Amérika - rusiye yadro qoralliri kélishimi xitaygha qandaq tesir körsitidu?
Muxbirimiz eqide
2010.01.06
2010.01.06
AFP Photo
Ruyétris agéntliqi 6 - yanwar charshenbe küni élan qilghan amérika - rusiye munasiwetliri toghrisi'idiki maqaliside ,kirimil - washin'gton munasiwetlirining, shériklik we ittipaqliq shuningdek bir - birining menpe'etlirini étibargha élish asasida riwajliniwatqanliqini körsetti.
Ikki dölet otturisi'idiki munasiwetning ilgirikige qarighanda zor özgirish yasawatqanliqini tekitligen motexessislermu, jorj bush dewride , bolupmu uning prézidéntliq wezipisini ötewatqan axiriqi aylirida qattiq yirikleshkenlikini eskertmekte.
Barak obama wezipisini tapshurup élip bir qanche heptidin kéyin, mu'awin prézidént jo baydén , gérmaniyining munix shehiride ötküzülgen xelq'araliq yighinda , moskwa bilen bolghan munasiwette burunqigha salawet qilip, hel qilishqa tégishlik mesililerde birlikte hemkarliq élip bérish yolini tutush kreklikini otturigha qoyghan bolup, közetküchiler buningdin , washin'gton - moskwa munasiwetlirining yéngi we ijabiy yönülüshke qarap yüzlen'genlikini qiyas qilishqan idi.
Amérika bixeterlik kéngishi sabiq meslihetchisi we hawa armiye générali brént skowkroftmu, ikki terep munasiwitini "tikenlik , emma tüzülüsh yoligha qarap mangghan bir muna'iswet," dep tilgha aldi.
Skowkroft yene , ikki terepning uzun yillardin buyan saqliniwatqan nachar munasiwitining nöwette choqum tüzülüshke éhtiyajliq ikenlikini bildürüp, 1991 - yili imzalan'ghan istratégiyilik qorallarni qisqartish kélishimini yéngilash üchün heriketke ötkenlikini, mezkür kélishim mudditining dékabir éyi ayaqlashqanliqini bildürdi.
Ötken yili moskwada uchrashqan obama bilen médmédéw , yadro qorallirini qisqartish kélishimi toghrisidiki omumiy shert - teleblerde kélishim hasil qilghan idi.
Emma sabiq amérika tashqi ishlar ministiri lawrénsé églaburgér , rusiyining , yadro qoralliri mesilisde amérikini izchil türde qéyin ehwalda qoyghanliqini alahide eskertish bilen birge , bu mesilini hel qilish üchün nöwette obama hökümitining bezi jehetlerde rusiyige kengchilik qilish pozitsiyisi tutuwatqanliqini ilgiri sürdi.
Amérika we rusiyining yadro qoralliri kélishimidiki her bir maddining amérika parlaménti shuningdek rus parlaménti duma teripidin inchikilik bilen testiqlinidighanliqi we bu munasiwetlerning amérika - xitay hemde rusiye -xitay munasiwetlirigimu alahide tesir körsitidighanliqi bildürülmekte.
Del bu peytte 5 - yanwar küni kanadada chiqidighan "dület mudapi'e mulahizisi" de rusiyining xitaygha sétip bermekchi bolghan su 33 tipliq küreshchi ayropilan pilanidin waz kechkenliki , buning bilen xitayning , rusiye 20 yil serp qilip wujutqa keltürgen mezkür küreshchi ayropilanni özi yasap chiqish ümidining qéyin'gha toxtaydighanliqi heqqidiki mulahizisi élan qilindi.
Amérika bilen rusiye arisida pat arida maqullanmaqchi bolghan yadro qoralliri kélishimining netijisi xitaygha qandaq tesir körsitidu? bu heqte türkiye qoch unéwirsitétidiki piroféssor doktor témur ghoja ependi bilen söhbet élip barduq.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.