Xitayning türkiyege qaratqan wiza tüzümige özgertish kirgüzgenliki inkas qozghimaqta
2016.02.11
Türkiye metbu'atlirida xitay da'iriliri teripidin türkiyelik sayahetchilerge wiza bérishni qiyinlashturghanliqi toghrisida xewerler tarqaldi.
“Birgün” gézitining xewirige qarighanda, béyjing da'iriliri, türkiye jumhuriyiti puqralirining xitaydin wiza élish ishlirini qiyinlashturghanliqini bildürdi we xususiy sayahet qilghuchilargha wiza bérilmeydighanliqi, soda-tijaret üchün wiza iltimas qilghuchilar üchün xitayning resmiy dölet organliridin we yaki sheherlik hökümiti teripidin testiqlan'ghan teklip bolushi shert qilin'ghanliqi ilgiri sürüldi.
Xitayning istanbulda turushluq konsulxanisi teripidin élan qilin'ghan uqturushta, türkiye puqralirining wiza iltimas ishlirigha alaqidar özgertish kirgüzülgenliki bildürüldi.
“Birgün” gézitining xewiride bildürülüshiche, xitayning istanbulda turushluq konsulxanisi türkiyediki alaqidar sayahet shirketlirige ewetken uqturushta, soda-tijaret üchün wizigha iltimas qilishta, xitaydin dewet qilghan shirketlerning teklip mektupliri qobul qilinmaydighanliqini, xitay döletlik idare organlarning teklipi we testiqi telep qilinidighanliqi ilgiri sürüldi.
“Birgün” gézitining xewirige qarighanda, xitay wiza ishlirigha özgertish kirgüzülgendin kéyin sayahetchilerning xususiy wiza iltimas qilishigha xatime bérilidiken.
Igilinishiche sayahet qilish meqsette xitayni ziyaret qilmaqchi bolghan kishilerning sayahet wiza iltimasliri qobul qilinmaydiken. Emma ömek bolup sayahetke baridighanlarning iltimasi ömek halette qobul qilinidiken. Lékin, ömek wizasi üchün iltimas qilidighan sayahet shirketliri xitay da'iriliri teripidin testiqlan'ghan we kélishim tüzülgen shirketler bolushi shert iken.
Xewerde bildürüshiche, xitay da'irilirining bu uqturushi 2016-yili 2-ayning 15-künidin étibaren küchke ige iken.
Undaqta néme üchün xitay türkiye puqralirining shexsiy sayahet qilishigha cheklime qoyushi mumkin? köpinche döletler öz dölitige chet'ellik sayahetchilerning köplep kélishi üchün her xil teshwiqat pa'aliyetliri qiliwatqan bir peytte néme üchün xitay türklerning sayahet qilishini qiyinlashturidu? bu mesililerde türkiyediki bir qisim Uyghurlar arisida türlük inkaslar peyda bolmaqta. Türkiyede yashawatqan Uyghur ziyaliyliridin abduréshit abdulhemit we mirkamil qeshqerli ependiler özlirining bu mesile heqqidiki qarashlirini otturigha qoydi.
Uyghur ziyaliysi abduréshit ependi xitayning türkiye puqralirigha wiza bérishni qiyinlashturushning birdin bir sewebining asasliqi bixeterlikni közde tutqan bolushi éhtimalliqini bildürdi.
Xitayning enqerede turushluq bash elchilikining resmiy tor sehipisining 2015-yili 12-ayning 22-künidiki uqturushida, xitay puqraliri türkiyege sayahet qilishtin agahlandurulghan idi. 2015-Yili 7-ayda türkiyede on minglighan kishi kochilargha chiqip Uyghurlargha roza tutushni chekligen xitaygha qarshi naraziliq namayishi élip barghan idi. Buninggha qarita xitay tashqi ishlar ministirliqi bayanat élan qilip, türkiyede xitayni nishan qilghan pa'aliyetler we namayishlar élip bérilghanliqini we xitay sayahetchilerning hujumgha uchrighanliqini bildürüp, xitay puqralirini türkiyege sayahet qilishtin agahlandurghan idi.
Uyghur ziyaliysi azatjan bughra xitayning bu qararining soda-iqtisadiy menpe'etlerge qarighanda, siyasiy nuqtini asasiy orun'gha qoyghanliqini körsitidighanliqini bildürdi.
Türkiye da'irilirining resmiy statistikiliq melumatla'irigha qarighanda, yéqinqi yillardin buyan türkiye bilen xitay arisidiki sayahet ishliri téz yaxshilinip, türkiyege kelgen xitay sayahetchilerning sani 2015-yili 10 ay ichide aldinqi yildikige sélishturghanda 67.67% Ashqan bolup 282 ming 872 kishige yetken iken.