Türkiye tashqi ishlar ministirliqi xitayni Uyghurlarning heq-hoquqlirini kapaletke ige qilishqa chaqirdi

28-Iyul küni yekende yüz bergen weqe heqqidiki uchurlar xelq'aragha tarqalghandin kéyin türkiyening enqere we istanbul shehiridiki ammiwi teshkilatlar xitay elchixanisi we konsulxanisi aldida namayish qilip xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan siyasitini eyiblidi.

Arqidin 8-ayning 3-küni türkiye tashqi ishlar ministirliqi bayanat élan qilip, yeken weqesige oxshash weqelerning otturigha chiqishigha seweb bolghan amillarning yoqitilishini, Uyghurlarning medeniy we diniy erkinlikinimu öz ichige alghan pütün heq- hoquqlirining kapaletke ige qilinishini telep qilghan.

Türkiye tashqi ishlar ministirliqi élan qilghan bayanatta mundaq déyilgen: “Xitay xelq jumhuriyitining shinjang Uyghur aptonom rayonida 28-iyulda meydan'gha kelgen weqede köp sanda kishining ölgenliki we yaridar bolghanliqi toghrisidiki qayghuluq xewerdin waqip bolduq. Ölgen kishilerning sani toghrisida oxshimighan xewerler kelmekte. Emma ölgen we yaridar bolghan kishilerning köpining Uyghur ikenliki éniq boldi. Türkiyediki Uyghur qérindashlirimiz uruq-tughqanliridin xewer alalmighanliqini éytmaqta. Bu sewebtin xitay xelq jumhuriyitining bu heqte adilliq bilen tekshürüsh élip bérishini, weqening heqiqiy sewebi toghrisida tepsiliy tekshürüsh élip bérishini, bu weqeni chiqarghan kishilerning kim bolushidin qet'iynezer uni éniqlap chiqishini kütmektimiz. Rayonda tinchliq we muqimliqning berpa qilinishini, bu xil weqelerning bundin kéyin ikkinchi meydan'gha kelmeslikini ümid qilimiz shundaqla bu weqening otturigha chiqishigha seweb bolghan amillarning yoqitilishini, Uyghurlarning medeniy we diniy erkinlikinimu öz ichige alghan pütün heq - hoquqlirining kapaletke ige qilinishini kütmektimiz.”

Biz bu heqte köz qarishini igilesh üchün türkiye istratégiyilik chüshenche instituti mutexessisi doktor erkin ekrem bilen söhbet élip barduq.

Doktor erkin ekrem ependi türkiye tashqi ishlar ministirliqining yeken weqesi toghrisida bergen bayanatining diplomatiyelik til bilen teyyarlan'ghan bayanat ikenlikini, burunqi bayanatlargha asaslan'ghanda küchlük ikenlikini bayan qildi. U, Uyghur élining weziyitining éghir ikenlikini, bundaq bir weziyette, chet'eldiki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining mesilini özliri pa'aliyet élip bériwatqan döletlerning kün tertipige élip kélish üchün tirishishi kéreklikini bayan qildi.

Tepsilatini yuqiridiki awaz ulinishidin anglighaysiz.