Yaponiye erkin démokratiye partiyesining yilliq omumiy yighinigha Uyghurlarmu qatnashti

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut ependi yaponiye erkin démokratlar partiyesining 84-nöwetlik yilliq omumiy yighinida. 2017-Yili 5-mart, tokyo

5-Mart yaponiyening merkizi tokyodiki prinis méhmanxanida chaqirilghan hakimiyet béshidiki siyasiy partiyelerdin biri bolghan yaponiye erkin démokratlar partiyesining 84-nöwetlik yilliq omumiy yighinigha yaponiyede pa'aliyet élip bériwatqan Uyghur kishilik hoquq teshkilatliridin yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut alahide méhman süpitide teklip qilinip qatnashqan.

Yighin shu küni etigen sa'et ondin on ikkige qeder dawamlashqan bolup, yighin'gha yaponiyediki nopuzluq siyasiy partiyelerning wekilliri shundaqla tokyoda turushluq bir qisim chet'el elchixanilirining wekillirimu qatnashqan.

84-Nöwetlik yaponiye erkin démokratlar partiyesining yilliq omumiy yighinigha qatnashqan yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi ilham mahmut yighindin kéyin téléfon ziyaritimizni qobul qilip özining bu qétimqi yighin'gha qatnashqanliqidin tolimu memnun bolghanliqini bildürüsh bilen birge, mezkur partiyening nizamnamisige tüzitish kirgüzüp bezi bir qararlarni maqullighanliqini ilgiri sürdi.

Tokyoda chaqirilghan yaponiye erkin démokratlar partiyesining yighinigha qatnashqan ilham mahmutning bildürüshiche, u, yighin jeryanida mezkur partiyening hakimiyet béshida wezipe ötewatqan bir qisim dölet emeldarliridin iqtisad ministiri aso taro qatarliqlar bilen uchriship ular bilen Uyghur mesilisi toghrisida söhbetlerde bolghan.

Ilham mahmutning éytishiche, erkin démokratlar partiyesining bu qétimqi yilliq omumiy yighinida, bash wezir shinzo abé söz qilip, özining nöwette yaponiyening qoshna döletler bilen bolghan aral majiralirini tinchliq bilen bir terep qilishqa her jehettin teyyarliq qilip qoyghanliqini eskertish bilen birge, özining yéqinda yolgha qoymaqchi bolghan yaponiye asasiy qanunigha tüzitish kirgüzüsh layihe islahatini dawamliq élip baridighanliqini shundaqla ilgiriki siyasiy partiyeler hel qilalmighan türlük mesililerni bir terep qilishqa tirishidighanliqini bildürgen bolsimu, biraq shinzo abé xitay bilen bolghan diplomatik munasiwetlerni jümlidin ikki dölet arisidiki téxiche hel qilinmighan sénkaku arili mesilisini yighinda tilgha almighan.

Shinzo abé yighinda yene, yaponiyening qoshna döletler bilen bolghan dostluq munasiwitini kücheytip yaponiyening dunya tinchliqi üchün töhpe qoshidighanliqini qeyt qilghan,

Yaponiye metbu'atliridin “Asahi shinbun”, “Yomi'uri shinbun” qatarliq gézitler 6-mart küni mezkur yighin heqqide tepsiliy xewerler bergen bolup, uningda yaponiye erkin démokratlar partiyesining partiye nizamnamisige tüzitish kirgüzgenlikini mezkur partiyening tarixidiki zor siyasiy burulush dep baha bergen.

Yaponiyediki milletchilerge wekillik qilidighan “Sankin shinbun” gézitide bolsa erkin démokratlar partiyesining bu qétimqi yighinigha yuqiri baha bérip, bash wezir shinzo abéning asasiy qanun'gha özgertish kirgüzüp uni baldurraq yolgha qoyushini ümid qilidighanliqini we shundaqla shinzo abéning hakimiyet béshida dawamliq wezipe ötüshini alqishlaydighanliqini eskertken.

Yaponiyediki xitay mesililiri közetküchiliridin qanunshunas yamagajoning qarishiche, shinzo abé bashchiliqidiki yaponiye erkin démokratlar partiyesining hakimiyet béshida wezipe ötüshi xitayni izchil halda bi'aram qilip kéliwatqan mesile bolup, xitay yaponiye erkin démokratlar partiyesini yapon milletchiliridin terkib tapqan, xitay kompartiyesige qarshi bolghan yaponiyediki küchlük siyasiy partiyelerdin biri dep hésablaydiken.

Yaponiyediki Uyghur siyasiy mesililiri tetqiqatchilirining neziride bolsa, shinzo abéning dawamliq halda wezipide bolushi, yaponiyede élip bériliwatqan Uyghur, tibet kishilik hoquq mesililiri üchün tolimu paydiliq bolup, yaponiye xitay bilen bolghan uchrishishlirida Uyghur, tibet kishilik hoquq mesililirini otturigha qoyup xitayni eyiblep kéliwatqan döletlerdin biri dep qarilidiken.

Melum bolushiche, 2012-yili 5-ayda yaponiye parlaménti Uyghur dostluq guruppisi yaponiye erkin démokratlar partiyesining teshebbusi we bash wezir shinzo abéning qollishi bilen qurulghan bolup, erkin démokratlar partiyesi yaponiyede izchil halda Uyghur mesilisige köngül bölüp kéliwatqan yaponiyediki siyasiy partiyelerdin biridur.

Yuqiriqi awaz ulinishidin tepsilatini anglang.