Türkiyediki eng chong ammiwi teshkilat rehbiri: “Sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini küchlendürüsh shert”

450 Ming ezasi bar türkiye kadirlar uyushmisi re'isi fahrettin yoqush ependi ziyaritimizni qobul qilip, “Sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini küchlendürüsh shert” dédi.

Démokratiye bilen bashquruluwatqan döletlerde ammiwi teshkilatlarning roli nahayiti zor. Oxshimaydighan kesip, oxshimaydighan sahe we oxshimaydighan siyasiy köz qarashtiki kishiler öz menpe'itini qoghdash, heq we hoquqlirini kapaletke ige qilish üchün ammiwi teshkilatlar arqiliq hökümetning siyasitige tesir körsitidu. Bu teshkilatlar öz sahesidiki yaki dölitidiki mesililerge köngül bölgendin sirt, dunya mesililirigimu köngül bölidu. Her xil yollar arqiliq mesililerni dunya jama'etchilikige anglitishqa tirishidu. Undaqta sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining wezipisi néme? türkiyening 450 ming ezasi bar türkiye kadirlar uyushmisi re'isi fahrettin yoqush ependi türkiyede sherqiy türkistan dewasini küchlendürüsh üchün sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini küchlendürüshning shert ikenlikini bayan qildi:
‏- Birinchisi, türkiyede köp sanda sherqiy türkistandin kelgen qérindashlirimiz bar. Ularning istanbul, enqere we qeyseri qatarliq sheherlerde bir qanche teshkilatimu bar. Bu teshkilatlarni küchlendürüsh kérek. Türkiyege sherqiy türkistandin kelgen qérindashlirimiz qurghan teshkilatlar bek muhim. Bularni küchlendürgendin kéyin, bular arqiliq türk ammiwi teshkilatlarni heriketke keltürüsh asan bolidu. Oxshimaydighan ammiwi teshkilatlarning qurulush meqsitimu oxshimaydu. Türkiye kadirlar uyushmisining qurulush meqsiti dölet idariside ishlewatqan kadirlarning heq we hoquqini qoghdash, ular üchün xizmet qilish. Elwette türk milliti bilen munasiwetlik pütün mesililerge köngül bölimiz. Emma men sherqiy türkistan mesilisini etrapliq közitelmeslikim mumkin. Emma sherqiy türkistan teshkilatliri izchil halda sherqiy türkistan weziyitini közitip doklat teyyarlap türk ammiwi teshkilatlirigha yetküzüp tursa, bizmu türk we dunya jama'etchilikige we hökümitimizge anglitimiz.

Türkiye kadirlar uyushmisi mu'awin re'isi fahrettin yoqush ependi, eger sherqiy türkistan ammiwi teshkilatliri küchlinip, heriketlense, bashqilarnimu heriketlendüridighanliqini, türk jumhuriyetlirini heriketlendüridighanliqini bayan qilip mundaq dédi:
‏- Türkiy milletler hemkarliq birlikining ichide sherqiy türkistan, qazaqistan, séyprus we tatar teshkilatliri, weqipler we jem'iyetler bar. Bizning bu birlikni qurushimizdiki meqset türk dunyasidiki mesililerge qarita birlikte heriket élip bérish, türk dunyasining mesililirini türk dunyasigha anglitish. Hazir sherqiy türkistan mesilisi türk dunyasining eng muhim mesilisige aylandi. Epsuski sherqiy türkistan teshkilatliri küchlük bolalmidi, sherqiy türkistan dewasini türk jama'etchilikige anglitishta mesile bar. Bashqiche qilip éytqanda sherqiy türkistan mesilisini yaxshi anglitalmaywatidu. Shunga türkiyediki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini küchlendürüsh shert dep oylaymen.

U, qérindash Uyghurlarning dewasining özliriningmu milliy dewasi ikenlikini, bundin kéyinmu qollashni dawam qilidighanliqini bayan qilip mundaq dédi:
- Sherqiy türkistan dewasi heqiqeten türk millitining qanighan yarisi. Epsuski, türkiyening küchlük, tesirlik dölet bolalmasliqining derdini Uyghur qérindashlirimizmu tartiwatidu. Xitay bolsa iqtisadiy tesiri küchlük, birleshken döletler teshkilatida ret qilish hoquqigha ige bir dölet. Emma xelq'ara munasiwetlerde döletlerning milliy menpe'eti birinchi orunda turidu. Uyghur dewasigha pütün islam döletliri we gherb döletliri ige chiqishi kérek idi. Epsuski, bu döletler yéterlik derijide ige chiqmaywatidu. Emma, biz türkiyede 450 ming ezasi bar eng chong ammiwi teshkilat bolush süpitimiz bilen sherqiy türkistan dewasi üchün bundin kéyinmu qolimizdin kelgenni qilimiz.

Biz uzun yil sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirida wezipe ötigen sherqiy türkistan wexpining sabiq bashliqi hamit göktürk ependi türkiyediki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining küchlinelmeslikidiki eng muhimining tarixtin sawaq almasliq ikenlikini éytti.

Hamit göktürk ependi türkiyediki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini küchlendürüshning yolliri bolsa, pikir we mepkure birlikini emelge ashurush arqiliq emeliylishidighanliqini éytti.