Uyghur rayonida roza héyt tehdit we teqib bilen bashlan'ghan

Yangxang meschitige héyt namizi üchün toplan'ghan jama'et aldi bilen bayraq chiqirishqa qatnashturulghan. 2017-Yili 26-iyun, ürümchi.

Uyghur rayonida bu yilliq roza héyt yillardikidinmu keng-kölemlik teqib ichide bashlan'ghan'gha bolsa, héyt namizimu qattiq nazaret astida oqulghan. Hetta bezi meschitlerde her 6 namazxan'gha birdin nazaretchi toghra kelgenliki melum.

Bireylenning déyishiche dölet kadirliri héyt namizigha qatnishish emes, qatnishishni oylashqimu jür'et qilalmighan.

Ramizan éyini ikkiyüzlimilikke qarshi küresh dolquni, xitay hakimiyitige qarita sadaqetmenlik qesemyad yighinliri bilen wehimilik ötküzgen Uyghur jem'iyiti héyt namizinimu küchlük teqib we nazaret astida bashlighan.

Shinjang téléwiziye istansining xewer qilishiche, ürümchide yangxang meschitige toplan'ghan jama'et aldi bilen Bayraq chiqirishqa qatnashturulghan. Meschitte erzan oqulushtin awwal xitayning dölet shé'iri oqulghan. Héyt namizida imam héyt xutbisi sözleshtin awwal “Junggoche yolda méngish we junggoche rohni jari qildurush” dégen témida siyasiy léksiye sözligen.

Anglighuchilirimizning inkas qilishiche, Uyghur rayonida oqulghan héyt namazliri musulman bir qowmning diniy we milliy murasimi sheklidin kompartiyening siyasiy teshwiqat sorunigha aylandurulushqa tirishilghan we belgilik derijide emeliyleshken. Shinjang téléwiziyesi xewiridiki bayanlarmu buni delillimekte.

Radi'omizgha kelgen inkasta, Uyghur rayonida bu yilliq roza héytta héyt namizigha kelgenler sanining yillardikidin zor derijide az ikenliki yézilghan shinjang téléwiziyesining töwendiki bayanlirimu bu ehwalni delillimekte.

Xewerde déyilishiche, nechche ming kishi sighidighan, hetta meschitke sighmighan jama'et kochilarni liq igileydighan yangxang meschitidiki héyt namizigha bu yil peqet 200 che kishi qatnashqan.

Muxbirimizning qeshqer yéngisheherdin igilishiche, yapchan baziridiki 1500 din artuq nopusqa ige bir kenttin, peqet 141 kishi namazgha qatnashqan. Namazxanlar meschit bashqurush hey'iti, saqchi xadimliri we kent kadirliri bolup az dégende 21 kishi teripidin meschit ichi-sirtidin nazaret qilin'ghan.

Inkaslarda déyilishiche, bu yilliq héyt namizining buruqtumluq ichide dawam qilishigha Uyghur ishchi-xizmetchilerning siyasiy jehettin xataliship qélish endishisi, yéza-kent ahaliliri ichide köp sanda kishilerning terbiyilesh merkizi, qamaqxana we türmilerde bolushi, ishchi-xizmetchi we oqughuchilarning héyt namizidin qet'iy cheklinishi seweb bolghan.

Bu heqte tesirat bayan qilghan bir kéchilik bixeterlik nöwetchi xadimi, bu ay bu künlerde Uyghur jem'iyitidiki dölet kadirlirining héyt namizigha bérish emes, bérishni oylashqimu jür'et qilalmaydighanliqini éytti.

Uning déyishiche, Uyghur kadirlarning héyt namizigha baralmasliq weziyiti shekillen'gini 4, 5 yilche bolghan, bu yéqinqi ikki yilda resmiyleshken, pütün Uyghur kadirlar meschitke bérish emes, meschitni béqish üchün partiye -hökümet organliridin buyruq kütidighan bolghan.

Inkaslarda déyilishiche, Uyghurlarning topliship héytlaydighan nechche yüz yilliq aditimu, bu yilliq héyt jeryanida ipadisini körsitelmigen. Buningghimu Uyghur rayonining nöwettiki siyasiy weziyiti, yeni tehdit we teqibleshler seweb bolghan.