Yeken weqesining bir qisim sirliri échildi (3)
2014.10.09
Weqede hakim exet sayit oq chiqarmasliqni teshebbus qilghan.
Yeken weqesidin bir yérim ay ötkende, yeken nahiyisi we élishqu bazirining muhim emeldarlirigha memuri jaza bérilgen yeni birqismi wezipisidin élip tashlan'ghan, birqismigha agahlandurush bérilgen idi, emma bu heqtiki xewerde bu jazaning ulargha néme üchün bérilgenliki tilgha élinmighan idi. Weqede ölgen yéza bashliqining ayali atigülning bayan qilishiche, weqe yüz bergen küni oq chiqirish -chiqarmasliq mesiliside, yekenning partkom sékrétari xé limén bilen hakim exet sayit otturisida ixtilap kélip chiqqan, hakim oq chiqarmanglar dep buyruq bergen, partkom sékrétari xé limén bilen siyasiy-qanun sékrétari chén chyang qattiq basturushni buyrughan. Yene atigülning bayan qilishiche, exet sayit weqede oq chiqarmasliqni teshebbus qilghanliqi üchün weqedin kéyin emeldarlar jazalan'ghanda, uninggha yénik jaza bérilgen. Emma exet sayitning oq chiqarmasliq teshebbusining weqedin kéyin da'iriler teripidin rastinila toghra dep qaralghan yaki qaralmighanliqi heqqide hazirche éniq pakitlar mewjut emes.
Hörmetlik radi'o anglighuchilar, tengritagh torining 23-séntebir xewiride bayan qilinishiche, Uyghur aptonom rayonluq partkom 28-iyul yeken weqesi seweblik, yekendiki emeldarlardin partkom sékrétari xé limin, hakim exet sayit, siyasiy qanun sékrétari chén chyang, jama'et xewpsizlik idarisi bashliqi xu bing qatarliq 10 nechche kishige éghir we yénik derijide memuri jaza bergen idi. Weqede ölgen yéza bashliqi ghulam toxtining ayalining bayan qilishiche, da'iriler hakim exet sayitni jazalashta, uning oq chiqarmasliq teshebbusigha ijabiy mu'amile qilghan.
Atigül : anglashlargha qarighanda, shu küni u, labada “Atmanglar, atmangla” dep qayta-qayta towlaptu؛ shunga nahiye rehberlirige jaza bergende, exet hakimgha peqetla agahlandurush jazasi bérip wezipisini saqlap qaptu.
Muxbir: démek, u oq chiqarmanglar dégini üchün, yenggil jaza bériliptimu?
Atigül: shu, xa liming (xé limén), chén chang, gong'enjüning bashliqi xu bing dégenlerni wezipisidin élip tashlap, exet hakimni saqlap qaptu.
Muxbir: exet hakim “Atmanglar” dégen chaghda, ularning arisida özimizning ikki adimi bar atmanglar, deptimu yaki bular öz xelqimiz, puqralargha oq chiqirishqa bolmaydu, atmanglar deptimu?
Atigül: uni bek bilip ketmidim, öyge kélip-kétiwatqanlardin anglighinim, jang chünshyen tekshürüshke kelgende, hemme déhqanlar exet hakimning “Oq chiqarmanglar” dep towlighinigha guwahliq bériptu.
Eger, yuqirida déyilgendek, exet hakim oq chiqarmanglar dégenliki üchün yenggil jazalan'ghan bolsa, yekende yüz bergen qanliq qirghinchiliqni xitay hökümiti yeng ichide étirap qilghan we jawabkarlarni qismen bolsimu sürüshte qilghan bolidu. Emma tengritagh torining yekendiki emeldarlarni jazalighanliqi heqqidiki xewiride, jazaning néme üchün bérilgenliki tilgha élinmighan؛ peqet xewerning axirida élishqu bazirigha yéngidin bazar bashliqliqigha namzat qilip békitilgen sabiq xelq qurultiyi mudiri roziniyaz hüseyinning weqedin aldin melumat bergenliki we halqiliq peytte kökrek kérip otturigha chiqqanliqi medhiyilen'gen.
Buningdin qarighanda, yekende jazalan'ghan emeldarlarning, weqede qattiq qol bolghanliqi üchün emes, belki yumshaqqol bolghanliqi üchün jazalan'ghanliqi melum, bu nuqtidin qarighanda, hakim exet sayitning mezkur teshebbusi, uning jazalinishida yenggillitish emes, belki éghirlitish rolini oynighan bolushi mumkin؛ uning üstige exet hakimning oq chiqarmasliqni teshebbus qilghanda, qaysi meydanda turup dégenliki, yeni görüdiki ikki emeldarning bixeterlikini közde tutqan yaki Uyghurlarning hayati bixeterlikini közde tutqanliqi hazirche melum emes.