Уйғур районида роза һейт тәһдит вә тәқиб билән башланған

Яңхаң мәсчитигә һейт намизи үчүн топланған җамаәт алди билән байрақ чиқиришқа қатнаштурулған. 2017-Йили 26-июн, үрүмчи.

Уйғур районида бу йиллиқ роза һейт йиллардикидинму кәң-көләмлик тәқиб ичидә башланғанға болса, һейт намизиму қаттиқ назарәт астида оқулған. Һәтта бәзи мәсчитләрдә һәр 6 намазханға бирдин назарәтчи тоғра кәлгәнлики мәлум.

Бирәйләнниң дейишичә дөләт кадирлири һейт намизиға қатнишиш әмәс, қатнишишни ойлашқиму җүрәт қилалмиған.

Рамизан ейини иккийүзлимиликкә қарши күрәш долқуни, хитай һакимийитигә қарита садақәтмәнлик қәсәмяд йиғинлири билән вәһимилик өткүзгән уйғур җәмийити һейт намизиниму күчлүк тәқиб вә назарәт астида башлиған.

Шинҗаң телевизийә истансиниң хәвәр қилишичә, үрүмчидә яңхаң мәсчитигә топланған җамаәт алди билән Байрақ чиқиришқа қатнаштурулған. Мәсчиттә әрзан оқулуштин аввал хитайниң дөләт шеири оқулған. Һейт намизида имам һейт хутбиси сөзләштин аввал “җуңгочә йолда меңиш вә җуңгочә роһни җари қилдуруш” дегән темида сиясий лексийә сөзлигән.

Аңлиғучилиримизниң инкас қилишичә, уйғур районида оқулған һейт намазлири мусулман бир қовмниң диний вә миллий мурасими шәклидин компартийәниң сиясий тәшвиқат соруниға айландурулушқа тиришилған вә бәлгилик дәриҗидә әмәлийләшкән. Шинҗаң телевизийәси хәвиридики баянларму буни дәлиллимәктә.

Радиомизға кәлгән инкаста, уйғур районида бу йиллиқ роза һейтта һейт намизиға кәлгәнләр саниниң йиллардикидин зор дәриҗидә аз икәнлики йезилған шинҗаң телевизийәсиниң төвәндики баянлириму бу әһвални дәлиллимәктә.

Хәвәрдә дейилишичә, нәччә миң киши сиғидиған, һәтта мәсчиткә сиғмиған җамаәт кочиларни лиқ игиләйдиған яңхаң мәсчитидики һейт намизиға бу йил пәқәт 200 чә киши қатнашқан.

Мухбиримизниң қәшқәр йеңишәһәрдин игилишичә, япчан базиридики 1500 дин артуқ нопусқа игә бир кәнттин, пәқәт 141 киши намазға қатнашқан. Намазханлар мәсчит башқуруш һәйити, сақчи хадимлири вә кәнт кадирлири болуп аз дегәндә 21 киши тәрипидин мәсчит ичи-сиртидин назарәт қилинған.

Инкасларда дейилишичә, бу йиллиқ һейт намизиниң буруқтумлуқ ичидә давам қилишиға уйғур ишчи-хизмәтчиләрниң сиясий җәһәттин хаталишип қелиш әндишиси, йеза-кәнт аһалилири ичидә көп санда кишиләрниң тәрбийиләш мәркизи, қамақхана вә түрмиләрдә болуши, ишчи-хизмәтчи вә оқуғучиларниң һейт намизидин қәтий чәклиниши сәвәб болған.

Бу һәқтә тәсират баян қилған бир кечилик бихәтәрлик нөвәтчи хадими, бу ай бу күнләрдә уйғур җәмийитидики дөләт кадирлириниң һейт намизиға бериш әмәс, беришни ойлашқиму җүрәт қилалмайдиғанлиқини ейтти.

Униң дейишичә, уйғур кадирларниң һейт намизиға баралмаслиқ вәзийити шәкилләнгини 4, 5 йилчә болған, бу йеқинқи икки йилда рәсмийләшкән, пүтүн уйғур кадирлар мәсчиткә бериш әмәс, мәсчитни беқиш үчүн партийә -һөкүмәт органлиридин буйруқ күтидиған болған.

Инкасларда дейилишичә, уйғурларниң топлишип һейтлайдиған нәччә йүз йиллиқ адитиму, бу йиллиқ һейт җәрянида ипадисини көрситәлмигән. Буниңғиму уйғур райониниң нөвәттики сиясий вәзийити, йәни тәһдит вә тәқибләшләр сәвәб болған.