliq yerlik milletler perzentlirige nisbeten aldi bilen bir tutush imtihan'gha qatnishish, andin xizmetke teqsim qilish siyasiti qollinilghandin buyan herqaysi aliy mekteplerni tügitip qaytip kelgen yashlarning ishqa orunlishishi barghanche tesleshken. Melum bolushiche, 2015-yilgha kelgende aliy mekteplerni tügitip, ish kütüp turghan Uyghur qatarliq yashlarning sani6000 gha yetken. Bu ehwal ishsiz qalghan yashlargha éghir derijide iqtisadiy we rohi bésim élip kelgendin bashqa, yashan'ghan ata, anilargha maddiy we meniwi jehettin balilirining éghir yükini kötürüshtek weziyet shekillendürgen. Qaramayda uniwérsitét tügetken yerlik milletlerning baliliri ishqa orunlishalmighan mushundaq shara'itta, xitay ölkiliridin kelgen türküm-türküm xitay köchmenlirining ishqa orunlashturulushi yillardin buyan qaramay xelqini narazi qilip kéliwatqan éghir mesililerning birige aylan'ghan idi.

2013-Yili perzentlirining ishqa orunlishish mesilisi toghriliq birqanche qétim erz qilip béyjinggha qeder barghan anilardin dilber xanim, aridin ikki yil ötüp radi'omiz ziyaritini qobul qilghinida, qaramaydiki yerlik millet yashlirining yenila ishsiz halette turushi ata, anilargha her jehettin éghir bésim boluwatqanliqini bildürdi.

4 Perzentining yenila ishsiz halette turuwatqanliqini, waqitliq oqutquchiliq xizmitige orunlashqan qiziningmu 9-ayda ishsiz qélish xewpige duch kéliwatqanliqini bildürgen dilber xanim, aldinqi yili qaramaydiki ish kütüp turghan Uyghur qatarliq yashlarni néfit sahesidiki ish orunlirigha orunlashturushni telep qilip béyjinggha barghan 11 anining perzentliri we nurghunlighan yashlarning yenila ishsiz halette yürüshi yaki waqitliq, yallanma ishlarni qilip tirikchilik qilishqa mejbur boluwatqanliqini bildürdi.

Dilber xanim sözide yene, qaramay sheherlik hökümetning 2013-yili qaramayda élip bérilghan jim olturuwélip naraziliq bildürüsh namayishidin kéyin, yashlarning ishsizliq mesilisini hel qilishqa wede bergen bolsimu, emma Uyghur qatarliq milletlerdin bolghan yashlarning yenila ishsiz yürüshi Uyghurlardiki naraziliqni kücheytiwatqan ehwalda, özige oxshash nurghunlighan ata-anilarning yenila hökümet da'irilirining ishsiz qalghan yashlarni ishqa orunlashturush wedisini emelge ashurushigha ishench baghlawatqanliqini bildürdi.

Radi'omiz igiligen ehwallardin melum bolushiche, néfit shehiri dep atalghan qaramay, xitaydiki 695 sheher ichide iqtisadi, sheher tereqqiyati jehette aldinqi qatardiki sheher bolup hésablinidu. Emma 2000-yillardin kéyin qaramaydiki Uyghur qatarliq yerlik millet yashlirining köp qismi ishsiz qélishtek weziyet shekillen'gen. Emma mushundaq shara'itta xitay ölkiliridin kelgen téxnik ishchilar namidiki köchmenlerge imtihan élish tüzümi bikar qilinip, hökümetning ularni heqsiz turalghu we 5000 somdin yuqiri bolghan muqim ma'ashtin behrimen qilishi, nöwette qaramayning yerlik xelqini narazi qiliwatqan négizlik mesililerning birige aylan'ghan. Qaramaydiki yerlik millet yashlirining ishsizliq mesilisi birqanche yildin buyan xelq'ara metbu'atlardimu tilgha éliniwatqan muhim mesililerning birige aylan'ghan bolup, bu heqtiki xewer analizlirida, “Xitay da'irilirining qaramaygha köplep xitay köchmenlirini yötkep, ularni her xil étibar siyasetliridin behrimen qilghan shara'itta, bu zéminning esli igiliri bolghan Uyghur qatarliq yerlik millet yashlirigha qarita qayta imtihan élish tüzümi, xitay tili sewiyisi, millet terkibi qatarliq türlük shertlerni qoyup, qaramayda yerlik millet yashlirining ishsizliqini keltürüp chiqirishi, ochuq-ashkara haldiki étnik kemsitish siyasiti” dep teriplenmekte.