Abduréhim qari: “Yérimni tartiwalghanlarni wang léchwenning ademliri deydu, wang léchwen Uyghurlargha öchmish!...”

Muxbirimiz qutlan
2014.01.21
Share on WhatsApp
Share on WhatsApp
cheqiliwatqan-Uyghur-qoro-jay-oy.JPG Öy-bisatlirinimu élishqa ülgürtelmey mejburiy chéqiliwatqan yamaliq téghi rayonidiki Uyghurlarning qoru-jayliri. 2012-Yil, ürümchi.
RFA/Qutlan

82 Yashqa kirgen abduréhim qari aka ürümchide ushshaq tijaret bilen jan béqiwatqan qizining öyide turup radi'omiz ziyaritini qobul qildi. Qériliq yétip quliqining anglash iqtidari töwenlep ketken bu boway axirqi nepisi qalghuche naheq tartiwélin'ghan öy-jayliri üchün erz qilishni toxtatmaydighanliqini bildürdi.

Abduréhim aka atush sheher ichidiki mejburiy tartiwélin'ghan öy jayliri heqqide toxtilip munularni bildürdi: “Méning 3 mo 4 pung kélidighan qoru-jayim atush sheherlik ot öchürüsh idarisining qiypash uduligha toghra kéletti. Yeni pamir yoli 40-nomurluq qoru idi. 2004-Yili xitay shirketlirining közi méning qoru-jayimgha chüshüptu. Shuning bilen méning yer dewa ishim bashlandi.”

U yene mundaq dédi: “Xitay shirkiti atushtiki hökümet orunliri bilen birliship méning qoru-jayimni élish üchün her xil bésimlarni ishletti. Ular manga, 120 ming yüen pul bérish bilen bir waqitta yene binadin ikki yürüsh öy we sheher sirtidin 5 mo yer bérimiz, bir balangni ishtatliq xizmetke orunlashturimiz, dep wede berdi. Arqidinla kéchide kélip aldap yürüp qeghezge qol qoyduruwaldi. Shundin kéyin 120 ming ywendin bashqa qoshumche bérimiz dégen wedilirining héchqaysisini bermidi. Men bu pulni élishni ret qildim.”

“Shuning bilen men atush we ürümchidiki her derijilik sotlargha erz qildim. Ürümchidiki aliy sot qarar chiqirip öy-mülük shirkitining qoru-jayimni mejburiy tartiwélishining qanunsiz ikenliki heqqidiki hökümni élan qildi. Halbuki, bu hökümge xitay shirkitimu, atushtiki hökümet orunlirimu perwa qilmidi.”

Abduréhim qari aka yene munularni bildürdi: “Ötken yili 8-ayning 20-küni atushning yer bashqurush idarisi nechche yüzligen saqchilar bilen yopurulup kélip, men bilen birge qalghan ikki a'ile Uyghurning qoru-jaylirini traktor bilen türtüp örüshke bashlidi. Biz qarshiliq körsettuq. Saqchilar ablet hesen we bashqa qarshiliq qilghuchilarni urup tutti we saqchixanigha qamighili élip ketti. Men qéri jénimni tikip qoru-jayimdin bir qedem ayrilmidim. Bir xitay saqchi méni bekmu qattiq urdi. Tayaq zerbisidin hoshumdin kétiptimen. Hoshumgha kélip yene qarshiliq qilsam yene urdi, küchüm yetmigende tillidim…”

“Bu yil men 82 yashqa kirdim. 5 Balam bar, newrilirimni qoshup hésablisam jem'iy 17 jan kishimiz. Atushtiki qoru-jayimizni tartiwalghandin kéyin pütün a'ile boyiche xaniweyran bolup kettuq. Balilirim ürümchide ushshaq élim-sétim bilen kün kechüridu. Biz momay-boway balilirimizning öyide nöwetliship turimiz. Bekmu qiyin kün'ge qalduq….”

Abduréhim qari aka axirida munularni tekitlidi: “Men héch bilmidim, adalet, qanun dégenler nege ketti? bizning qoru-jayimizni tartiwélip ornigha bina séliwatqanlarni wang léchwenning ademliri dep anglidim. Wang léchwen Uyghurlargha öchmish… men xitaylar bizning qoru-jayning ornigha séliwatqan binani resimge tartiwaldim, emdi birinchi qewiti pütüptu. Özümning eslidiki qoru-jaylirimning yer-xéti we bashqa barliq resmiyetliri shundaqla resimlirimu qolumda bar. Amal qilalisam silerge ewetip bérimen.”

“Men mushu yéshimghiche bu dewadin waz kechmey keldim. Bundin kéyinmu hergiz waz kechmeymen! yer-zémin bayliqi idarisidiki bir Uyghur bala manga medet bérip bel qoyuwetmeslikimni éytti. Ete yene aliy sotqa kirimen. Béyjinggha bérishnimu oylishiwatimen.”

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.