Kent sékrétari: süydüngde 40-50 che terbiyelesh mektipi bar idi, hazir aran ikkisi bar

Xitay da'iriliri lagérlarning yeni “Kespiy terbiyelesh mektepliri” ning taqilip bolghanliqini élan qilghini 5 yildin ashqan bolsimu, oxshash namdiki mekteplerning hélihem barliqi izchil ashkarilinip turuwatqan yip uchi we pakitlardin melum bolmaqta. Muxbirimizning bir yip uchigha asasen éniqlashlirida, ili oblastning qorghas nahiyesidiki süydüng baziri we uning etrapida ilgiri 40-50 che lagér barliqi, nöwette bulardin az dégende ikkisining dawamliq halda mangduruluwatqanliqi delillendi. Töwende muxbirimiz shöhret hoshurning bu heqte teyyarlighan pirogrammisi diqqitinglarda bolidu.

 Xitay da'iriliri Uyghur élidiki lagérlarni 2018 ‏-yilining axirigha kelgende türmige özgertish arqiliq xelq'ara jama'et pikrining bésimidin qutulushning yolini tutqanidi. Mana mushu qoghdinish métodi boyiche, Uyghur aptonom rayonining sabiq re'isi shöhret zakir, rayondiki “Kespiy terbiyelesh mektepliri” ning taqalghanliqi we u yerdiki “Oqughuchilar” ning mektep püttürüp bolghanliqini béyjingdiki mexsus bir axbarat yighinida élan qilghanidi. Yéqinda “Tik-tok” qa chiqqan bir élanda, sétilidighan bir öyning orni teswirlinip, u öyning etrapida bir terbiyelesh mektipi barliqi mundaq tilgha élin'ghan: “Mana bu süydüng roshenbaghdiki öy, may iskilat terepte, yénida terbiyelesh mektipi bar…”

 Biz bu yip uchigha asasen süydüngning roshenbagh kentidiki bir kent sékrétarigha téléfon qilduq. Özining péshqedem partiye ezasi ikenlikini iptixar bilen tilgha alghan bu sékrétar, süydüngde ilgiri 40-50 che orunda lagér barliqini tilgha élip, bulardin hazir az dégende ikkisining dawamliq mangduruluwatqanliqini ashkarilidi. Uning déyishiche, bu ikkisidin biri ili-ürümchi yoli yaqisidiki qorghas süydüng bazirigha tunji kirish éghizi bolghan, yerlik ahaliler teripidin may iskilati dep atilidighan jayda iken. Mezkur lagér kanadaliq lagér tetqiqatchisi shawn jang teripidin sün'iy hemrah resimliri arqiliq eng deslep bayqalghan lagérlardin we qorghasta eng deslep qurulghanliqi melum bolghan lagér idi.

Déyilishiche, yene bir lagér süydüngning yéngi'awat mehellisige jaylashqan. Melum bolushiche bu mehellimu ili-ürümchi yolining yaqisidiki süydüngge ikkinchi kirish éghizigha toghra kélidighan bolup, uning etrapida ashliq sang qatarliq yerlik ahalilerge tonush qurulushlar bar iken. Bu lagér shu jaydiki bir mal bazirining ornigha sélin'ghaniken.

Mezkur sékrétar yene bu ikki lagérda nöwette, özi bilen bir mehellilik ahalilerdin, kérim haji qatarliq kishilerning hélihem “Terbiye” liniwatqanliqini tilgha alidu.

Ötken yilning bash we otturiliridiki éniqlashlirimizda korlaning kona bazar, maralbéshining bazar ichide lagérlarning yeni “Kespiy terbiyelesh mektepliri” ning mewjutluqi yerlik wezipidarlar teripidin delillen'genidi. Muhajirettiki Uyghur közetküchiler, xitayning lagérlarni türmige aylandurush arqiliq qanunsiz tutqunni körünüshte qanunluq tutqun'gha aylandurghanliqi we mushu yol bilen xelq'ara organlarning lagérlar heqqidiki tenqid we tekshürüsh teleplirini tosushqa urun'ghanliqini ilgiri süridu, shundaqla, bir qisim namelum qulayliqlar sewebidin az sandiki lagérlarni yene eslidiki nami boyiche mangduruwatqanliqini perez qilishidu.