Японийидики ядро електр истансиси қазаси уйғур мутәхәссислириниң диққәт-нәзирини йәнә бир қетим хитайниң лопнурда елип барған ядро синақлириниң қалдуқ тәсиргә мәркәзләштүрди

Йеқинда америкиниң мариланд штатидики бир муһит көзитиш оргини һава тәркибидики радиоактип зәрричиләрниң туюқсиз көпийип, нормал әһвалдин ешип кәткәнликини байқиған иди.
Мухбиримиз әркин
2011.04.06
yapon-yer-tewresh-yadro-305.jpg Кишиләр газ маскиси тақап токйо ядро електри баш ширкитиниң алдида ядро енергийисигә қарши намайиш қилмақта. 2011-Йили 27-март.
AFP

Мәзкур көзитиш оргинидики мутәхәссисләр қайта-қайта өлчәш арқилиқ һава тәркибидики радиоактип зәрричилириниң японийидики фукушима ядро електр истансисида йүз бәргән ядро қазаси билән мунасивәтлик икәнлики, мәзкур ядро електр истансисидин чиққан ядро зәрричилириниң һава еқимида сүрүлүп, мариланд штатиға қәдәр йетип кәлгәнликини байқиған. Тәтқиқатчилар, һава тәркибидики радиоактип зәрричиләрниң адәм саламәтликигә зиян йәткүзүш дәриҗисидә әмәсликини билдүргән болсиму, лекин бу һадисә “балтимор қуяши” қатарлиқ мариландтики ахбарат васитилиридә кәң хәвәр қилинди.

Һалбуки мариланд штатиниң һава тәркибидики радиоактип зәрричиләрниң көпийип кетиш һадисисини байқиған киши бир уйғур. Бу һадисини байқиған абдурахман аблимит, мариланд штатиниң һавадики радиоактип һадисиләрни көзитиш орниниң мутәхәссиси. У бу мунасивәт билән радиойимизниң зияритини қобул қилип, японийидики ядро қазаси, нәччә 10 йиллар ядро чаң-тозанлириниң ичидә яшиған уйғурларда радиоактип һадисиләргә болған чүшәнчини чоңқурлаштурушниң вә лопнурдики ядро синақлириниң қалдуқ тәсири үстидә ойлинишниң қанчилик муһимлиқини намаян қилғанлиқини билдүрди.

Уйғур елидә уйғурларниң радиоактип чаң тозанларниң муһит вә җанлиқларға көрситидиған тәсирини көзитиш вә бу саһәдә тәтқиқат елип бериш имканийити асасән йоқ, дейәрлик. Шуңа мутләқ көпчилик уйғурларниң радиоактип зәрричиләрниң тарқилип, әтраптики муһит һәм җанлиқларға көрситидиған тәсири даир чүшәнчиси чәклик. Уйғурлар хитайниң лопнурдики ядро синақлири сәвәблик узун йиллар радиоактип чаң-тозанларға ичидә яшашқа мәҗбур болған болсиму, лекин юқириқи саһә һәрбий мәхпийәтлик, дәп қарилип, пүтүнләй хитай һөкүмитиниң монополийисидики саһә болуп кәлгән иди.

Лекин йеқинда йүз бәргән японийиниң фукушима ядро електр истансисидики ядро қазаси вә фукушимадин тарқалған радиоактип зәрричилири америкиниң шәрқидики мариланд штатиға қәдәр йетип келиши, бу саһәдә хизмәт қилидиған чәтәлдики бәзи уйғур мутәхәссислириниң диққәт нәзирини йәнә бир қетим лопнурдики ядро синақлириниң қалдуқ тәсиригә даир мәсилиләргә мәркәзләштүрди. Бу шәхсләрниң бири мариланд штатидики радиоактип һадисилирини байқиған Абдурахман аблимит Әпәнди. У зияритимизни қобул қилип, бу һәқтики соаллиримизға җаваб бәрди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.